Fréttablaðið - 06.11.2018, Qupperneq 11

Við erum með heilbrigðis-
ráðherra sem tók við emb-
ætti fyrir nokkrum mánuð-
um og hefur enga þekkingu,
reynslu eða getu til þess að
meðhöndla fíknisjúkdóma
og verður því að leita til ann-
arra um ráð. Hún virðist hins
vegar ákveðin í því að fara í
geitarhús að leita ullar og í
stað þess að sitja við fótskör
SÁÁ til þess að læra talar
hún til þeirra með hroka og
yfirlæti og dregur í efa frá-
sagnir þeirra af vandanum.
Fréttablaðið fjallaði hinn 31. október sl. um myndatökur í dómshúsum og rakti brot úr
samtali blaðamanns við skrifstofu­
stjóra Landsréttar. Tilefnið var ein­
kennileg uppákoma á dögunum
þar sem reynt var að koma í veg
fyrir eðlilegan fréttaflutning af einu
umtalaðasta dómsmáli síðustu ára,
m.a. með því að sveipa sakborning­
inn svörtum gardínum. Svör skrif­
stofustjórans, sem ég geri ráð fyrir
að séu rétt höfð eftir, voru á þá leið
að öryggi sakborninga þyrfti að
tryggja, þeir væru saklausir uns sekt
væri sönnuð, fólk ætti að geta komist
óséð um dómshúsið og að fólk hefði
val um hvort það væri myndað.
Það verður að viðurkennast að
þarna hrekst skrifstofustjórinn úr
einni haldlausri klisjunni yfir í þá
næstu. Öryggi sakborninga er vissu­
lega ekki ógnað með fréttaljósmynd­
um, viðkomandi sakborningur hafði
þegar verið fundinn sekur af héraðs­
dómi og sætti í öllu falli opinberri
ákæru fyrir hegningarlagabrot, fólk
á ekki heimtingu á að komast óséð
um opinbera staði eins og dómshús
og fólk hefur almennt ekki val um
það hvort það sé myndað á opin­
berum stöðum. Í stuttu máli mis­
heppnaðist skrifstofustjóranum að
færa viðhlítandi rök fyrir takmörkun
á fréttaflutningi af því dómsmáli
sem um ræðir, enda eru ljósmyndir
órjúfanlegur þáttur af nútíma frétta­
flutningi.
Uppákoman í dómshúsinu verður
vart skilin öðruvísi en sem takmörk­
un á þeirri meginreglu að réttarhöld
skuli fara fram fyrir opnum tjöldum.
Verndarandlag þeirrar meginreglu
er niðurstaða sjálfs réttarhaldsins.
Það eru meiri líkur á réttri niður­
stöðu ef störf dómstólsins eru opin
almenningi af þeirri einföldu ástæðu
að þá þurfa lögmenn, saksóknarar,
dómarar og sakborningar að vanda
sig betur; öll framkoma og tjáning til
ljóðs eða láðs verður almenningi ljós.
Það eru því meiri líkur á mistökum
og slælegum vinnubrögðum í réttar­
haldi sem fer fram á bak við svarta
gardínu, rétt eins og það eru meiri
líkur á að fólk fari gegn rauðu ljósi
þegar enginn er að horfa. Það má því
spyrja hvort þær ástæður sem skrif­
stofustjórinn nefnir réttlæti aukna
hættu á mistökum í dómsmeðferð
sakamála?
Það þarf í sjálfu sér ekki að koma
á óvart að lögmenn, saksóknarar,
dómarar og aðrir starfsmenn réttar­
kerfisins vilji vinna störf sín fjarri
kastljósi fjölmiðla. Það er þægilegra
að hafa það þannig og þeir treysta
sjálfum sér eflaust til að gera ekki
mistök.
Réttarhald, ekki hvað síst í saka­
málum, er hins vegar opinber athöfn.
Almenningur þarf að sjá og heyra
hvað dómstólarnir og aðrir starfs­
menn kerfisins eru að aðhafast, enda
er það eina aðhaldið sem unnt er að
veita þeirri grein ríkisvaldsins sem er
svo vandlega varin fyrir pólitískum
afskiptum. Öll takmörkun á frétta­
flutningi af dómsmálum, umfram
það sem er nauðsynlegt til að dóm­
þing geti náð eðlilega fram að ganga,
þarf því að byggja á sterkum rökum
en ekki innihaldslausum klisjum.
