Læknablaðið - maj 2019, Qupperneq 49

LÆKNAblaðið 2019/105 253
vel sem greinast með krabbamein. „Hins
vegar hefur gengið erfiðlegar að ná til
annarra sjúklingahópa. Það er mikill
misskilningur að aðeins krabbameinssjúk­
lingar þurfi á líknandi nálgun að halda.
Það er stóra verk efnið framundan,“ segir
hún.
„Innan heilbrigðisráðuneytisins hefur
staðið yfir vinna við samþættingu líknar­
og lífslokameðferðar á landinu öllu. Það
er mikið fagnaðarefni sem vonandi verður
til þess að fleiri njóta þeirrar þjónustu sem
þurfa á henni að halda.“
En af hverju fór Valgerður í krabba­
meinslækningar og endaði í líknarlækn­
ingum? „Ég var kannski ekki alveg nógu
ánægð í læknisfræðinni en þegar ég fór
að vinna í þeirri litlu starfsemi sem var í
kringum krabbameinssjúklinga fann ég
mig,“ segir hún. „Það hefur alltaf átt betur
við mig að takast á við flókin verkefni.
Einfaldar lausir höfða ekki til mín.“
Hún lærði á Radiumhemmet, sem er
hluti af Karolinska sjúkrahúsinu í Stokk­
hólmi. „Þar fékk ég fljótt áhuga á öðrum
hliðargreinum krabbameinslækninga. Ég
var um tíma hjá sálfélagslegri einingu.
Svo sótti ég ráðstefnur um líknarþjónustu.
Þannig að þegar ég kom heim byrjaði ég
strax að vinna við líkn,“ segir hún. Starfið
felist í að finna lausnir við hæfi hvers og
eins.
„Maður þarf að hugsa út fyrir boxið,“
segir hún. „Það skiptir ekki máli hvort
einstaklingur á tvo daga, tvær vikur eða
tvö ár ólifað. Við getum gert mjög margt
og notum alla tækni sem hægt er ef við
teljum það hjálpa viðkomandi.“
Lífið er fallvalt
En hugsar fólk öðruvísi um lífið þegar
unnið er í kringum dauðann? „Við skynj­
um vel hversu fallvalt lífið er og að lífs­
hamingjan er ekki eitthvað sem allt í einu
dettur í fangið á manni eða maður getur
krafist, heldur gerist á hverjum degi í litl­
um augnablikum,“ segir hún.
„Vissulega getur verið erfitt séu mörg
andlát með mikilli sorg og erfiðleikum. En
það getur verið fullnæging í starfi að sjá
að einstaklingi líður betur, nýtur daganna
betur og samskipta við sína nánustu af því
að tekist hefur með lyfjum og aðbúnaði að
bæta líðan hans – að fólk geti lifað betur
þangað til það deyr.“
Valgerður Sigurðardóttir hélt upp
á 20 ára afmæli líknardeildarinn-
ar þann 16. apríl. Sjálf hefur hún
unnið við að líkna í þrjá áratugi.
Mynd/gag
Á móti líknardrápi
Þjáningar og lífslok. Hver er afstaða Valgerðar Sigurðardóttur yfirlæknis á líknar­
deild Landspítala til líknardrápa? „Ég hef séð mig tilneydda til að taka opinbera af­
stöðu til málsins,” segir hún.
„Ég upplifi sterkan lobbíisma í fyrsta skipti. Þingsályktunartillögur hafa verið
settar fram tvö ár í röð. Ég hef alltaf verið andstæðingur líknardráps og lít svo á að
það eigi ekki samleið með líknarmeðferð, þó að ég skilji alveg að í læknisfræðinni er
ekkert svart og hvítt,“ segir hún.
„Áhersla mín er á lífið, ekki dauðann. Mitt er að bæta lífið þannig að dauðinn
geti komið með ró og reisn. Í öll þessi 30 ár sem ég hef unnið í líknarþjónustu, frá
árinu 1989, eru ekki margir sjúklingar sem hafa óskað eftir að ég stytti líf þeirra.
Auðvitað kemur alltaf öðru hvoru einhver sem vill ræða þetta: Get ég ekki fengið
stóru sprautuna? En þegar við ræðum það nánar er ljóst að fólk er þreytt. Það sér ekki
hvernig það á að halda út. Það hefur kannski ekki fengið góða einkennameðferð. „Eitt
er að ræða þetta og annað að taka ákvörðun,“ segir hún. „Svo er alltaf eitthvað sem
hægt er að gera til að bæta líðan,“ segir hún.
„Það gleymist hvað lífsviljinn er sterkur. Það er eins og maður geti alltaf bætt við
sig klukkustundum, dögum eða vikum.“