Læknablaðið - May 2019, Page 48

252 LÆKNAblaðið 2019/105
Síminn hringir þegar við Valgerður erum
rétt sestar niður. Þetta eru spennandi
tímar. Dóttir hennar bíður eftir henni á
fæðingardeild Landspítala. Hún er á heim­
leið með nýfæddan litla ömmustrákinn,
fyrsta ömmubarnið, og dóttir bíður móður
sinnar. Það leynir sér ekki að Valgerður er
spennt. Nýtt líf og svo mikil gleði. En við
ætlum að ræða störf hennar fyrir líknar­
deildina, starf sem umkringt er sorg. Eða
hvað? Valgerður bendir á að það sé ekki
gefið.
„Það getur líka verið sorg í kringum
fæðingar rétt eins og það getur ríkt gleði
hér á líknardeildinni. Við erum ekkert
alltaf að tala um dauðann. Við erum að
tala um lífið. Við vinnum með lífið svo
lengi sem það varir.“
Hver með sitt bjargráð
Valgerður segir misjafnt hvort síðustu
dagar hverrar manneskju fari í uppgjör á
lífi hennar. „Við höfum öll mismunandi
bjargráð. Sumir þurfa að fara í gegnum
alla hluti og tjá sig. Aðrir reyna eins og
þeir geta að halda í hversdaginn. Lifa
eins og áður,“ segir hún. „Það þýðir ekki
að þeir séu í afneitun. Þeir nota önnur
bjargráð.“ Það skiptir hana máli að átta sig
á hverri manneskju því þannig nái hún
árangri í starfi. „Samskipti og traust eru
númer eitt, tvö og þrjú.“
Hún fer í gegnum sögu líknardeildar­
innar. Hvernig Ingibjörg Pálmadóttir
heilbrigðisráðherra vígði starfsemina til
leiks fyrir tveimur áratugum. Hvernig
líknardeildin var byggð á þróunarverkefni
Krabbameinsfélagsins um heimaþjón­
ustu. Sjálf er Valgerður með sérmenntun í
krabbameinslækningum og hefur allt frá
upphafi stýrt deildinni. Hún telur deildina
vart hafa komist í gagnið nema fyrir til­
stuðlan Oddfellow­reglunnar sem árið
1997 varð 100 ára og réðst í verkefnið að
því tilefni.
„Ekki aðeins hafa meðlimir Oddfellow
byggt deildina upp öll þessi ár heldur hafa
þeir sópað og skúrað eftir sig,“ segir hún
og er þakklát.
Konur drifkraftar líknar
Athygli vekur að konur eru máttarstólpar
og drifkraftar líknardeildarinnar, ekki að­
eins þegar kom að uppbyggingunni heldur
einnig í starfseminni sjálfri.
„Sigríður Kristjánsdóttir hjúkrunar­
fræðingur og félagi í Oddfellow barðist
fyrir þessu verkefni innan hreyfingar­
innar. Hún hafði sjálf fengið krabbamein.
Síðan áttum við hauk í horni sem var
Vigdís heitin Magnúsdóttir, forstjóri
Landspítalans.“ Hún nefnir einnig Önnu
Stefánsdóttur þáverandi hjúkrunarfram­
kvæmdastjóra.
Fyrst afhenti Oddfellow vestasta húsið.
Unnu frá fokheldu, innréttuðu og afhentu
Landspítalanum fullbúið 16. apríl 1999.
Smám saman hefur reglan byggt við starf­
semina; dagdeild, 5 daga deild og kapellu.
Árið 2012 var líknardeild aldraðra á
Landakoti sameinuð starfseminni og rým­
um fjölgað úr 8 í 12. Það sé nóg samkvæmt
stöðlum, segir Valgerður. Í það minnsta
fyrir höfuðborgarsvæðið.
„En það er mikilvægt að byggja þjón­
ustu til að styrkja landið og miðin,“ segir
hún. „Það hefur gengið hægt og rólega.“
Líknardeildin sé ekki aðeins í kringum
þessi 12 rými því um 150 sjúklingar njóti
heimaþjónustu hennar.
Líkn af fagmennsku
Einn karlkyns sérfræðilæknir vinnur nú
á líknardeildinni, annars allt konur. „Ég
segi að það sé miður.“ En svona sé stað­
an einnig í Bandaríkjunum og Evrópu.
„Líkn er ekki endilega hátt skrifuð innan
læknisfræðinnar. Margir halda að við
séum í handayfirlagningum eða svo góðar
stúlkur. En ég er ekkert góð stúlka. Ég er
fagleg eins og ég verð að vera til að lifa af
í svona starfi áratugum saman.“ Líknar­
læknar verði að kunna að setja mörk og
vita hvernig best sé að bregðast við ólíkum
uppákomum.
„Við verðum að hafa þjálfun í sam­
skiptum, geta tekið á móti erfiðum ásök­
unum, verðum að hafa færni til að flytja
erfiðar fréttir og vera hreinskiptin og
heiðarleg. Ég lít svo á að styrkur minn
liggi þar og hef trúað því að ég geti notað
sjálfa mig sem verkfæri í samskiptum,“
segir Valgerður.
Fleiri njóta líknardeildarinnar
Valgerður segir mikilvægt að víkka út
líknarþjónustuna. Hún hafi þjónað þeim
„Við vinnum með lífið
svo lengi sem það varir“
Ekki er hægt að segja annað en Valgerður Sigurðardóttir hafi verið á tímamótum í apríl.
Líknardeildin, þar sem hún er yfirlæknir, varð tvítug í mánuðinum, hún varð amma og náði sjálf
löggiltum starfslokaaldri. „En vinna ekki allir læknar lengur?“ spyr hún á þrítugasta ári sínu við
líkn. Við Valgerður setjumst niður í einu litlu eldhúsanna á líknardeild, sem hefur vaxið og dafnað í
húsakynnum gamla Kópavogshælisins. Þrátt fyrir ríka sögu og erfiðar stundir undir þaki hússins er
andinn þar góður. Á þessum tímamótum ræðum við starfsemina og starfið sjálft, sem er umvafið einu
stærsta áfalli í lífi hverrar fjölskyldu, því að missa nákominn.
■ ■ ■ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir