Morgunblaðið - 25.09.2019, Blaðsíða 29

M
B
-.B
an
k-
-2
0-
1-
1-
L
IS
-2
-s
ib
ba
- C
M
Y
K
MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. NÓVEMBER 1998
IB ehf | Fossnes A | 800 Selfoss | ib.is
Nánari upplýsingar ib.is
Ábyrgð og þjónusta fylgir öllum nýjum bílum frá IB
Bílar á lager
Sími 4 80 80 80
2019 Ford F-350 Platinum
Litur: Magma red, svartur að innan.
6,7L Diesel ,450 Hö, 925 ft of torque.
FX4 off-road pakki, upphituð/loftkæld sæti,
heithúðaður pallur, fjarstart, trappa í hlera, airbag í
belti í aftursæti
VERÐ
11.390.000 m.vsk
2019 Ram Limited 3500 35”
Nýtt útlit 2019! Litur: Granite Crystal
Nýr 6,7L Cummins Turbo Diesel, 400 hö, togar 1000
pund! Aisin sjálfskipting, upphitanleg og loftkæld sæti,
hiti í stýri, sóllúga, nýr towing technology pakki.
35” dekk.
VERÐ
11.395.000 m.vsk
2019 Ford F-350 Limited
Litur: Perlurauður, “cocoa” að innan. 6,7L Diesel, 450
Hö, 925 ft of torque. Breyttur með 35” dekk,
20” felgur og brettakanta. Með FX4 off-road pakka,
upphituð/loftkæld sæti, heithúðaðan pall, fjarstart,
auka bakkmyndavél fyrir camper eða trailer, fifth
wheel stóll, trappa í hlera og airbag í belti í aftursæti.
VERÐ
12.690.000 m.vsk
2019 GMC Denali 3500
Litur: Onyx black, svartur að innan.
6.6L Duramax Diesel, 445 HÖ,
Vel útbúinn bíll t.d. Z71 offroad pakki, upphitað stýri,
sóllúga, BOSE hátalarakerfi, dual alternators, upphituð
og loftkæld sæti, heithúðaður pallur og kúla í palli
(5th wheel pakki) og fleira.
VERÐ
10.930.000 m.vsk
Málþing í minningu Gunnars
Bjarnasonar húsasmíðameistara
(1949-2014) um forn vinnubrögð í
tré og járn, handverkskunnáttu og
hagleikssmíði, verður haldið í dag í
Þjóðminjasafni Íslands og hefst kl.
13.15 með ávarpi Kristínar Huldar
Sigurðardóttur, forstöðumanns
Minjastofnunar. „Með málþinginu
er ætlunin að draga fram hvernig
sérfræðingar hafa unnið að við-
haldi gamalla húsa og smíði tilgátu-
húsa eftir heimildum og með því
varpa ljósi á þýðingu þess að við-
halda gömlu handverki og aðferð-
um,“ segir í tilkynningu og að
Gunnar hafi verið afskaplega vel
lesinn og fær í sínu fagi. Við rann-
sókn á vinnudagbókum Gunnars
hafi komið í ljós að hann hafi komið
að viðgerðum á yfir 120 gömlum
húsum um allt land og að sum
þeirra hafi tekið nokkur ár að
klára.
Gunnar varð einnig þekktur fyrir
aðkomu sína að smíði tilgátuhúsa
og mun hann hafa skrifað að smíði
Þjóðveldisbæjarins árið 1974 hafi
kveikt miðaldabakteríuna fyrir al-
vöru hjá honum og hann farið að
kynna sér bæði söguna og farið ut-
an til að kynna sér frekar aðferðir
við smíði slíkra húsa.
Á málþinginu verður sjónum
beint að verkum Gunnars og hag-
leikssmíði og munu samstarfsmenn
hans m.a. segja frá verkum sem
þeir unnu að saman. Gestafyrirles-
ari er Atle Ove Marinussen sagn-
fræðingur og forstöðumaður Vest-
norsk kulturakademi í Voss í
Noregi og segja arkitektarnir Þor-
steinn Gunnarsson og Stefán Örn
Stefánsson frá samstarfi þeirra við
Gunnar. Sýning í tengslum við mál-
þingið hefur verið sett upp.
Málþing haldið í minningu Gunnars
Eldsmiður Gunnar Bjarnason stundaði
líka eldsmíði og sést hér við þá iðju.
