Morgunblaðið - 08.11.2018, Síða 8

8 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2018VIÐTAL
hér og þar í eðli sínu nema sá að markaðurinn
hér er minni. Í Skandinavíu er skiptihlutfallið
í kringum 10% á ári og það fer alveg upp í
14%. Við erum með allan skalann þar eins og
hér. Þar eru rafkynt heimili og ekki rafkynt
heimili og notkun heimilanna er mjög breyti-
leg. Verð á markaði þar er stundum hærra en
hér og stundum lægra. Það er í raun ekki
mikið öðruvísi hér heldur en þar nema að í
Skandinavíu er kominn virkur markaður fyrir
vöruna rafmagn sem er afar takmarkaður
hér,“ segir Magnús í samtali við Við-
skiptaMoggann.
Horfa til stærri viðskiptavina
Íslensk orkumiðlun var raunar fyrsta fyrir-
tækið sem hóf starfsemi á þessum markaði
þar sem það þurfti að byrja frá grunni án við-
skiptavinagrunns. Líkt og fyrr segir gerði Ís-
lensk orkumiðlun sölusamning við HB
Granda sem nær til allra þriggja starfsstöðva
HB Granda á landinu og innrás þess á
smásölumarkað til fyrirtækja er því hafin.
Magnús segir að fyrirtækið hyggist með
lægra verði og bættri þjónustu brjóta upp fá-
keppnismarkaðinn sem ríkir hér á landi.
„Þetta snýst fyrst og fremst um að hafa
samkeppnisforskot með lægra verði og bættri
þjónustu. Þá höfum við verið að horfa til þess-
ara stærri viðskiptavina, til að mynda sjávar-
útvegsfyrirtækja sem reka fiskimjöls-
bræðslur. Þetta eru stórnotendur almenna
markaðarins og það hefur gengið vel að ná í
þessa viðskiptavini,“ segir Magnús.
Yfirbyggingin á íslenska orkufyrirtækinu Ís-
lensk orkumiðlun er ekki mikil um sig í ljósi
þess að áætluð velta fyrirtækisins sé um 1
milljarður króna fyrir árið 2018. Höfuðstöðvar
fyrirtækisins eru ein skrifstofa í Sjávarklas-
anum úti á Granda, sófi, tvær tölvur, nokkrir
stólar auk stafræns arinelds á veggnum sem
veitir rýminu nútímalega hlýju. Magnús
Júlíusson er framkvæmdastjóri fyrirtækisins
sem gerði nýverið samning við HB Granda um
raforkuviðskipti sem hefjast 1. janúar á næsta
ári. Um er að ræða orkusölu sem nemur 65
gígavattstundum á ári en það samsvarar raf-
orkunotkun um 15 þúsund heimila. Fyrirtækið
fékk leyfi til þess að stunda raforkuviðskipti á
síðasta ári og hefur hafið innrás á markað sem
staðið hefur nærri óhreyfður frá 2003 eða frá
því að samkeppni um raforkusölu og fram-
leiðslu var bundin í raforkulög það ár.
Magnús er menntaður verkfræðingur og er
með meistarapróf frá Konunglega tækniskól-
anum í Stokkhólmi 2013 og hafði þá þegar
ákveðið að helga sig orkugeiranum. Magnús
hóf störf hjá Orkustofnun eftir útskrift og
kynntist þar stjórnsýsluhlið markaðarins og
eftirlitinu um þau náttúrulegu einokunar-
fyrirtæki sem starfa á orkumarkaðnum,
dreifiveitur landsins og Landsnet. Tveimur
árum síðar hóf hann störf hjá Orku náttúrunn-
ar þar sem hann starfaði við orkumiðlun og
kynntist markaðshlið orkugeirans. Í krafti
þessarar reynslu stofnaði hann fyrirtækið Ís-
lensk orkumiðlun ásamt fjárfestinum Bjarna
Ármannssyni í fyrra.
Takmörkuð samkeppni
Eitt af markmiðum raforkulaganna frá 2003
var að skapa forsendur fyrir samkeppni í
vinnslu og viðskiptum með raforku. En fyrir-
tækin á markaðnum eru fá og fyrir utan HS
Orku, Orku heimilanna og Íslenska orku-
miðlun eru önnur fyrirtæki í opinberri eigu,
ríkisins eða sveitarfélaga. Í stuttu máli er
samkeppni um raforkuframleiðslu hér á landi
þrátt fyrir að Landsvirkjun framleiði meira en
70% alls rafmagns á Íslandi. Þá er samkeppni
á raforkusölumarkaði en hún er tvíþætt. Ann-
ars vegar er samkeppni í smásölu til stóriðju
og hins vegar er samkeppni í smásölu til al-
menns markaðar fyrirtækja og heimila.
