Læknablaðið - mai 2019, Síða 12

216 LÆKNAblaðið 2019/105
R A N N S Ó K N
við bráðan nýrnaskaða.25­27 Afdrif kvenna hafa
hins vegar ekki verið rannsökuð sérstaklega og
er markmið þessarar rannsóknar að bæta úr því
með áherslu á snemmkomna fylgikvilla og 30
daga dánartíðni.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra
þeirra sjúklinga sem gengust undir opin ósæðar­
lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Íslandi
frá 1. janúar 2002 til 31. desember 2013. Listi
yfir sjúklinga var fenginn úr tveimur aðskild­
um skrám, annars vegar úr sjúklingabókhaldi
Landspítala þar sem leitað var að aðgerðarnúm­
erum fyrir ósæðarlokuskipti (FMD00 og FMD10)
og hins vegar úr gagnagrunni hjarta­ og lungna­
skurðdeildar Landspítala.
Alls gengust 526 einstaklingar undir ósæðar­
lokuskipti á tímabilinu. Útilokaður var 51
sjúklingur þar sem aðalábending aðgerðar var
lokuleki eða hjartaþelsbólga, 35 einstaklingar
sem áður höfðu gengist undir hjartaaðgerð og
12 sjúklingar þar sem gögn vantaði. Eftir voru
428 sjúklingar sem mynduðu rannsóknarþýðið.
Upplýsingar fengust úr sjúkraskrám og að­
gerðarlýsingum. Skráðar voru yfir 130 breytur
fyrir hvern sjúkling, þar á meðal aldur, kyn,
einkenni fyrir aðgerð, niðurstöður hjartaómana
fyrir og eftir aðgerð, áhættuþættir hjarta­ og
æðasjúkdóma og fylgikvillar eftir aðgerð. Far­
ið var yfir heilsufarssögu sjúklinganna og
skráð hvort saga var um hjartaáfall, hjartabilun,
sykursýki, háþrýsting og/eða blóðfituröskun.
Nýrnastarfsemi var metin fyrir hvern sjúkling
með Cockcroft­Gault jöfnunni sem gefur áætl­
aðan gaukulsíunarhraða (GSH, estimated glo-
merular filtration rate) þar sem vægt skert nýrna­
starfsemi var skilgreind sem áætlaður GSH
30­60mL/mín./1,73m2 en verulega skert ef hann
var <30mL/mín./1,73m2. Einkenni hjartabilunar
voru metin eftir NYHA­staðlinum (New York
Heart Association)28 og einkenni hjartaangar
eftir CCS­staðlinum (Canadian Cardiovascular
Society).29 Þá var EuroSCORE II reiknað fyrir
alla sjúklinga, en það metur dánarlíkur innan
30 daga eftir hjartaaðgerð.30 Loks var skráð hvort
um bráða­ eða valaðgerð var að ræða og hvort
kransæðasjúkdómur var til staðar.
Upplýsingar úr aðgerð, svo sem aðgerðar­
tími, tími á hjarta­ og lungnavél og tangar­
tími, voru skráðar í mínútum. Einnig var skráð
tegund og stærð ígræddrar loku og hvort önn­
ur aðgerð var framkvæmd samtímis, til dæmis
kransæðahjáveituaðgerð, aðgerð á míturloku
eða MAZE­aðgerð við gáttatifi. Úr niðurstöðum
Tafla I. Samanburður á sjúklingatengdum þáttum fyrir aðgerð. Fjöldi (%) fyrir flokkabreytur, meðaltal með
+/- staðalfráviki fyrir normaldreifðar talnabreytur en miðgildi fyrir ónormaldreifðar talnabreytur.
Konur
(n=151)
Karlar
(n=277)
p-gildi
Aldur [ár] 72,6 ± 9,4 70,4 ± 9,8 0,020
Áhættuþættir
Líkamsþyngdarstuðull [kg/m2] 27,6 ± 4,8 27,7 ± 4,2 0,850
Saga um háþrýsting 113 (75,3) 187 (67,8) 0,127
Saga um sykursýki 18 (11,9) 45 (16,4) 0,268
Saga um blóðfituröskun 59 (39,1) 141 (51,6) 0,017
Saga um langvinna lungnateppu 16 (10,6) 18 (6,6) 0,205
Fjölskyldusaga um hjarta- og æðasjúkdóma 52 (36,1) 83 (31,4) 0,396
Saga um reykingar 87 (58,8) 191 (69,7) 0,031
Núverandi reykingar 22 (14,9) 39 (14,2) 0,975
Meðfædd tvíblöðkuloka 33 (22,4) 81 (30,2) 0,114
Áætlaður gaukulsíunarhraði
>60 mL/min./1,73m2 72 (50,3) 214 (79,0) <0,001
30-60 mL/min./1,73m2 67 (46,9) 52 (19,2) <0,001
<30 mL/min./1,73m2 4 (2,8) 5 (1,8) 0,780
Euroscore II (meðaltal ± staðalfrávik) 5,19 ± 8,82 3,21 ± 4,60 0,002
(miðgildi (bil)) 2,43 (0,67-80,58) 2,03 (0,50-
48,87)
0,001
Fyrri saga um hjartasjúkdóma
Hjartaáfall 14 (9,3) 41 (14,9) 0,131
Kransæðavíkkun 21 (13,9) 55 (19,9) 0,155
Hjartabilun 42 (27,8) 46 (16,7) 0,009
Hjartsláttartruflanir 40 (26,5) 72 (26,1) 1,000
Einkenni fyrir aðgerð
Mæði 134 (88,7) 234 (84,5) 0,285
Hjartaöng 71 (47,0) 157 (56,7) 0,070
Yfirlið 26 (17,2) 36 (13,0) 0,297
Án einkenna 4 (2,6) 9 (3,2) 0,959
NYHA-flokkur III eða IV 96 (63,6) 158 (57,0) 0,225
CCS-flokkur III eða IV 40 (26,8) 85 (31,6) 0,365
Ómskoðun fyrir aðgerð
Hámarksþrýstingsfall yfir ósæðarloku [mmHg] 74,4 ± 29,3 68,0 ± 23,4 0,013
Flatarmál lokuops [cm2] 0,60 (0,28-1,50) 0,70 (0,20-2,00) <0,001
Flatarmál lokuops/heildar-líkamsyfirborð [cm2/m2] 0,32 (0,15-0,76) 0,34 (0,12-0,89) 0,112
Þvermál ósæðarrótar [cm] 3,1 ± 0,5 3,5 ± 0,5 <0,001
Útfallsbrot vinstri slegils [%] 60 (20-75) 60 (10-77) 0,185
Útfallsbrot vinstri slegils <35% 4 (2,7) 10 (3,7) 0,814
Þykkt á bakvegg vinstra slegils [cm] 1,25 ± 0,25 1,30 ± 0,25 0,183
Þykkt sleglaskiptar [cm] 1,38 ± 0,31 1,43 ± 0,29 0,289
Vídd vinstri slegils í þanbili [cm] 4,54 ± 0,56 5,21 ± 0,81 <0,001
Leki við ósæðarloku 19 (18,3) 44 (21,1) 0,668