Bændablaðið - 17.01.2019, Síða 30

Bændablaðið | Fimmtudagur 17. janúar 201930
UTAN ÚR HEIMI
Um 67% af 10,5 milljónum bújarða innan Evrópusambandsins eru minni en 5 hektarar:
Um 3,3% býla ráða 52,5% af
öllu landbúnaðarlandi í ESB
– Litlum búum hefur fækkað um 4,2 milljónir frá 2005 á sama tíma og stórbúunum fjölgar
Í yfirlitsskýrslu um landbúnað
í ESB ríkjunum sem kom út
hjá Eurostat í nóvember 2018
kemur fram að búum er stöðugt
að fækka innan sambandsins og
voru þau komin í 10,5 milljónir
árið 2016. Hafði búum þá fækkað
frá 2005 um 4,2 milljónir.
Hlutfallslega hafa flest bú
lagst af í Póllandi frá 2005 og var
fækkunin þar 1,1 milljón, eða 43%.
Þá hefur hefur einnig fækkað um
34% á Ítalíu en þar er fjöldi búa sem
hætt hafa rekstri um 600 þúsund. Í
Rúmeníu hafa 800 þúsund bú hætt
starfsemi á fyrrnefndu tímabili sem
er um 20% af heildarfjöldanum.
Flest búin inna ESB svæðisins
eru mjög smá í sniðum og tveir
þriðju með innan við 5 hektara
jarðnæði. Minnsta fækkun búa
hefur verið á Írlandi.
Um fjórðungur, eða 25,1%,
allra bænda í ESB sérhæfðu sig í
dýraeldi á árinu 2016. Þá var rétt
rúmlega helmingur, eða 52,5%,
að stunda akuryrkju. Í öðrum og
blönduðum búgreinum voru 21,1%
bænda.
Heildarnýting landbúnaðar á
landi í ESB löndunum er 47,1%
Um 9,7 milljónir manna störfuðu
við landbúnað í ESB ríkjunum á
árinu 2016. Í heild eru bændur í
Evrópusambandslöndunum að
nýta 173 milljónir hektara undir
sína framleiðslu, en það er 38,8%
af landrými ESB landanna. Þar
við bætist reyndar
skógrækt með
6,2% og annar
l andbúnaður
með 2,1%. Í
heild er því
verið að tala
um að 47,1%
l a n d n ý t i n g a r
í Evrópu sam-
bands lönd unum
að meðaltali
sé vegna land-
búnaðar.
Sum lönd með
allt að 70%
landrýmis undir
landbúnað
L a n d b ú n a ð a r -
land í sumum
ESB landanna
er yfirgnæfandi
hlutfall alls lands
eins og á Írlandi
þar sem það er um
70%, í Bretlandi 65,7% og 60,9%
í Danmörku. Þessu er öfugt farið
í löndum eins og Finnlandi, þar
sem ræktarland annað en skógrækt
er ekki nema 6,5% lands og í
Svíþjóð er hlutfallið litlu meira,
eða 6,9%. Þessi tvö norrænu
ríki innan ESB eru reyndar einu
löndin í sambandinu þar sem
skógræktarhluti landbúnaðarins
er að nýta meira land en annar
landbúnaður.
Stórbýlin ráða ríflega
helmingi lands
Einungis um 3,3% býla innan ESB
eru með um eða yfir 100 hektara
jarðir og hafa þannig undir sínum
handarjaðri 52,7% af öllu jarðnæði
í landbúnaði í sambandinu.
Slíkum risabúum hefur verið að
fjölga á undanförnum árum. Þó
stórbúin ráði ríflega helmingi
landbúnaðarlandsins, þá eru
fjölskyldubúin samt enn ríkjandi
í evrópskum landbúnaði.
Landbúnaður ESB skilar
sama hlutfalli af landsframleiðslu
og á Íslandi
Landbúnaður innan Evrópu-
sambandsins skilaði um 1,2% af
vergri landsframleiðslu (GDP)
ESB ríkjanna á árinu 2017
samkvæmt tölum Eurostat. Það
er nákvæmlega sama hlutfall og á
Íslandi samkvæmt tölum Hagstofu
Íslands.
Viðskipti með landbúnaðar vörur
voru þá í heild 7,4% af heildar
v ö r u s k i p t u m
E v r ó p u s a m -
bands ins á
heims vísu. Hafa
slík viðskipti
tvö fald ast á 15
árum og námu
275 milljörðum
evra á árinu 2017.
Hlut fallslega mest
milli ríkjaviðskipti
með landbúnaðar-
vörur voru við
Bandaríkin, eða sem nam 33,3
milljörðum evra. Þangað fóru
líka um 16% af öllum útflutningi
landbúnaðarframleiðslu ESB á
ári 2017. Mest var hins vegar flutt
inn af landbúnaðarafurðum frá
Brasilíu.
Hlutfallslega flest bú og minnst
framleiðni í Rúmeníu
Hlutfallslega er mestur fjöldi
býla í Rúmeníu en þar er
einnig hlutfallslega langminnst
framleiðni í landbúnaði. Þar á
eftir kemur Pólland. Framleiðnin
er aftur á móti mest á hvert býli í
Hollandi, Danmörku, Frakklandi,
Þýskalandi, Belgíu, Bretlandi og
í Tékklandi.
Um 310 milljónir tonna af korni
Á árinu 2017 voru framleidd 309,9
milljónir tonna af korni sem var
8,2 milljóna tonna aukning frá
árinu áður, en á 1,6 milljónum
hektara minna landsvæði. Þar af
voru framleidd um 142,6 milljónir
tonna af hveiti.
Um 45 milljónir tonna af kjöti
Þá voru framleidd 45,2 milljónir
tonna af kjöti á árinu 2017 og
um helmingur, eða 23,4 milljónir
tonna, af því var svínakjöt.
Mjólkurframleiðslan nam svo
170,1 milljón tonna.
Framleiðsla á nautgripakjöti
stóð þá í stað á milli ára, en
aukning var í öllum öðrum greinum
landbúnaðarframleiðslunnar
á árinu 2017, nema í
svínakjötsframleiðslunni sem dróst
um 0,9%.
Verð á landbúnaðarafurðum
hækkar
Verð á landbúnaðarafurðum
hækkaði talsvert á árinu 2017.
Þannig hækkaði meðalverð á mjólk
um 17,1%, svínakjöt um 8,3% og
korni um 3%. Einnig hækkaði verð
á nautakjöti um 2,2% og kjúklingi
um 1%. Verð á kinda- og geitakjöti
hefur hins vegar verið á niðurleið
og lækkaði um 1,4% á árinu 2017.
Níu af hverjum tíu bændum eru
eldri karlar
Þegar litið er til kynjaskiptingar
og aldurs í landbúnaði í ESB
ríkjunum, þá voru um 71,5%
bænda eldri karlar á árinu 2016 og
einungis 10,6% þeirra voru 40 ára
eða yngri. Fram kemur í skýrslunni
að mikill munur er á milli landa
hversu hátt verð er á jörðum og
leigu jarða. /HKr.
Einungis um 3,3 býla innan ESB eru með um eða y r 100 hektara jarðir og hafa þannig undir sínum handarjaðri
52,7 af öllu jarðnæði í landbúnaði í sambandinu. Slíkum risabúum hefur verið að fjölga á undanförnum árum.
Árleg meðalvöxtur fjárfestinga í landbúnaði er lykilatriði til að geta metið framtíðargetu greinarinnar í hverju landi
að mati hagfræðinga Eurostat. Eins og sjá má hefur meðalvöxtur fjárfestinga verið næsthæstur á Íslandi svo út
frá þeim mælikvarða ættu íslenskir bændur að geta litið bjartari augum til framtíðar en estar aðrar Evrópuþjóðir.
Vaxtaþróun, aukinn inn utningur og gengi krónunnar geta þó skipt sköpum í því dæmi hér á landi eins og reynslan
sýnir.