Fréttablaðið - 17.01.2019, Qupperneq 40

www.artasan.is
Fæst í næsta
apóteki og helstu
stórmörkuðum
Mundir þú eftir að
bursta og skola í
morgun?
Tannlæknar mæla með GUM tannvörum
GUM Orginal 2x10 copy.pdf 1 26/01/2018 12:51
N Ý F O R M
h ú s g a g n a v e r s l u n
h ú s g a g n av e r s l u n
Strandgötu 24 | 220 Hafnarfjörður | Sími 565 4100 | nyform.is
Komið og skoðið úrvalið
KEBE
Hvíldarstólar
Tegundir: Rest og Fox
Opið virka dag
a
11-18
laugardaga
11-15
KVIKMYNDIR
Green Book
Leikstjórn: Peter Farrelly
Aðalhlutverk: Viggo Mortensen,
Mahershala Ali, Linda Cardellini
Bandaríkin hafa alla tíð verið fjöl-
menningarsamfélag þótt saga þeirra
sé blóði drifin og átakanleg. Árið
1962 var allt á suðupunkti. Þunginn í
réttindabaráttu þeldökkra jókst jafnt
og þétt en fordómarnir grasseruðu
þótt Kennedy-bræðurnir væru opnir
fyrir breytingum í rétta átt í Hvíta
húsinu og dómsmálaráðuneytinu.
Svertingjar áttu erfiðast upp-
dráttar í suðrinu þar sem ítrekað sló í
brýnu með ömurlegum afleiðingum
og ofbeldi. Þetta er sögusvið Green
Book sem segir frá ferðalagi tveggja
vægast sagt ólíkra manna um suður-
ríkin.
Dr. Don Shirley er virtur tónlistar-
maður, frábær píanóleikari, sem
ákveður að leggja lóð sín á vogar-
skálar mannréttindabaráttu síns
fólks með því að fara í tónleikaferð
um suðrið fjandsamlega. Örlögin
haga því þannig að mátulega for-
dómafullur New York-Ítali, Tony
Lip, verður bílstjóri hans, lífvörður
og félagi á ferðalaginu.
Dr. Shirley er fágaður fagurkeri
og snyrtipinni á meðan Tony er
ekta bolur, kjaftfor, óheflaður og
mátulega einfaldur harðjaxl sem
líður bara alveg ágætlega í einfaldri
heimsmynd sinni. Þessir ólíku menn
gera sér strax við fyrstu kynni fulla
grein fyrir því að þeir eigi enga sam-
leið en annan vantar pening og hinn
verndarengil með bílpróf þannig að
þeir láta slag standa.
Yndisleg klisja
Tveir ólíkir menn, með ólíkan bak-
grunn, félagslegan sem og menning-
arlegan, eru þannig hálf tilneyddir til
þess að eyða miklum tíma saman í
þröngu rými og hvor fer óhjákvæmi-
lega töluvert í fínustu taugar hins. En
merkilegt nokk myndast gagnkvæm
virðing á milli þeirra eftir því sem
þeir leggja fleiri kílómetra að baki.
Þeir læra líka ýmislegt hvor af
öðrum og kynnast sjálfum sér um
leið betur þannig að við ferðarlok
hafa þeir bundist sterkum vináttu-
böndum. Þetta er meira að segja sett
fram svo skammlaust að á sumum
vegarköflum bergmálar My Fair Lady
í samskiptum ferðalanganna.
Umgjörð Green Book er þannig
eldgömul klisja, enn eitt tilbrigðið
við stef sem hefur hljómað milljón
sinnum í skáldskap, kvikmyndum
og sjónvarpi. En klisjur eru ekki
alslæmar enda ástæða fyrir eilífri
endurtekningu þeirra. Klisjur verða
ekki til nema þær höfði til margra,
óháð tíma og rúmi, og eiginlega er
ein leiðinlegasta klisja sem til er
einmitt fólk sem er svo uppskrúfað
og klisjukennt að fátt veitir því jafn
mikla sálarfró og að upphefja sig
með því að gera lítið úr klisjum og
plebbunum sem kunna að meta þær.
Green Book er dásamleg klisja.
