Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.02.1993, Side 22

20
Sveitarsjóðareikningar 1989
2. Úrvinnsla gagna og skýringar við töflur
Processing of data and explanatory notes to the tables
Bókhaldslykill Sambands íslenskra sveitarfélaga. I
ársbyrjun 1979 tók Hagstofan upp nýtt og breytt
ársreikningsform sem var sniðið eftir nýjum bókhaldslykli
fyrir sveitarfélög. Varhann saminn af sérstakri bókhaldsnefnd
á vegum Sambands íslenskra sveitarfélaga í þeim tilgangi að
koma á samræmi í bókhaldi og reikningsskilagerð hjá
sveitarfélögum.
Grundvallarlykill hins samræmda bókhalds hefur 8 sæti.
Fyrstu tvö sæti hans sýna málaflokka og bókhaldseiningar
sveitarsjóðs. Þau eru bundin fyrir öll sveitarfélög. Næstu tvö
sæti eru notuð til sundurliðunar í deildir og starfsemisþætti.
Næstu þrjú sæti lykilsins (5.-7.) eru notuð til sundurliðunar á
tegundir útgjalda og tekna. Loks er síðasta sæti lykilsins
notað til flokkunar á tekjum og gjöldum á rekstur, gjaldfærða
eða eignfærða íjárfestingu.
Arsreikningsform Hagstofu fylgir bókhaldslyklinum en er
ekki jafn sundurliðað. Það sýnir fyllstu sundurliðun á fyrstu
tvö sæti lykilsins og hið síðasta. Hins vegar er ekki beitt
fyllstu sundurliðun á 3. og 4. sæti og formið gerir ekki ráð
fyrir tegundasundurliðun samkvæmt 5.-7. sæti lykilsins.
Eftirtöldum meginreglum er beitt í uppgjöri Hagstofunnar
um færslu bókhalds og reikningsskil sveitarfélaga.
Allartekjuroggjöld, sem tilheyrahverjuuppgjörstímabili,
þ.e. almanaksárinu, eru færð á því tímabili án tillits til hvenær
greiðsla fer fram. Með öðrum orðum þá er hér um s vonefndan
rekstrargrunn að ræða. Þannig eru óinnheimtar tekjur færðar
til tekna á rekstrarreikningi og til eignar í efnahagsreikningi.
A sama hátt eru ógreidd gjöld færð til gjalda t rekstrarreikningi
og til skuldar í efnahagsreikningi.
GerðurergreinarmunuráreA:s<nsveitarfélaga,g/ÉrW/eB/-ðn
fjárfestingu þeirra og eignfœrðri fjárfestingu í einu
heildaryfirliti er nefnist rekstrar- og framkvæmdayfirlit. Á
rekstur færast allar tekj uroggjöldsemvarða rekstur s veitar-
sjóðs. Á gjaldfœrða fjárfestingu færast útgjöld vegna allra
framkvæmda og eignabreytinga, sem ekki eru eignfærð í
efnahagsreikningi. Þannig teljast liðireins og götur, holræsi,
leikvellir, skrúðgarðar, innanstokksmunir og áhöld til gjald-
færðrar fjárfestingar. I tekjuhlið er færð bein þátttaka annarra
aðila í viðkomandi gjaldfærðri fjárfestingu, svo sem gatna-
gerðargjöld og þéttbýlisvcgafé. 'Yúeignfœrðrarjjárfestingar
teljast útgjöld til kaupa á fasteignum, vinnuvélum, bflum og
vélasamstæðum. Þessar eignir eru færðar í eignahlið í
efnahagsreikningi. Bein þátttaka annarra aðila í eignfærðri
fjárfestingu, t.d. framlög úr ríkissjóði, eru færð í tekjuhlið
eignfærðrar fjárfestingar. Ekki er reiknað með árlegri afskrift
húseigna eða annarra varanlegra rekstrarfjármuna sveitar-
sjóðs, heldur er verðmæti eigna fært í samræmi við mat eins
og það er á hverjum tíma. Gert er ráð fyrir að breyting á
matsverði sé fœrð á endurmatsreikning undir eigið fé í
efnahagsreikningi.
