Íþróttablaðið - 01.06.1945, Blaðsíða 11

IÞRÓTTABLAÐIÐ
3
son prestur að Hólum við Reyðar-
fjörð. Sundiðkanir námssveina
urðu landsfrægar og Páll Mel-
steð getur þess í endurminning-
um sínum: „Að hér var meira
en talið tómt“. „Líkaminn var
þar harður og' hraustur, það
gjörðu glímurnar, knattleikur-
inn og sundið, ásamt kröftugri
og nægi'i fæðu, sálin varð forn-
eskjuleg og hálf klassisk, lítið
var um annað hugsað en hetju-
öld Grikkja og' Rómverja og
fornöld Norðurlanda. Við glímd-
um á hverjum degi í forstof-
unni ...... og kölluðum á dr.
Hallgrím Scheving', því honum
þótti skemmtun að liorfa á.
Hann Iiafði verið karlmenni til
hurða og glíminn vel á vngri ár-
um, þegar hann var á Hóla-
skóla“. Af þessum tveimur til-
vitnunum má sjá upphaf nútíma
íþróttamenningar Islendinga og
tengingu hennar við íþróttalíf 6
áþjánaalda og aftur til hinna
glæstu tíma norrænnar íþrótta-
menningar á söguöldinni.
Inn í þennan fábrotna, harð-
neskjulega og forneskjulega
skóla, innritaðist Jónas Hall-
grímsson 1823 og útskrifaðist
1829.
Beina frásögn um íþróttaiðk-
anilr Jónasar liefi ég ekki getað
Iiaft upp á, aðra en þá, sem felst
í einu erindi kvæðisins: „Til
vinar míns“ (Gísla Hjálmarsson-
ar síðar læknis):
„Sátum við tveir
við sjó löngum
og sáttir á
sundi lékum;
þótti mér þá
sem við þreyta mundum
burt veltandi vfir
bylgjur lífs
einum hug'
mót örlagastraumi“.
Páll Melsteð, sið-
ar skólastjóri, skýr-
ir víða í endur-
minningum sínum
frá sundförum
þeirra Bessastaða-
sveina. Þeir Páll og
Jónas voru vetur-
inn 1828—’29 sam-
vistum að Bess-a-
stöðum.
„. . . . fyrsta vorið
mitt í skóla (1829)
komst ég að raun
um að hér var
meira en talið tómt.
Einn lilýjan dag'
gengu margir pilt-
ar ofan að tjörn-
inni, fyrir sunnan
Bessastaðatún. Þar
nær túngarðurinn
til sjávar. Þar af-
klæddu þeir sig og
út í vatnið; sumir
syntu langt út á
tjörn, an sumir voru að gutla
uppi í landsteinum“.
Páll Melsteð skrifar ennfrem-
ur: „Ekki er mér kunnugt um
livenær sundið liefur fvrst flutzt
að Bessastöðum, en kunni Snorri
Brynjúlfsson (seinna prestur að
Eydölum evstra) að synda, þeg'-
ar hann kom í skóla — ekki
man ég betur — þó getur verið
að Snorri hafi lært sund af
Arna Geirssyni biskups. Árni
var sagður afbragðs sundmaður.
Hvar liann hefur lært, veit ég
eigi. Hann hafði synt frá Lamba-
stöðum fram undir skerin á
Skerjafirði.
(Jón Espólín segir að Árni
hafi verið „syndr svo vel, að
hann sókti sel í sjó fram er skot-
inn var ok sokkinn, ok dró hann
af botni, ok í land med sér“).
Bjarni Thorarensen (amtmaður)
Jónas Hallgrímsson.
og Björn Gunnlaugsson (skóla-
kennari voru góðir sundmenn.
Ég heyrði Björn segja: „Ég gæti
verið að synda allan daginn, ef
kuldinn hagaði ekki, því ég get
hvílt mig þegar ég vil“.
Á mínum skólaárum (1828—
1834) kunni meira en helming-
ur pilta að synda, það kenndi
hver öðrum. Það var með sund-
ið eins og glímuna.
Oft var farið í sjó á Be«sastöð-
um, þótt veður væri ekki sem
ákjósanlegast. Einu sinni fórum
við Þorsteinn Jónsson út í sjó í
sjóbúðinni, sem svo var kölluð.
Þá var logn, en frost og tólgaði
fjöruna, þegar út féll og hjóm-
aði sjóinn. Það var snemma
morguns. Við vorum allsberir
eins og vant var. Sjórinn var
ekki kaldur niðrí, en sárkaldur
þar sem mættist loft og lögur.