Nýskipað mynd-
listarráð hefur
úthlutað 21,6
milljónum króna
í styrki úr Mynd-
listarsjóði í síðari
úthlutun sjóðsins
á árinu. 142 um-
sóknir bárust og
hlutu 45 verkefni
styrki að heildar-
upphæð 14,7 millj. kr. Fara þar af
28 styrkir til minni sýningarverk-
efna og 17 til stærri. Stærsta styrk-
inn í flokki sýninga, eina milljón
króna, hlýtur myndlistarmaðurinn
Erling T.V. Klingenberg vegna fyr-
irhugaðrar sýningar hans í Kling &
Bang og Nýlistasafninu. Kling &
Bang hlýtur einnig styrk vegna
sýningaraðar fjögurra einkasýn-
inga ungra listamanna að upphæð
900 þúsund kr. sem og listahátíð-
irnar Seqeunces IX og Ferskir
vindar í Suðurnesjabæ sem hljóta
hvor um sig 800 þúsund kr. að því
er segir í tilkynningu. Frekari upp-
lýsingar eru á myndlistarsjodur.is.
45 styrkir veittir
úr Myndlistarsjóði
Erling Klingenberg
Hugleikur Dags-
son, teiknari og
grínisti, fór í
ferðalag um Evr-
ópu í vor með
uppistand sitt
Son of the Day
og eftir að hafa
komið fram í 18
borgum endaði
hann í Helsinki.
Uppistandið þar í borg var kvik-
myndað af Árna Sveinssyni og í
kvöld verður afraksturinn frum-
sýndur í Bíó Paradís. Veislan hefst
kl. 19 með léttum veitingum og sýn-
ingin hefst kl. 20. Segir Hugleikur í
tilkynningu að þetta sé fyrsta og
eina íslenska „uppistands-
specialið“ sem hafi verið myndað á
erlendri grundu. Son of the Day
mun koma út á hinum ýmsu streym-
isveitum og á iTunes í næsta mán-
uði.
Son of the Day
sýnd í Bíó Paradís
Hugleikur Dagsson
Gamanmynda-
hátíðin Iceland
Comedy Film
Festival fór fram
um nýliðna helgi
á Flateyri og
voru gestir um
tífalt fleiri en á
fyrstu hátíðinni
sem var haldin
fyrir fjórum ár-
um. Leikkonan Edda Björgvins-
dóttir var heiðruð fyrir framlag sitt
til gamanmyndagerðar og Ballara-
haf var kosin fyndnasta mynd 48
klst. gamanmyndakeppni. Fyndn-
asta mynd hátíðarinnar þótti heim-
ildarmyndin Kanarí eftir Magneu
B. Valdimarsdóttur og Mörtu Sig-
ríði Pétursdóttur og fyndnasta
erlenda gamanmyndin þótti Sawah
eftir leikstjórann Adolf El Assal en
Elísabet Jóhannesdóttir leikur eitt
aðalhlutverka hennar.
Kanarí kætti gesti
hátíðar á Flateyri
Edda Björgvins
Franska leik-
konan Juliette
Binoche verður
heiðruð fyrir
framlag sitt til
kvikmyndalistar-
innar á Evrópsku
kvikmyndaverð-
laununum sem
veitt verða í
Berlín 7. desem-
ber.
Binoche hefur hlotið mikinn
fjölda verðlauna á löngum ferli sín-
um og hóf ferilinn barn að aldri í
leikhúsi í heimaborg sinni París.
Af þekktustu kvikmyndunum
sem hún hefur leikið í og hlotið lof
fyrir má nefna Óbærilegan léttleika
tilverunnar eftir leikstjórann Philip
Kaufman, Þrír litir: Blár eftir
Krzysztof Kieslowski og Enska
sjúklinginn, eftir leikstjórann Ant-
hony Minghella.
Binoche heiðruð á
EFA í Berlín
Juliette Binoche
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Héraðsskólunum gömlu og and-
anum sem margir upplifðu við skóla-
gönguna þar, eru gerð góð skil í
Nikka kúr, nýjustu skáldsögu Guð-
mundar Óla Sigurgeirssonar sem
starfaði áður sem kennari. Nikki kúr
fjallar um sveitadreng á sjöunda
áratug síðustu aldar sem fer í hér-
aðsskóla, hvar bíða hans ævintýri og
erfiðleikar. Rokkið og stelpurnar
raska hugarró saklausrar sálar, eins
og segir aftan á kápu bókarinnar.
Má segja að Guðmundur haldi að
einhverju leyti í þemað sem hann
byrjaði með 2016 þegar hann gaf út
fyrstu bókina, Við ána sem ekki var,
sem hafði að geyma æskuminningar
frá sjötta áratug 20. aldar af bökkum
Þverár á Rangárvöllum.
