Umbrot - 10.05.1978, Blaðsíða 3

Ari Gíslason:
„Templaraofstæki”
I síðasta tölublaði Umbrots
er mjög athyglisvert viðtal við
tvo ágæta menn, sem báðir voru
orðnir brennivíninu að bráð.
Báðir orðnir reköld, sjálfum sér
til ama og bölvunar, og öllum
sem unnu þeim til sorgar. Orðn-
ir þannig að þeir voru til ama
fyrir alla, nema þá sem gleðj-
ast yfir óförum annarra og
kunna best við að sem flestir
séu í sama svaðinu og þeir eru
sjálfir í. Mönnum sem er illa
við alla templara og þá of-
drykkjumenn sem hafa kjark
og vilja til að rífa sig upp og
verða aftur að mönnum.
Margt fróðlegt og athyglis-
vert kom þama fram, margt
sem er í sama dúr og við templ-
arar höfum oft bæði talað og
skrifað um, borið fram við þá
sem valdið hafa, en því miður
alltof oft fyrir daufum eyrum.
Báðir voru mennirnir spurðir
um álit þeirra á stúkufólki og
stúkustarfi, og um þá kenningu
að stúkan sé fantísk og þeir
sem þar eru séu fullir ofstæki.
Jú, það vantaði ekki svörin,
játandi um fanatikina og Sig-
urður segir stúkuna úreltan fél-
agsskap, vegna þess að hún sé
ekki í takt við tímann. Guð-
brandur segir: ,,Ég held að
Góðtemplarastarfsemin hér á
landi hafi skotið svolítið yfir
markið og þær hafi hvergi
nærri náð þeim árangri sem
skildi í þessum málum. Ég held
þetta sé vegna þess að stúku-
menn séu alltof miklir ofstækis-
menn í sínum áróðri og kenn-
ingum“. Svo mörg voru þau orð,
o.s.frv. Það er þetta sem mig
langar til í allri vinsemd að
drepa á. Reyndar fyrst þá held
ég að hvorugur þessara ágætu
manna þekki neitt það til starfs
reglunnar að þeir hafi þekk-
ingu til að dæma um starf
hennar.
Það er ofstækin. Hver er
hún ? Ofstækin er fólgin í því áð
krefjast algjörs bindindis. Og
sú staðreynd að sá maður sem
aldrei drekkur fyrsta staupið
verður ekki drykkjumaður. Þarf
aldrei að fara í afvötnun, hvorki
hér heima eða til Ameríku, ekur
aldrei ölvaður og verður því
ekki sviptur ökuleyfi, drepur
jjMBROT
Útgefandi: TJMBBOT sf.
Blaöstjórn og ábyrgðarmenn:
Indriði Valdimarsson, ritstj. og
Sigurvin Sigurjónsson augl.stj.
Auglýsingasími: 1127
Pósthólf 110
Gíróreikn. nr. 22110-4
Verð kr. 150
Setning og prentun:
Prentverk Akraness hf.
ekki menn né nauðgar konum,
veldur ekki slysum ölvaður eða
verður fyrir slysi sem slíkur.
Er þetta ekki allt nokkuð?
Þetta er heilbrigð skynsemi
byggð á reynslu þeirra sem eitt-
hvað hugsa og vilja skilja.
Menn ráða hvort þeir drekka
fyrsta glasið en mörgum verð-
ur erfitt að láta það nægja, það
lesum við í viðtalinu sem fyrr
getur, og það er einmitt þar
sem viðnámið er ekki nóg þá
verður þetta að veikindum,
sýki, drykkjusíki, sem menn
geta ekki losnað við nema með
stálvilja og hjálp. Er ekki best
að losna við þá áreynslu?
I viðtalinu er meðal annars
staðreynd sem er sönn og rétt
það, að þeir sem hafa lent í
brennivíninu, og ekki geta ver-
ið þessir kurteisu hófdrykkju-
menn, sem eru alveg hissa að
menn skuli verða að ofdrykkju-
mönnum, sem alltof oft hrasa
en geta rétt við sem betur fer.
Þeir eru langlíklegastir til ár-
angurs. Þeir vita hvert böl er
við að berjast, þeir vita, að
best er að bragða ekki fyrsta
staupið. Þeir vita af reynslu,
hvort sem þeir vilja viðurkenna
það eða ekki, að gælur við
áfengi er heimska. Það eina
örugga er að byrja aldrei. Þetta
er ofstæki, er það ekki?
Er þáð ofstæki að vilja að
fólk skemmti sér án áfengis,
geti verið glatt og kátt, verið
saman með menningarblæ ? Eitt
sem sagt er, er að við templar-
ar getum ekki umgengist
drukkna menn. Þetta er þvætt-
ingur. Margan er ég búinn að
tala við, hálfan og þaðan af
verri. En mér þykja þeir ekki
sérlega skemmtilegir, drafandi,
slefandi, röflandi. Þó er þetta
betra en partíin og fínu veisl-
urnar með prúðbúið fólk með
glas í hönd og glján í augum.
Fínheitin fara stundum af þeim
samkvæmum er líður á. Þá eru
þeir betri þessir á götunni, sem
svo geta verið skemmtilegir og
ágætir félagar ódrukknir.
Er það ofstæki að vilja ekki
hafa drukkið afgreiðslufólk í
verslunum og drukkna bílstjóra
við stýrið á öld hráðans.
Ef þetta er ofstæki þá vil ég
vera ofstækismaður.