Ofboðslega falleg og hlý mynd. Lát-
laus óður til mannsandans, þroska-
saga tveggja manna en um leið
heillar þjóðar og ef maður slakar
á snobbinu þá eru fjölmörg atriði í
þessari mynd þrungin dýpri merk-
ingu. Eru hugvekjur.
Djöfullinn danskur, ítalskur
Styrk sinn sækir myndin þó fyrst
og fremst til Viggo Mortensen og
Mahershala Ali sem skila persónum
Tony og Dr. Shirley hlöðnum tilfinn-
ingum og lífi. Stjarna Ali hefur risið
hratt á síðustu árum enda maðurinn
ofboðslega kröftugur leikari og fædd-
ur senuþjófur. Hann fer þó óvenju-
hljóðlega af stað í Green Book og það
er ekki fyrr en líður á ferðalagið að
hann skrúfar í botn og sýnir allt sem
í honum býr.
Viggo, sá frábæri danskættaði
leikari, hefur hins vegar sjaldan ef
nokkru sinni verið betri. Maðurinn
bókstaflega leggur myndina undir
sig af fítonskrafti og umturnast full-
komlega í hrjúfan Bronx-töffara með
gulhjarta. Hann er nánast óþekkjan-
legur og minnir meira á aukaleikara
úr The Sopranos en Aragorn úr
Hringadróttinssögu. Algerlega ómót-
stæðilegur!
Allri alvöru fylgir gaman
Leikstjórinn, Peter, annar Farrelly-
bræðranna, er þekktastur fyrir fárán-
leikagrín og fíflagang í geggjuðum
gamanmyndum eins og Dumb and
Dumber, Kingpin og There’s Some-
thing About Mary en hér kveður við
annan tón og Green Book er vægast
sagt áhugaverð vinkilbeygja hjá
honum.
Léttleikinn svífur þó yfir ferðalagi
félaganna og þótt þeir takist á við erf-
iðar tilfinningar og aðstæður þá eru í
það minnsta tvö dekk undir bílnum
fyllt glaðlofti. Farrelly missir sig þó
í lokin og sullar aðeins of miklum
dísætum og væmnum glassúr yfir
lokakaflann en þá er manni farið að
þykja svo undurvænt um Tony og
Doktorinn að það kemur ekki að sök.
Aðvörun úr fortíðinni
Bandarískt samfélag kraumaði á
sögutíma Green Book og ekki þarf að
kafa djúpt í undirtexta myndarinnar
til þess að greina viðvörunartóninn,
að þjóðin sé í bakkgír á fullri ferð
aftur til þeirrar dapurlegu fortíðar
sem Tony og Dr. Shirley stefna frá.
Á meðan þeir mæta heimsku,
hroka og hleypidómum í ýmsum
myndum á leiðinni þurfa þeir báðir
að takast á við eigin fordóma og
horfast í augu við, eins og vonandi
áhorfendur með þeim, að heimurinn
er ekki svarthvítur og flokkadrættir
og liðaskiptingar eru öllum og öllu til
bölvunar. Þórarinn Þórarinsson
NIÐURSTAÐA: Margtuggin klisja
um óvænta vináttu ólíkra manna
verður eitthvað annað og miklu
meira í þessari fallegu og bráð-
skemmtilegu mynd sem aðalleikar-
arnir tveir hlaða krafti, gleði og hlýju.
Svarthvítur heimur í fögrum litum
Ali og Mortensen, frábærir leikarar í banastuði, lyfta gömlu klisjunni um óvænta vináttu ólíkra manna í hæstu hæðir.
Viggo Mortensen, Linda Cardellini sem leikur eiginkonu hans og Mahershala Ali
á Golden Globes þar sem Ali hampaði verðlaunum sem besti aukaleikarinn.
Peter Farrelly er þekktastur fyrir
yfirdrifinn fíflagang í bíómyndum
sínum en sýnir nú á sér nýja hlið.
1 7 . J A N Ú A R 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R28 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
BÍÓ
1
7
-0
1
-2
0
1
9
0
4
:2
7
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
0
D
-8
E
7
4
2
2
0
D
-8
D
3
8
2
2
0
D
-8
B
F
C
2
2
0
D
-8
A
C
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
4
8
s
_
1
6
_
1
_
2
0
1
9
C
M
Y
K