Héraðsskólarnir nauðsynlegir
„Ég upplifði þessa tíma sjálfur, en
þetta er klárlega skáldsaga samt.
Það sem vakti fyrir mér var að
kannski myndi þetta höfða til alls
þess fólks sem í gegnum tíðina
stundaði nám við þessa héraðsskóla.
Það er að segja fólk, af fátæku fólki
komið, hverra eini möguleiki á að
fara í frekara nám en barnaskóla var
að sækja héraðsskóla,“ segir Guð-
mundur Óli um nýju bókina, sem
segir sögu hans, það er aðalpersón-
unnar sem er einungis einkennd
með persónufornafninu hann, og
spannar árin sem hann gengur í hér-
aðsskólann.
„Sem slíkir voru héraðsskólarnir
nauðsynlegir. Og hann kemur fram
fyrst í sögunni, þessi draumur hans
um að komast úr sveitinni og fá að
læra, en síðan kemur í ljós að sá veg-
ur var þyrnum stráður á köflum. Það
verður enginn óbarinn biskup. Það
er kannski meginþemað í bókinni.“
Engin rannsóknarvinna
Eins og gefur að skilja þurfti Guð-
mundur ekki að leggjast í miklar
rannsóknir til að sækja innblástur
fyrir söguna, kominn hátt á sjötugs-
aldurinn og man vel eftir tímanum
sem um ræðir. „Ég stundaði enga
rannsóknarvinnu. Ég er sjálfur
nemandi úr héraðsskóla. Þeir sem
leggja saman tvo og tvo geta ímynd-
að sér í hvaða héraðsskóla ég var,“
segir hann hlæjandi og bætir við að
hann telji og voni að þeir sem gengu
í sama skóla og hann átti sig strax
þegar þeir lesa Nikka kúr.
Spurður um vinnslu bókarinnar
segir Guðmundur: „Ég vil gjarnan
þakka það einum manni að bókin
varð til. Það er góðvinur minn og
kennari Finnur Torfi Hjörleifsson.
Hann hefur alla tíð hvatt mig mjög
til að skrifa. Hann kenndi mér nú
þegar ég var í mínum héraðsskóla.“
Segir hann aðspurður að hann
hafi skrifað bókina hratt, enda kom-
inn á eftirlaun og „gat því hagað tím-
anum eins og mér sýnist“. „Hún var
auðvitað búin að vera að gerjast í
kollinum á mér. Ég hugsa að hún
hafi komist á harðan kubb á tveimur
mánuðum. Eitthvað svoleiðis. En
svo hendir maður svona hlutum í salt
og lætur þá gerjast svolítið. Tekur
svo til, bætir í og sker niður. Eins og
gengur. Meðgangan hefur því verið,
frá því að ég byrjaði að skrifa, svona
í kringum ár.“
„Erfitt fyrir ungan dreng“
Hugmyndir Guðmundar um gagn-
fræðaskólaárin sækja þó innblástur í
fleira en hans eigin skólagöngu enda
var hann sjálfur kennari alla sína
starfsævi.
„Ég hef oft hugsað um það hvað
er í forgangi hjá nemendum. Er það
námið, er það félagsskapurinn, eða
er það eitthvað allt annað?“
Eins og áður segir var skólaganga
sögupersónunnar, hans, ekki átaka-
laus og segir Guðmundur: „Eitt sem
hann upplifði, og ég líka, var að fá
ekki að fara heim. Fyrsta skólaárið
fékk hann að fara þrisvar sinnum
heim. Þetta var erfitt fyrir ungan
dreng.“
Spurður hvort hann ætli að halda
áfram með þemað, skrifa aðra bók
og taka jafnvel áttunda áratuginn
fyrir í henni, segist Guðmundur ekki
vita hvort bækurnar verði nokkuð
fleiri. „Ég er nú að verða sjötugur á
næstu dögum. Það færi þá bara að
verða eitthvert öldungarugl,“ segir
hann léttur í lundu.
Endurvekur anda héraðsskólanna
- Guðmundur Óli Sigurgeirsson sendir frá sér skáldsöguna Nikki kúr - Ævintýri og erfiðleikar
bíða ungs manns sem sækir héraðsskóla - „Héraðsskólarnir nauðsynlegir,“ segir Guðmundur
Reynslusaga „Ég stundaði enga rannsóknarvinnu. Ég er sjálfur nemandi
úr héraðsskóla,“ segir Guðmundur Óli Sigurgeirsson rithöfundur.