Iðnaður og tízka - 01.09.1933, Qupperneq 4

Ástædan.
Ástæðan fyrir því, að mér datt í hug að gefa
út þetta litla rit, er ekki einungis sú, að benda
fólki á hina gegnumgangandi tízku, heldur ef
það mætti verða einhverjum umhugsunarefni við
ýms tækifæri. Við horfumst oft í augu við and-
stæður í hinu daglega lífi, en gerum allt of lít-
ið til að ráða bót á því. Við dáumst oft að öðr-
um þjóðum, hve framarlega þær standa á menn-
ingarsviðinu, en ieitumst ekki við að feta í fót-
spor þeirra. Það er sagt um okkur Islendinga,
að við séum heldur seinir í hreyfingum, því vii
ég ekki mótmæla, en aðstaða okkar hefir verið
þannig, að erfitt var að fylgjast með út í yztu
æsar.
Nú eru tímarnir að breytast, samgöngurn-
ar batna, og erlendir áhrifastraumar fljóta yfir
land vort, þó þeim sé ekki öllum að fagna, síð-
ur en svo. Útlendingar streyma í tuga- og hundr-
aða-, jafnvel þúsundatali til lands okkar á hverju
ári. Þeir dá landið af fegurð þess, og þeir undr-
ast menningu okkar á mörgum sviðum og get-
um við glaðzt af því, en þeir reka ekki síður
augun í galla í okkar fari, og er þá ekki sízt
klæðaburðurinn, sem hneykslað hefir- augað.
Eðli íslendinga mun vera nokkuð snortið af
sjálfbirgingsskap. Segja þeir, sem fróðir eru um
þá hluti, að það sé af norræna vikingablóðinu,
sem renni í æðum þjóðarinnar. Má vel vera, að
þetta sé rétt mælt, en við ættum þá ekki að
gleyma að kyrra hið ólgandi víkingablóð með
snyrtimennsku, lipurð og smekkvísi, jafntí daglegri
umgengni sem á mannamótum. Það er leiðin-
legt, að verða að viðurkenna, að þetta hefir okk-
ur oft vantað, og hið glögga gestsauga sér þetta
fljótt.
Margur maður segir sem svo: „Það skiptir
litlu, hvernig maður er klæddur“. Þetta er ekki
rétt, það bendir á þunglamalega hugsun, sjálf-
birgingsskap og ósamheldni við meðbræðurna.
Ég hefi oft haft tækifæri til að kynna mér þessa
hlið á íslendingseðlinu. Nú erum við ekki leng-
ur afskekkt þjóð, daglegar samgöngur, ekki
einungis sjóleiðina, heldur einnig hinar fljótu
ferðir í loftinu, sem benda ótvírætt á að muni
á næstu árum aukast að miklum mun.
Óneitanlega setur klæðaburður mikinn svip á
útlit mannsins, og er gott til þess að vita, að
síðustu 20 ár hefir klæðskeraiðninni farið mjög
fram hér á landi og á þó langt í land að ná
takmarki sinu. Við eigum að stefna að því að
sauma allan fatnað hér heima, enga vinnu að
kaupa inn í landið. Nóg er hér til af starfs-
færum höndum, sem vilja vinna, og nóg er samt
af erfiðleikum, sem verra er við að ráða, þó
ráðin sé bót á þessari þjóðarsmán, að flytja inn
í landið í liundraðþúsunda-tali á hverju ári er-
lenda vinnu, en hafa svo í hundraða-tali vinnu-
laust fólk hér heima.
Ár eftir ár hef ég verið spurður um, liverju
þetta sætti og hefi litlu getað svarað, stúlkurn-
ar, sem hafa spurt um vinnu, hafa farið frá
mér vonsviknar og vinnulausar. íslenzkar stúlk-
ur sitja í tugatali á erlendum vinnustofum, þrá
ekkert fremur en að hverfa heim og njóta ætt-
jarðar sinnar, en engin von um atvinnu, svo
þær verða að hírast sem útlagar, ef til vill alla
æfi, en Islendingar kaupa vinnu þeirra frá út-
lendum kaupsýslumönnum.
Þetta er öfugstreymi, sem við þurfum að kippa
í lag.
Yið getum það, ef við viijum, ef við ekki
hugsum: Það gerir ekkert til, maður lifir eins
og áður. Tímarnir breytast og mannsandinn
verður að fylgjast með. Eins og hinn innri
maður á að umskapast af meiri menntun
og andlegu innstreymi, eins ætti það að
speglast í ytra útliti. Ég vildi, að þetta
litla rit gæti orðið lítill neisti til að kveikja
stærra ljós hjá þjóð okkar að horfa beint í
birtu þá, sem við getum sjálfir búið okkur, en
renna hornauga á þann hrævareld, sem hefir
truflað hugsanagang vorn á undanförnum tímum.
Ég hefi haft því láni að fagna að vera verk-
stjóri yfir allstóruin hóp starfsmanna um 25 ára