Þetta er nóg um ofstækina í
svip en þá er tvennt eftir. Ann-
ar sagði að stúkan væri úreltur
félagsskapur ekki í takt við
tímann, það er sá hinn sami sem
segir þá réttu staðreynd að þeir
sem hafi lent í áfenginu séu
færastir að starfa því þeir vita
hvað þeir gera og hvernig best
er áð bregðast við hverjum
vanda. En ég neita að stúkan
sé úreltur félagsskapur. Hún
var stofnuð fyrst til að vera
skjól fyrir þá sem vildu njóta
samveru í friði fyrir drukknum
mönnum. Vildu koma saman,
lausir við það sem fylgir
drykkjumönnum. Þetta er enn
gert, þá var mönnum boðið að
vera með og þá var reynt að
hafa áhrif á menn. Þá var hafið
starf að útrýmingu áfengis og
mörgum öðrum menningarstörf-
um og enn er verið að, starfið
er brýnt.
í takt við tímann, sagði hann.
Þáð er líka rétt að tímarnir
breytast, hugsunargangur og
vinnubrögð hafa breyst á
styttri tíma en 127 árum. En
enn tökum við við mönnum sem
vilja neita öllum eiturlyfjum,
áfengi og öðru. Það skal ég játa
að okkur hefur orðið minna úr
verki en skildi, m.a. vegna þess
að það þarf meira fé til starfa
en við höfum. Og þetta á einnig
rök sín í áhugaleysi fólks og
gegndarlausum áróðri móti regl
unni, fluttan af heimskum,
óvönduðum mönnum, sleggju-
dómaliði. Ég veit hvað ég segi,
ég hef talað við svona fólk og
lít ekki upp til þess. Þessir
gasprarar eru úr þeim hópi sem
aldrei gera neitt nerna níða skó-
inn niður af þeim sem reyna að
bjarga sér og öðrum.
„Skotið svolítið yfir markið.“
Já. Það er nú það, mörgum
skyttum verður á að skjóta yfir
markið. Fyrsta skotið er fyrsta
staupið, síðan koma mörg skot
og að lokum er skotið alla leið
til Freeport, en sem betur fer
því sem þangað var skotið var
skilað aftur, skotið kom heim,
fór sem böggull, kemur aftur
sem maður með endumýjaðar
framtíðarvonir heill til starfa
sem guð hefur kallað hann til,
áð hjálpa og líkna.
Er það ekki nóg ástæða til
að hefja fyrirbyggjandi starf
að lesa viðtalið í blaðinu, heyra
hvað þessir menn hafa reynt,
ég dáist að þeim, og þó ég sé
ekki sammála þeim að öllu leiti
um stúkustarfið, óska ég þeim
heilla og vona áð fleiri og fleiri
bætist í þann hóp sem nær að
rétta við. Og una ekki í svaðinu
heldur rífa sig upp, þó áfengis-
salar og bruggarar horfi óhress-
ir á eftir þeim til lífsins og
hamingjusamrar framtíðar.
Ég var einn þeirra sem gekk
í S.Á.Á. En ég er fyrst og
fremst á því að reyna að byrgja
brunninn áður en barnið dettur
ofan í hann. Ég veit að það er
nauðsyn áð stofna hæli fyrir
drykkjumenn, afvötnunarstöðv-
ar o.s.frv. en væri ekki betra að
losna við þetta gera það óþarft
er það ekki að skjóta yfir mark-
ið, að einblína á þá sem eru
orðnir sjúklingar en reyna ekki
líka að fækka þeim sem veikj-
aast.
Bönn og lagafyrirmæli duga
ekki, heldur er það fræðsla, og
að reyna að snúa hugarfari
fólksins svo að það skilji hvað
er í húfi. Af hverju fara ungl-
ingar að drekka? Hve margir
ná sér í fyrsta glasið heima
hjá sér? Vilja foreldrar að böm
in leiki sér að eldi? Er ekki nú
stundin til að snúa við?
Ég mun hætta áð sinni. Enda
því aftur á ofstækinni. Það er
ofstæki, er það ekki, að vilja
þurrka landið, vilja ekki gera
gælur við eitur, vilja að fræðsl-
an komi og með tímanum verði
þjóðin bindindissöm. Vilja
byrgja bmnninn bannvæna, áð-
ur en þú, hver sem þú ert, dett-
ur ofan í hann. Það er ekki víst
að þér heppnist að komast upp
úr honum eins og þessum tveim
sem gáfu tilefni til þessarar
greinar. Skildu þeir og aðrir
sem hafa reynsluna ekki vera
sammála um að áfengið sé
óþarfur og falskur gleðigjafi.
Það má víst ekki nefna bann.
En ég er þeirrar skoðunar að
það eigi ekki áð flytja inn eitur,
það á ekki að brugga eitur. En
bannlög voru samþykkt og þau
fáu ár, sem þau voru, voru
fangelsin tóm og velmegun óx.
En áfengisdýrkendur innlendir
og erlendir fengu þau lög num-
in úr gildi. Þau lög þurfa að
koma aftur. En, til þess að þá
verði ekki skotið yfir markið,
þarf mikla fræðslu og hugar-
farsbreytingu. Og það tekur
sinn tíma. En þurrt land, fag-
urt land, fæst ekki nema með
útrýmingu áfengis. Þessu er
ekki stætt að neita nema með
ofstæki, þess sem vill, vín
meira vín. Og ekki trúi ég að
það sé skoðun þeirra sem bitr-
asta reynslu hafa af drykkju-
skap.
Ari Gíslason
Bílvangur hf.
Esjubraut 42
Framluktir
Aukaluktir
Demparar
Spindilkúlur
Stýrisendar
Kúpplingsdiskar
Kúpplingslegur
Aurhlífar
Vatnskassar
Speglar
Bílútvörp
Segulbönd
Útvarpsstangir
Barnabílstólar
3