Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.07.2019, Qupperneq 24

24 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.7. 2019
LÍFSSTÍLL
Garðyrkja er vinsælt áhuga-mál og ekki að ástæðu-lausu. Ræktun og viðhald
plantna hefur verið hluti af búskap
manna í árþúsund en tilgangur garð-
yrkju hefur ekki aðeins verið hag-
nýtur, heldur hafa plöntur einnig
verið ræktaðar til fríkkunar á görð-
um og híbýlum sem og til dægra-
styttingar.
Garðyrkja er einnig af mörgum
talin heilsusamleg. Það sem garð-
yrkja hefur fram yfir önnur áhuga-
mál, sér í lagi þau sem fela í sér lík-
amlegt erfiði, er að hægt er að njóta
hennar fram á efri ár. Auk þess er
útivera einn jákvæðra fylgifiska
garðyrkju sem getur talist gott fyrir
líkama og sál, sérstaklega þegar vel
viðrar.
Ýmsar rannsóknir hafa verið
gerðar til að sýna fram á þessa
ávinninga garðyrkju.
Bætir heilsu aldraðra
Árið 2013 birtu Wang og MacMillan
samantekt af niðurstöðum 22 rit-
rýnda fræðigreina um áhrif garð-
yrkjuástundunar á líkamlega og
andlega heilsu aldraðra. Meirihluti
rannsókna benti til jákvæðra áhrifa
á líkamlega heilsu þátttakenda, svo
sem handstyrk og liðleika, minnkun
á líkamlegum verkjum og aukningu
á hreyfigetu. Bætt líkamleg heilsa,
andleg örvun, aukin virkni voru
gjarnan nefnd sem ávinningar garð-
yrkju og þátttakendur margra rann-
sókna lýstu yfir meiri vellíðan og
betri heilsu.
Garðyrkja hafði einnig, sam-
kvæmt samantektinni, jákvæð áhrif
á þátttakendur sem glímdu við elli-
glöp.
Í annarri rannsókn framkvæmd í
Seoul í Suður-Kóreu voru þátttak-
endur látnir þrífa, raka, sá fræjum
og vökva sérútbúið beð á há-
skólasvæði í borginni. Rannsóknin,
sem birtist í ritrýndri grein í mars
þessa árs, var á vegum Konkuk-
háskólans í Seoul og sýndi fram á að
svo lítið sem tuttugu mínútur af
léttri garðvinnu gæti aukið vöxt
heilatauga og bætt minni fólks, en
rannsóknin var gerð á fólki á aldr-
inum 65 ára og eldri frá Suður-
Kóreu.
Meðferð við þunglyndi
Ávinningur garðyrkju er ekki aðeins
bundinn við aldraða.
Garðyrkja hefur einnig verið not-
uð sem meðferð við þunglyndi og
kvíða. Sam Everington, læknir hjá
Bromley-by-Bow-meðferðarstöðinni
í Austur-London hefur skapað sér
nafn fyrir frumlegar en áhrifaríkar
meðferðir, en meðal þeirra er að fyr-
irskipa sjúklingum sem þjást af
þunglyndi eða kvíða að stunda garð-
rækt í litlum garði nálægt meðferð-
arstöðinni. Everington lagði mikla
áherslu á að garðyrkjan yrði stund-
uð í hópum, en frá þessu segir blaða-
maðurinn Johann Hari í bók sinni
Lost Connections. Í bókinni ræðir
Hari við þátttakendur í verkefni
Everingtons, en þeir segja að þeir
hafi öðlast tengingu við bæði annað
fólk og náttúruna við garðyrkjuna,
sem hafi haft góð áhrif á líðan
þeirra.
Það sem ber að varast
Vísbendingar um heilsufarslegan
ávinning garðyrkju má finna víða.
Þó benda svartsýnismenn á fylgi-
fiska garðyrkju sem ber að varast til
að njóta til hins fyllsta. Hætta er á
að skera sig eða fá rispur á hendur
eða framhaldleggi, sem gæti aukið
líkur á að smitast af stífkrampa, og
þess vegna er mikilvægt að vera
með þykka og góða hanska. Einnig
ber að varast notkun eiturefna sem
geta að auki haft neikvæð áhrif á
umhverfið.
Svo lítið sem 20 mínútur af garðyrkju geta haft jákvæð áhrif á heilsuna.
Ljósmyndir/colorbox
Garðyrkja er
gott áhugamál.
Garðyrjuástundun getur haft hákvæð áhrif á andlega sem og líkamlega heilsu.
Garðrækt er
heilsurækt
Fjölmargar rannsóknir sýna fram á jákvæð áhrif
garðyrkju á líkamlega og andlega heilsu. Sam-
kvæmt samantekt Sunnudagsblaðsins getur
garðyrkja stuðlað að betra minni, aukinni
hreyfigetu og betri líðan.
Pétur Magnússon petur@mbl.is
Mathilde M. - Falleg baðlína og heimilisilmir
Eikjuvogur 29 - 104 Rvk.
s: 781-5100
Opið: Mán-fim: 12-18
fös: 12-16