Skírnir - 01.04.2004, Page 135

SKÍRNIR
TÓMIÐ OG MYRKRIÐ
129
leggja áherslu á villimennsku „hinna“. í Skírni 1852 er sagt frá því
að Bretadrottning hafi reynt að kæfa niður hið „viðbjóðslega
mansal Blökkumanna úr Afríku“ og séu skip bæði við strönd
Brasilíu og Vestur-Afríku þar sem „innlendir höfðingjar gengust
helzt fyrir mansalinu og burtfluttningi þrælanna" (bls. 46-47). I
anda mannúðarstefnu er þrælasalan því fordæmd en notuð sam-
tímis til að sýna siðferðislega yfirburði Englendinga. Arið 1874 er
talað um að Englendingar hafi bannað soldáninum í Sansíbar að
stunda mansal og fjallað um tilraunir Englendingsins Samuels
Baker til að eyða mansali meðal „blámannaþjóða“. Þar er jafnvel
minnst á ákveðið tilvik sem sett er upp á spaugilegan hátt þar sem
höfðingi nokkur ætlaði að selja son sinn fyrir andvirði skóflu
(bls. 158). Einnig fjallar frétt frá 1854 um vísindaleiðangra stjórn-
arinnar í Englandi til að reyna að komast í kynni við nýja þjóð-
flokka með það að markmiði að koma á verslunarsambandi, snúa
þeim til kristinnar trúar og mennta þá, en slíkt komi til með að
stuðla að afnámi þrælaverslunar, að mati greinarhöfundar. Fréttir
um þátttöku innlendra höfðingja í þrælasölu eru ekki endilega
rangar heldur eru eyðurnar í textanum áhugaverðar. Eins og
Dibesh Chakrabarty (1988) hefur bent á er ekki síður nauðsyn-
legt að skoða þagnir í textum frá heimsvalda- og nýlendutíman-
um en það sem sagt er. Það er hljótt um þátttöku Evrópubúa í
þrælasölu og eftirspurn þeirra eftir þrælum. Nýlenduherrarnir
evrópsku litu ýmist framhjá þrælahaldinu eða refsuðu fyrir það
eftir sínum eigin pólitísku hagsmunum (sjá Curtin o.fl. 1990
[1978]:555).
Einnig er fjallað um grimmd innfæddra gagnvart hver öðrum.
í umfjöllun árið 1877 um konungsríkið Dahomey er íbúum t.d.
lýst þannig að þeir séu „heldur illa siðaðir og ekki góðir viður-
eignar" og stjórnafari þeirra er lýst sem einni verstu og grimmileg-
ustu harðstjórn sem þekkist. Samkvæmt frásögninni er mönnum
blótað á öllum hátíðum og tyllidögum og aðaltekjur konungs eru
sagðar koma frá þrælasölu (bls. 168). Svipaða áherslu á grimmd
afrískra höfðingja má greina í frétt frá 1862 þar sem sagt er að
landshöfðingjar í Afríku reki fólk sitt til strandar til að selja það
mansali vestur um haf.