Morgunblaðið - 03.07.2019, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLÍ 2019
Reynt hefur verið að ná samn-
ingum um sanngjarna hlutdeild Ís-
lendinga í makrílstofninum frá árinu
2010 en hingað til án árangurs. Sam-
kvæmt upplýsingum blaðsins hefur
stundum náðst árangur í þessum
viðræðum, sérstaklega gagnvart
ESB, en íslensku samningamenn-
irnir talið að ávallt hafi strandað á
Norðmönnum. Þeir hafi frá upphafi
rekið harða stefnu gagnvart Íslandi.
Ekki hafa verið samningafundir í
heilt ár enda gerðu gömlu strandrík-
in samninga á síðari hluta síðasta
árs um skiptingu stofnsins til
tveggja ára.
Í maí sl. voru fulltrúar Íslands
boðaðir til viðræðna um aflareglu,
það er að segja um aðferð til þess að
ákvarða heildarafla í framtíðinni, en
samningamenn og vísindamenn voru
látnir sitja frammi á gangi og fengu
ekki að komast að borðinu. Annar
fundur var boðaður í júní um sama
efni en Íslendingar sáu ekki tilgang í
því að mæta til hans upp á þessi býti.
Skynsamleg nálgun
Heiðrún Lind Marteinsdóttir,
framkvæmdastjóri Samtaka fyr-
irtækja í sjávarútvegi, telur að það
hafi verið skynsamleg nálgun hjá
stjórnvöldum á þessum tímapunkti
að breyta viðmiðun við ákvörðun
heildarafla. „Það er sorglegt frá að
segja og upplifa hvernig málum hef-
ur verið skipað af hálfu þessara
þriggja ríkja,“ segir hún og vísar til
gömlu strandríkjanna.
Hún segir að SFS deili sannarlega
þeim áhyggjum sem Hafrann-
sóknastofnun og vísindamenn hafa
sett fram vegna þess að veiðar verði
umfram ráðgjöf. Það geti ekki geng-
ið til langs tíma.
Gefinn frestur til andmæla
Eftir að sjávarútvegsráðherra
ákvarðaði heildarafla fyrir árið út-
hlutaði Fiskistofa aflahlutdeild í
samræmi við nýsamþykkt lög og
aflamarki á þeim grunni. Er þetta í
fyrsta skipti sem makríll er kvóta-
settur.
Fiskistofa úthlutaði til bráða-
birgða 80% aflamarksins og gaf
hagsmunaaðilum frest til 10. júlí til
að gera athugasemdir. Þegar farið
hefur verið yfir athugasemdir verð-
ur öllu aflamarkinu úthlutað.
Heiðrún Lind segir að slíkt verk-
lag hafi áður verið viðhaft. Hún ger-
ir ráð fyrir að útgerðirnar séu nú að
athuga hvernig hlutdeild þeirra
hefur komið út og gera athuga-
semdir ef ástæða þyki til. Vekur
hún athygli á því að það sé flókið
ferli þegar svo langt viðmiðunar-
tímabil er tekið og ekki öll árin talin
með. Þá hafi orðið breytingar á
skipakosti sem geti aukið flækju-
stigið.
Breytt viðmiðun skilar 3 milljörðum
 Ísland hefur oftast tekið sér 140-150 þúsund lestir af makríl  Íslandi, Grænlandi og Rússlandi
hefur verið haldið utan við samninga  Norðmenn hafa rekið harða stefnu gagnvart Íslandi
Heildarafli makríls
Leyfilegur heildarafli makríls 2010 til 2019
Áætluð heildarveiði 2019Skip með yfir 4% aflahlutdeildSkiping heildarafla 2019
Leyfilegur heildarafli
Skv. fyrra viðmiði
140
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
130
155
145
123
148
173
148
168
135
108
Gömlu strandríkin
ESB 322
Noregur 147
Færeyjar 83
Utan samninga
Ísland 140
Rússland 100
Grænland 60
Samtals 850
Ráðgjöf vísindamanna 770
Áætluð veiði umfram ráðgjöf 80
Úthlutað aflamark 127.307
Boðið á skiptimarkaði 7.433
Til handfærabáta gegn gjaldi 4.000
Til Rússa skv. samningi 1.500
Heildarafli:
140.240
Tonn
Þús. tonn
Þús. tonn
Skip Aflahlutdeild
Vilhelm Þorsteinsson EA 11 7,32%
Víkingur AK 100 7,04%
Huginn VE 55 6,36%
Aðalsteinn Jónsson SU 11 6,23%
Venus NS 150 5,88%
Beitir NK 123 4,98%
Heimaey VE 1 4,82%
Margret EA 710 4,53%
Hoffell SU 80 4,41%
Sigurður VE 15 4,33%
Börkur NK 122 4,04%
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Ný viðmiðun Íslendinga við ákvörð-
un makrílkvóta þýðir að íslensk skip
veiða 32 þúsund tonnum meira en
orðið hefði með gömlu viðmiðuninni.
Það gæti skilað rúmum þremur
milljörðum kr. meira í útflutnings-
tekjur. Hins vegar ber þess að geta
að kvóti Íslendinga eykst minna, eða
úr 135 í 140 þúsund tonn. Sú aukning
gefur um hálfan milljarð í auknar út-
flutningstekjur.
