Morgunblaðið - 27.12.2018, Blaðsíða 41

MENNING 41
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. DESEMBER 2018
HOLMEGAARD
Kampavínsglös 32 cl
Verð 2.190,- stk.
+
Skeifunni 8 | Kringlunni | Glerártorgi | Sími 588 0640 | casa.is
Kampavínglösin fást hjá okkur
+
+
IITTALA ULTIMA THULE
Kampavínsglös 18 cl
Verð 6.450,- 2.stk.
RITZENHOFF
Kampavínsglös 20 cl
Verð 2.550,- stk.
IITTALA ESSENCE
Kampavínsglös 21 cl
Verð 4.750,- 2.stk.
ICQC 2018-20
Yfir 50 þúsund manns hafa skrifað
undir yfirlýsingu þess efnis að
fyrirtækið Disney hafi gerst sekt
um nýlendustefnu og þjófnað með
því að fá einkarétt á því að nota
setninguna „hakuna matata“ sem
margir kannast við úr teiknimynd-
inni Lion King, Konungi ljónanna, á
ýmsan varning sinn. Orðin tvö þýða
„ekkert vandamál“ og eru úr sva-
hílí, tungumáli sem talað er í Kenía,
Tansaníu, Úganda og Lýðveldinu
Kongó.
Í yfirlýsingunni er Disney beðið
að afnema einkaréttinn sem það
sótti um vegna endurgerðar á Kon-
ungi ljónanna sem sýnd verður
næsta sumar. Setningin varð upp-
haflega fleyg árið 1982 í vinsælu
lagi kenísku hljómsveitarinnar
Them Mushrooms, „Jamob
Bwana“, eða „Halló, herra“. 12 ár-
um síðar varð hún hins vegar
heimskunn í Konungi ljónanna og
síðar var gerður söngleikur eftir
teiknimyndinni. Lagið í teikni-
myndinni, „Hakuna matata“,
sömdu Elton John og Tim Rice.
Vandamál Úr Konungi ljónanna þar sem finna má lagið „Hakuna matata“.
Disney sakað um
nýlendustefnu og rán
Mortal Engines er fanta-síubókaflokkur eftirPhilip Reeves sem hef-ur átt miklum vinsæld-
um að fagna. Nýlega kom út íslensk
þýðing á fyrstu bókinni undir titl-
inum Vítisvélar. Fyrsta bókin kom
út árið 2001 og vakti athygli fyrir
góðan söguheim og varð undir eins
lykilrit innan gufupönksins (e.
steam-punk). Gufupönk er fagur-
fræðileg stefna í myndlist, kvik-
myndum, tölvuleikjum, bókmennt-
um, tísku o.fl. og gæti í sumum
kreðsum flokkast sem lífsstíll. Gufu-
pönkið gengur út á framtíðarsýn
þar sem öll tækni er hliðræn og
gufudrifin, ekki stafræn. Dæmigert
gufupönkssögusvið er t.d. að ein-
hverskonar heimsendir verði í
kringum iðnbyltinguna, áður en
stafræn tækni kemur til sögunnar,
og því þróist öll tækni út frá gufu-
vélinni. Tæknin í heimi gufupönks-
ins er því framsækin og frumstæð á
sama tíma.
Kvikmyndin Mortal Engines
byggist á fyrstu bókinni og gerist í
heimi þar sem borgarsamfélög
ákváðu að gerast færanleg í kjölfar
alheimsstyrjaldar. Borgir eru ekki
lengur fastar á sínum stað, heldur
keyra þær um slétturnar í risavöxn-
um togbeltaborgarvélum sem líkjast
skriðdrekum. Þó eru ennþá til svo-
kallaðar „kyrrstöðuborgir“ sem eru
fastar við jörðina og ríkir mikil
fjandsemi milli þeirra og togbelta-
borganna. Stærstu borgirnar haga
sér líka eins og nýlenduveldi, þær
ráðast á lítil þorp og bæi og innlima
inn í sína risaborg. Í upphafi mynd-
arinnar er grímuklædda aðalhetjan
okkar, Hester Shaw (Hera Hilmars-
dóttir!) stödd um borð í bæ sem er
bölvaður draslaraskrjóður. Friður-
inn er úti þegar hin risavaxna Lund-
únaborg kemur aðvífandi og gleypir
bæinn í sig, með Hester innanborðs.
Á meðan á þessu stendur kynnumst
við öðrum lykilpersónum. Thaddeus
Valentine er nokkurs konar skip-
stjóri Lundúna og afar virtur í sam-
félaginu. Meðal þeirra sem líta upp
til hans er hinn ungi Tom Nats-
worthy, sem vinnur á þjóðminja-
safni Lundúna. Hann sérhæfir sig í
gömlum tæknibúnaði og safnar
meðal annars gömlum vopnum.