Dreifikerfi og flutningskerfi landsins starfa
aftur á móti á skilgreindum einokunarmark-
aði. Magnús segir að eitt af markmiðunum
með stofnun Íslenskrar orkumiðlunar hafi
verið að ýta undir samkeppni á raforku-
sölumarkaði og færa hann í horf sem þekkist í
nágrannalöndunum.
„Eitt af markmiðunum með stofnun fyrir-
tækisins var að reyna að ýta undir aukna sam-
keppni á markaði. Hún hefur verið afskaplega
takmörkuð. Því til stuðnings mætti nefna að
hlutfall þeirra notenda sem skipta um sölu-
aðila, bæði fyrirtækja og heimila, er það
lægsta á Norðurlöndum. Á Íslandi hefur það
hlutfall alltaf verið innan við 1% á ári,“ segir
Magnús og heldur áfram.
„Það er samt enginn munur á markaðnum
En það getur verið snúið að vera í sam-
keppni þar sem varan er að sögn Magnúsar,
„sennilega einsleitasta vara sem fyrirfinnst“.
Sem merkir einfaldlega það að það skiptir
ekki máli hvaðan fólk fær raforkuna, fyrir ut-
an þau skipti er fólk gerir kröfur um uppruna-
vottun. Að öðru leyti snýst reksturinn að sögn
Magnúsar um hagkvæmni í rekstri en ekki
síður um góð stærðfræðileg líkön.
„Þetta snýst um margt. Þetta snýst um að
kunna að setja saman rétta samsetningu af
viðskiptavinum til þess að innkaupin séu sem
hagkvæmust. Einnig þarf að vera með gott
módel til þess að lágmarka kostnað af inn-
kaupum eins og hægt er. Á móti þessu
þarftu að hafa góð spálíkön til þess að spá
um notkun viðskiptavinanna. Þú verður allt-
af að hafa eitthvert viðmið þegar þú ert að
leggja af stað í ferðina. Eftir því sem við
þurfum að bæta við eða draga úr sölu er
skrúfað fyrir eða frá í einhverri virkjun eftir
að við höfum lagt inn pöntun í viðskiptakerfi
Landsvirkjunar. Síðan þarf maður að passa
sig að vera ekki mjög skakkur miðað við ra-
unnotkun viðskiptavinanna enda eru frávik
gerð upp á sérstökum jöfnunarorkumark-
aði,“ segir Magnús.
En flókin spálíkon eru ekki ástæðan fyrir
Ryðja stórum hindrunum ú
Pétur Hreinsson
peturhreins@mbl.is
Smásölumarkaður rafmagns, þar
sem frjáls samkeppni ætti að ríkja,
er vanþróaður hér á landi að sögn
Magnúsar Júlíussonar, fram-
kvæmdastjóra Íslenskrar orkumiðl-
unar. Fyrirtækið varð fyrst til að fá
leyfi frá Orkustofnun til þess að
stunda raforkuviðskipti í byrjun árs-
ins 2017 eftir að samkeppni um raf-
orkusölu var bundin í lög árið 2003.
Fyrirtækið hyggst brjóta upp mark-
aðinn og ryðja úr vegi þeim hindr-
unum sem standa samkeppni í
orkugeiranum fyrir þrifum.
Orkugeirinn
Samkeppni Sérleyfi Sérleyfi Samkeppni
Framleiðendur Flutningskerfi Dreifiveitur Söluaðilar
HS Orka HS Veitur HS Orka
Orka náttúrunnar Veitur Orka náttúrunnar
Orkusalan RARIK Orkusalan
Fallorka Norðurorka Fallorka
Rafv. Reyðarfjarðar Rafv. Reyðarfjarðar Rafv. Reyðarfjarðar
Orkubú Vestfjarða Orkubú Vestfjarða Orkubú Vestfjarða
Orka heimilanna
Íslensk orkumiðlun
Landsvirkjun Landsnet
Heimild: Íslensk orkumiðlun