Ef gamla viðmiðunin, 16,5% af
kvóta, sem gömlu strandríkin
ákvarða og úthluta sjálfum sér og
öðrum, hefði verið notuð áfram hefði
heildarkvóti Íslands minnkað úr 135
þúsund lestum í tæplega 108 þúsund
lestir. Það er vegna þess að gömlu
strandríkin, ESB, Noregur og Fær-
eyjar, hækkuðu ekki heildarkvótann
þótt Alþjóðahafrannsóknaráðið
(ICES) leiðrétti fyrra stofnmat sitt
og svigrúm hefði hugsanlega verið
til aukningar heldur héldu sig við
sína fyrri ákvörðun. Áður hafa þessi
ríki gefið út kvóta sem leitt hefur til
mikillar veiði umfram ráðgjöf ICES.
Kvóti Íslands hefur verið í nokkru
jafnvægi í mörg ár, þó rokkað frá
123 þúsund lestum í 173 þúsund lest-
ir. Algengast er að kvótinn hafi verið
140-150 þúsund lestir.
Rússar og Grænlendingar hafa
verið að auka sínar veiðar verulega á
undanförnum árum.
Nú er útlit fyrir að veiddar verði
850 þúsund lestir af makríl en ráð-
gjöf ICEC hljóðar upp á 770 þúsund
tonn. Samkvæmt þessu verður farið
80 þúsund fram yfir ráðgjöf.
Norðmenn staðið á bremsunni
Kristján Þór Júlíusson sjávar-
útvegsráðherra rökstyður breytta
viðmiðun og þar með aukna hlut-
deild Íslands með því að segja að Ís-
lendingum sé ekki hleypt að samn-
ingaborðinu og geti ekki borið einir
ábyrgð á þessum sameiginlega deili-
stofni margra ríkja.
Framkvæmdastjóri Lands-
sambands smábátaeigenda er
bjartsýnn á að fleiri smábátar
fari nú til makrílveiða en und-
anfarin ár. Því ráði stærri pottur
sem þeir sem stunda hand-
færaveiðar geti sótt aflaheim-
ildir í gegn gjaldi.
Örn Pálsson segir að afla-
heimildir smábáta hafi skerst
um helming vegna þess hversu
viðmiðunartímabil kvótans hafi
verið látið ná langt aftur. Á þeim
árum hafi smábátar ekki getað
veitt makríl. Hann fagnar því
hins vegar að pottur handfæra-
báta hafi verið aukinn úr 2.000
í 4.000 tonn. Þar geti þeir feng-
ið leigðar heimildir á viðráðan-
legu verði. Það hafi bætt mjög
úr.
479 línu- og handfærabátar
fá kvóta, flestir afar lítinn, og
120 stærri skip. Megnið af kvót-
anum er í síðarnefnda flokkn-
um.
Fleiri fara á
makrílveiðar
SMÁBÁTAR
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Áform eru um að leggja fram frum-
varp sem heimilar samgöngu- og
sveitarstjórnarráðherra að semja við
einkaaðila um tilteknar vegafram-
kvæmdir og gjaldtöku vegna þeirra.
Með því verður heimilt að fela einka-
aðilum fjármögnun, framkvæmdir
og veghald á tilteknum köflum þjóð-
vega. Einnig stendur til að styrkja
heimildir Vegagerðarinnar í vega-
lögum til gjaldtöku á einstökum veg-
köflum að undangenginni ákvörðun í
samgönguáætlun. Áform um tvö
frumvörp þessa efnis voru birt til
umsagnar í samráðsgátt stjórnvalda
í gær og er umsagnarfrestur til 16.
júlí.
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
göngu- og sveitarstjórnarráðherra
hyggst leggja fram frumvarp á
haustþingi 2019 um að heimilt verði
að bjóða tilteknar framkvæmdir út.
Framkvæmdir sem nú er fyrirhugað
að frumvarpið taki til sem samvinnu-
verkefni ríkis og einkaaðila eru brú
yfir Ölfusá, brú yfir Hornafjarðar-
fljót, Axarvegur, tvöföldun Hval-
fjarðarganga og Sundabraut.
Ábyrgð einkaaðila mun ná til fjár-
mögnunar verkefnisins, í heild eða
að hluta, framkvæmdarinnar sjálfr-
ar og reksturs og viðhalds að fram-
kvæmd lokinni og þar til gjaldtöku
lýkur. Semja á um gjaldtöku þar til
framkvæmdin er fullfjármögnuð en
eftir það falli gjaldtakan niður. Í lok
samningstímans færist eignarhald
innviða til ríkisins.
Vegagerðin telur nauðsynlegt að
fara í um 200 verkefni á næsta ald-
arfjórðungi og er áætlað að þau kosti
yfir 400 milljarða króna. Þó að aukið
fjármagn hafi komið til vegagerðar í
gildandi fjármálaáætlun dugar það
engan veginn til að mæta þörfinni.
Því þarf að finna leiðir til að fjár-
magna framkvæmdir og flýta þeim.
Opna á einkafram-
kvæmd í vegagerð
 Fimm stór samgönguverkefni nefnd
Morgunblaðið/Júlíus
Samgöngur Tvöföldun Hvalfjarð-
arganga og Sundabraut eru nefnd.