Hann útskýrir fyrir safngestinum
Kathrine, dóttur Thaddeusar Val-
entine, að undanfarið hafi vopna-
búnaður sem hann hefur í vörslu
sinni verið að hverfa með dular-
fullum hætti, sem veit svo sannar-
lega ekki á gott.
Skömmu síðar verður ljóst að
Hester á harma að hefna gegn
Thaddeusi Valentine, sem er ekki
allur þar sem hann er séður. Hinn
saklausi Tom flækist inn í þetta allt
saman og hann og Hester neyðast
til að taka höndum saman til að
berjast gegn hinum ýmsu ógnar-
öflum.
Þetta allt saman gerist á byrjun-
araugnablikum myndarinnar. Það
eru sífelldar vendingar í sögunni og
það gengur heilmikið á. Fyrir vikið
er myndin afar spennuþrungin en
þetta sífellda hopp milli æsilegra at-
riða er oft aðeins of mikið af því
góða. Til þess að magna upp spennu
er nauðsynlegt að tóna hana niður
inni á milli. Handritið er raunar
ekki nógu gott. Samtöl milli persóna
eru oft í miklum útskýringartón og
hafa litla skáldlega vigt. Vegferð
hetjanna er líka ansi tilviljana-
kennd, fólk er alltaf á sama stað á
sama tíma að því er virðist af ein-
skærri tilviljun, sem reynir ansi
mikið á trúverðugleikann. Þá er
mikið stuðst við endurlit, til að út-
skýra enn frekar, sérstaklega bak-
sögu Hester Shaw. Endurlit eru
ágæt til síns brúks en hér eru þau of
algeng og hálfhallærislega útfærð,
með melódramatísku undirspili,
hægmyndum og draumkenndri
myndvinnslu.
Í Mortal Engines er farið á mis
við ýmis tækifæri. Hér er ansi
spennandi persónugallerí, margar
persónur vekja forvitni en þeim er
fæstum gerð góð skil. Þær eru
nokkuð flatneskjulegar og einfaldar.
Illmennið Thaddeus Valentine hefði
til dæmis mátt fá meira vægi, áhorf-
endur fá litlar upplýsingar um hvers
vegna hann hóf feril sinn sem vondi
kall. Helstu undantekningarnar eru
Anna Fang og Hester Shaw. Anna
Fang, byltingarleiðtogi úr röðum
kyrrstöðusinna, er óhemjusvöl per-
sóna og vel leikin af Jihae.
Hester Shaw er flóknasta og
áhugaverðasta persónan í myndinni,
og Hera Hilmarsdóttir á hrós skilið
fyrir túlkun sína á henni. Það er
vitaskuld meiriháttar árangur að
landa aðalhlutverki í svo risavaxinni
framleiðslu og þetta á vísast eftir að
opna fleiri dyr fyrir Heru. Mortal
Engines líður fyrir dæmigert hand-
rit og letilega persónusköpun.
Margt hefði mátt gera betur og
myndin er ekki af sama gæðaflokki
og myndir af svipuðu tagi eins og
Hungurleikarnir og Stjörnustríð.
Það má samt alveg hafa gaman af
henni, á köflum er hún mjög spenn-
andi, búningarnir eru skemmtilegir
og sviðsmyndin fín, þótt tæknibrell-
ur og myndvinnsla séu í meðallagi.
Ég efast þó ekki um að myndin eigi
eftir að falla í kramið meðal margra
yngri áhorfenda sem hafa gaman að
ævintýramyndum.
Af þorpsskrjóðum og borgardrossíum
Vítisvélar Líður fyrir dæmigert handrit og letilega persónusköpun. Margt hefði mátt gera betur að mati rýnis en Hera stendur sig þó vel í aðahlutverkinu.
Laugarásbíó, Háskólabíó,
Smárabíó, Borgarbíó og Sam-
bíóin Egilshöll og Álfabakka
Mortal Engines bbmnn
Leikstjórn: Christian Rivers. Handrit:
Fran Walsh, Philippa Boyens, Peter
Jackson. Kvikmyndataka: Simon Raby.
Klipping: Jonathan Woodford-Robinson.
Aðalhlutverk: Hera Hilmarsdóttir, Ro-
bert Sheehan, Hugo Weaving, Jihae,
Leila George. 128 mín. Bandaríkin,
2018.
BRYNJA
HJÁLMSDÓTTIR
KVIKMYNDIR