Dómþing á bak við svarta gardínu
Haukur Logi
Karlsson
nýdoktor
við lagadeild
Háskólans í
Reykjavík
Tungumálið er það tæki sem við hugsum með og nákvæmni í notkun þess
ræður því hvort að við, með orða­
vali, segjum það sem við vildum
sagt hafa og bara það eða gefum
meira í skyn. Þegar Svandís Svavars­
dóttir sagði í hádegisfréttum í ríkis­
útvarpinu á sunnudaginn að það
þyrfti að skilgreina biðlistann á Vogi
og kanna hvers konar skilyrði þurfi
að uppfylla til þess að fá að vera á
honum gefur hún tvennt í skyn án
þess að segja það beint. 1. Sá mögu­
leiki sé fyrir hendi að sá biðlisti sem
SÁÁ lýsir á Vogi sé eitthvað annað
og meira en listi af fólki sem bíður
eftir innlögn á Vog. 2. Á biðlistanum
kunni að vera fólk sem ætti ekki að
fara á Vog sem ef rétt reyndist þýddi
að inni á Vogi væru einstaklingar
sem þyrftu ekki á meðferðinni að
halda. Nú skulum við skoða þetta
tvennt:
1. Árið 1971 voru 146 rúm fyrir
fíknisjúklinga í hinu opinbera
heilbrigðiskerfi en nú eru þau
18 og nær öll fyrir tvígreinda,
þá sem eru líka með aðra geð-
sjúkdóma. SÁÁ hefur því tekið
yfir á sínar herðar meiri hlutann
af þeirri meðferð sem stendur
fíklum til boða í okkar sam-
félagi í dag. SÁÁ hefur unnið
ötullega að því að byggja upp
starfsemi sína en hefur ekki
undan aukningu í þörf og þess
vegna sitjum við uppi með
biðlista. Biðlistinn á meðal
annars rætur sínar í því að ríkið
hefur dregið úr þeirri þjónustu
sem það býður upp á og hefur
þrjóskast við að borga fyrir
þjónustuna á Vogi. Biðlistinn á
Vogi er alfarið á ábyrgð ríkisins
og óheppilegt að heilbrigðis-
ráðherra þess gefi það í skyn að
hann sé annarlegur.
Í þessu sambandi er vert að
benda á að SÁÁ þarf ekki á
biðlista að halda til þess að
rökstyðja meiri stuðning frá
ríkinu vegna þess að af 2.200
innlögnum á Vog á ári hverju
borga Sjúkratryggingar ekki
fyrir nema 1.500. Heilbrigðis-
ráðherra skýtur býsna langt yfir
markið þegar hún gefur í skyn
að SÁÁ sé að ýkja biðlistann
og það er ljótur dónaskapur
við aðstandendur fíkla sem
hafa dáið upp á síðkastið
meðal annars vegna þess að
þeir komust ekki inn á Vog.
Fíknisjúkdómar eru banvæn-
ustu sjúkdómar ungs fólks á
Íslandi en samt er hið opinbera
að skera við nögl meðferð við
þeim.
2. Sjúkrahúsið á Vogi býr að
mikilli reynslu, þekkingu og
getu við meðferð á fíknisjúk-
dómum og það er ekki líklegt
að annar aðili sé hæfari til þess
að meta þörf einstaklinga fyrir
meðferð. Hvað á heilbrigðis-
ráðherra við þegar hún segir
að það þurfi að kanna hvaða
skilyrði þurfi að uppfylla til
þess að fá að vera á biðlista?
Eitt er víst að listinn myndi
styttast töluvert ef af honum
yrðu teknar allar fyllibyttur og
dópistar. Og ef ekki allar fylli-
byttur og dópistar, þá hverjir
og hver á að velja þá?
Við erum í miðjum faraldri fíkni­
sjúkdóma sem eru að deyða ungt
fólk í landinu og við þurfum að
bregðast við. Meiri hlutinn af sér­
þekkingu, reynslu og getu við með­
ferð þessara sjúkdóma á Íslandi
er á höndum SÁÁ. Við erum með
heilbrigðisráðherra sem tók við
embætti fyrir nokkrum mánuðum
og hefur enga þekkingu, reynslu
eða getu til þess að meðhöndla
fíknisjúkdóma og verður því að
leita til annarra um ráð. Hún virðist
hins vegar ákveðin í því að fara í
geitarhús að leita ullar og í stað þess
að sitja við fótskör SÁÁ til þess að
læra talar hún til þeirra með hroka
og yfirlæti og dregur í efa frásagnir
þeirra af vandanum. Þegar maður
verður var við ábyrgðarleysi af þess­
um toga í viðbrögðum við faraldri
af banvænum sjúkdómi vaknar
hjá manni spurningin gamla Jóns
Hreggviðssonar: Hvenær drepur
maður mann?
Að bera fólk út af biðlistum?
Kári Stefánsson
forstjóri
Íslenskrar
erfðagreiningar
Okkur jarðarbúum gengur of hægt við að efla við­brögð gegn hraðri hlýnun
loftslags á heimsvísu. Þau snúast
um að minnka losun gróðurhúsa­
lofttegunda og samtímis að binda
sem mest af kolefni. Breyttur land­
búnaður, minni flutningar, minni
skógvinnsla í stórum stíl en meiri
skógrækt eru meðal lykilverkefna.
Enn eitt lykilverkefnið er sjálfbærari
orkuframleiðsla en nú tíðkast og
tæknilegri stóriðja sem minnkar
losun frá verksmiðjum.
Rýrnun jökla og hafíss er verulegt
áhyggjuefni. Við það minnkar endur­
varp sólgeislunar og dökkt land og
haf drekkur í sig æ meiri varma.