Úrvinnsla ársreikninga 1989. Bókhaldslykill
sveitarfélaga gerir meðal annars ráð fyrir að útgjöld til
málaflokka séu brúttófærð. Við það er einnig miðað í
reikningseyðublöðum Hagstofu. Fyrstu árin eftir að
bókhaldslykillinn var tekinn í notkun var þó algengt að
sveitarfélög sendu inn reikninga sem sýndu aðeins nettóútgjöld
til rekstrar á málaflokka. Þetta átti einkum við lítil og meðalstór
sveitarfélög. Ennfremur gætti nokkurrar ónákvæmni í
gjaldfærsluog eignfærslu fjárfestinga, þ.e. einhvertilhneiging
var til að eignfæra frekar en gjaldfæra fjárfestingu eða til að
færa á rekstur það sem réttara hefði verið að færa á gj aldfærða
fjárfestingu. Við úrvinnslu Hagstofunnar hefur verið rey nt að
leiðrétta slíkt og samræma eins og kostur var. En, eins og fyrr
segir, hafa upplýsingar sveitarfélaga farið batnandi ár frá ári.
I þessari skýrslu eru sýndar þrjár megintöflur fyrir
sveitarfélögin og ein tafla fyrir fyrirtæki sveitarfélaga á árinu
1989. Tafla I sýnir úrvinnslu á reikningum sveitarfélaga eftir
kjördæmum, kaupstöðum, sýslum og hreppum með yfir 400
íbúa. Tafla Ihefst á að sýnd er \\ei\darí]árhæð sameiginlegra
tekna og sundurliðun þeirra. Til sameiginlegra tekna
sveitarfélaga eru taldar almennar skatttekjur, þ.e. skattar sem
ekki eru markaðir til ákveðinna verkefna. Auk þess teljast til
sameiginlegra tekna arður af eignum og ýmis konar tekjur,
sem hvorki tilheyra öðrum tekjuliðum eða eru markaðar til
ákveðinna málaflokka. Þá sýnir taflan heildarfjárhæðir
rekstrargjalda og rekstrartekna og sundurliðun þeirra á 19
málaflokka með nokkurri greiningu á deildir og
starfsemisþætti innan málaflokka. í þriðja hluta töflunnar
kemur fram heildarskipting gjaldfœrðrar og eignfœrðrar
fjárfestingar ásamt framlögum þar á móti. Þá fylgir
sundurliðun fjárfestingar og framlaga þar á móti á 18
málaflokka og nokkur sundurliðun á deildir og starfsemisþætti
innan málaflokka. I'jórðihluti töílunnarsýrárfjármagnsyfirlit
og greiningu þess eftir uppruna og ráðstöfun fjármagns.
Fimmti hluti töflunnar sýnir efnahagsreikning og sundurliðun
hans í eignaliði, skuldaliði og mismunandi þætti eigin fjár.
Tafla II sýnir fjárhæðir meginstærða í töflu I í krónum á
hvern íbúa sveitarfélaga eftir sömu skiptingu á kjördæmi,
kaupstaði, sýslur og hreppa og í töflu I. Þessi tafla einfaldar
mjög innbyrðis samanburð milli sveitarfélaga.
Tafla III sýnir sundurliðun á gjöldum, tekjum, eignum og
skuldum sveitarfélaga með færri en 400 íbúa, þ.e. þeirra
sveitarfélaga sem ekki eru sýnd sérstaklega í töflum I og II
heldur koma þar aðeins fram í samtölum.
Tafla IV sýnir sundurliðun á rekstrargjöldum,
rekstrartekjum, eignum og skuldum vatnsveitna, rafveitna,
hitaveitna og hafnarsjóða sveitarfélaga, sem rekin eru sem
fyrirtœki sveitarfélaga með sjálfstœðan fjárhag.