Margt af þessu og skyldum efnum
enduróma á ráðstefnum og fundum,
t.d. skoðana­ og fræðslutorginu
sem opið er í Hörpu ár hvert: Arctic
Circle. Þar kemur líka oft fram að
rannsóknir eru orðnar nægar til
þess að við getum aðhafst af skyn­
semi – að verkin eigi að tala án þess
að rannsóknir minnki.
Markmið íslenskra stjórnvalda
eru metnaðarfull. Að standa við
skuldbindingar Parísarsamkomu­
lagsins og gera auk þess Ísland kol­
efnishlutlaust fyrir árið 2040. Bæði
eiga þau að hljóta þverpólitískt full­
tingi þó svo menn greini á um leiðir.
Þær finnum við með umræðum og
virðingu fyrir staðreyndum. Fjár­
mögnun aðgerða sem til þarf til
þess að ná markmiðunum verður
að ganga fyrir sumu af því sem
við erum vön að vilja fjármagna.
Neyslumynstur verður að breytast
að ýmsu leyti.
Norðurslóðir eru lykilsvæði í and­
ófinu gegn loftslagsbreytingum og
við hér á landi í miðri hringiðunni.
Á norðurslóðum verður að hægja á
vinnslu jarðefnaeldsneytis og tak­
marka hana við 20% þekktra birgða
í jörðu. Á heimsvísu verður að láta
⅔ þekktra birgða liggja kyrrar. Um
leið er afar brýnt að Norður­Íshafið
og aðliggjandi haf­ og strandsvæði
verði virt sem vopnlaust svæði með
alþjóðlegum samningum – svæði
þar sem öryggi, leit og björgun er
tryggð en hernaðaruppbygging
látin eiga sig. Hafsvæði utan 200
mílna lögsögu verði undir alþjóð­
legri stjórn og auðlindanýting þar
sömuleiðis.
Norðurskautsráðið verður undir
íslenskri stjórn frá 2019­2021 og þá
hægt að koma mörgu góðu til leiðar
eins og um verður búið í verkefna­
skrá sem unnið hefur verið að.
 Veltiár framundan
Ari Trausti
Guðmundsson
þingmaður VG
Norðurslóðir eru lykilsvæði
í andófinu gegn loftslags-
breytingum og við hér á
landi í miðri hringiðunni.
Á norðurslóðum verður að
hægja á vinnslu jarðefnaelds-
neytis og takmarka þær við
20% þekktra birgða í jörðu.
Á heimsvísu verður að láta ⅔
þekktra birgða liggja kyrrar.
Landsbankinn hf. býður til sölu, í heild eða að hluta, allt að 12,1% eignarhlut
í fjárfestingarfélaginu Eyri Invest hf.
Eyrir Invest hf. er fjárfestingarfélag sem stofnað var árið 2000. Langstærsta
eign Eyris Invest hf. er 25,9% eignarhlutur í Marel hf. Eyrir Invest hf. á
einnig tæpan helmings hlut í Eyri Sprotum slhf., fjárfestingarfélagi sem
fjárfestir í nýsköpunarfyrirtækjum og um þriðjungshlut í Efni ehf., sem
sérhæfir sig í að byggja upp nýjar markaðs- og söluleiðir fyrir fyrirtæki í
gegnum netsölu og samfélagsmiðla.
Söluferlið fer fram í samræmi við stefnu Landsbankans um sölu eigna og
er öllum opið sem teljast vera hæfir fjárfestar samkvæmt skilgreiningu í
9. tölulið 43. greinar laga nr. 108/2007, um verðbréfaviðskipti.
Áhugasamir fjárfestar geta haft samband við Fyrirtækjaráðgjöf Lands-
bankans með því að senda tölvupóst á netfangið soluferli@landsbankinn.is.
Þá má nálgast stutta sölukynningu, trúnaðaryfirlýsingu, eyðublað vegna
hæfismats, upplýsingar um lágmarksverð, lágmarksfjárhæð tilboða og
aðra tilboðsskilmála, ásamt mati á hagsmunaárekstrum á vef bankans,
www.landsbankinn.is.
Fjárfestar sem undirritað hafa trúnaðaryfirlýsingu og uppfylla hæfisskilyrði
fyrir þátttöku í söluferlinu fá afhent ítarlegri kynningargögn um Eyri Invest
hf. og gera tilboð á grundvelli þeirra. Eingöngu verður tekið við tilboðum á
sérstöku tilboðsformi og samkvæmt þeim skilmálum sem þar koma fram og
hægt er að nálgast hjá umsjónaraðila söluferlisins, Fyrirtækjaráðgjöf Lands-
bankans.
Tilboðsfrestur er til kl. 12.00 miðvikudaginn 28. nóvember 2018.
Opið söluferli á hlut
Landsbankans í Eyri Invest
S k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 11Þ R i ð J u D A G u R 6 . n ó v e m B e R 2 0 1 8
0
6
-1
1
-2
0
1
8
0
4
:4
5
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
4
A
-2
D
9
4
2
1
4
A
-2
C
5
8
2
1
4
A
-2
B
1
C
2
1
4
A
-2
9
E
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
4
0
s
_
5
_
1
1
_
2
0
1
8
C
M
Y
K