Vísbending - 13.06.2016, Blaðsíða 4

VíSBENDING
framh. afbls. 1
Allar þessar reglur eru hunsaðar í um-
hverfi landbúnaðarins og samkvæmt um-
sögn Samkeppniseftirlitsins virðast undan-
þágur frá samkeppnislögum festar í sessi
með nýju búvörusamningunum.
I umsögn Samkeppniseftirlitsins eru
fjölmargar aðfinnslur við lagafrumvarpið.
Það er „eindregið mat Samkeppniseftirlits-
ins að frumvarpið muni að óbreyttu skaða
bæði hagsmuni neytenda og bænda. Hvet-
ur Samkeppniseftirlitið til þess að frum-
varpið verði endurskoðað."
I framhaldinu segir: „Raunar virðist
ljóst að frumvarpið, verði það óbreytt að
lögum, kemur í veg fyrir eða takmarkar
beitingu banns á misnotkun á markaðs-
ráðandi stöðu gagnvart afurðastöðvum í
mjólkuriðnaði. Verður þá stigið enn stærra
skref í að undanþiggja mjólkuriðnaðinn
samkeppnislögum.“
Síðar segir: „Til þess að minni keppi-
nautar MS nái að eflast er þeim nauðug-
ur kostur að hefja eigin mjólkursöfnun en
eiga augljóslega erfitt um vik þar sem Auð-
humla, móðurfélag MS, hafi gert samninga
við bændur, aðra en þá sem leggja inn hjá
KS, um að selja fyrirtækinu alla framleiðslu
sína. Kvörtun vegna þessa er til meðferðar
hjá Samkeppniseftirlitinu.
I frumvarpinu er ekki að finna neina
greiningu eða rök til stuðnings því að
regluverk sem gildir um náttúrulega ein-
okun sé með þessum hætti tekið upp á
mjólkurmarkaði. ... Samkeppniseftirlitið
þekkir engin fordæmi fyrir þessari tillögu
frumvarpsins enda er meginreglan sú í ná-
grannalöndum að almennar samkeppnis-
reglur taka til markaðsráðandi afurðastöðva
í mjólkuriðnaði.
Kaupfélag Skagfirðinga gerir aftur á
móti „kröfu um það að það liggi ljóst fyr-
ir með staðfestum hætti hver réttarstaða er
varðandi starfsgrundvöll mjólkursamlags
félagsins að teknu tilliti til fyrirhugaðra
breytinga með lagafrumvarpi. Jafnframt að
það sé ekki ásættanlegt að það sé túlkunar-
atriði stjórnsýslu eða framkvæmdavalds eft-
ir á hver réttarstaðan er.“
Kaupfélagið vill vera öruggt um að ekki
verði hróflað við núverandi ástandi.
Ekki allt neikvætt
Samtök atvinnulífsins (SA) segja bæði kost
og löst á samningunum. SA telja „ekki
óeðlilegt að íslenskur landbúnaður njóti
opinbers stuðnings“. I framhaldinu segja
samtökin brýnt er að stuðningurinn hvetji
til hagræðingar og aukinnar samkeppni
innan greinarinnar. Þau fagna því að í
nýundirrituðum búvörusamningum „er
að finna ákvæði um aukinna fjölbreytni
í stuðningi við bændur. Losað verður
um styrkjafyrirkomulagið og greiðslur til
bænda verða ekki bundnar við framleiðslu
á mjólk eða kjöti eins og verið hefur. Stefnt
er að því að leggja af framleiðslutengda
styrki, svo kallað kvótakerfi, bæði í mjólk-
urframleiðslu og í sauðf)árrækt.“
Skrefin í þessa átt séu aftur á móti
„bæði óljós og engan veginn nægjanleg í
ljósi þess að samningarnir gilda til næstu
10 ára. Sauðfjársamningnum er ætlað að
hvetja til aukinnar framleiðslu samanbor-
ið við núverandi samning. Þar má nefna
breytt styrkjafyrirkomulag á seinni hluta
tímabilsins og þá nýbreytni að ekki verða
beingreiðslur greiddar til þeirra sem halda
undir 100 vetrarfóðruðum ám.“
Viðskiptaumhverfi í mjólkuriðnaði
verður að mestu óbreytt á samningstím-
anum og Mjólkursamsalan undanþegin
samkeppnislögum.
SA mótmæla því að færa eigi magn-
tolla á mjólkur- og undanrennudufti og
ostum aftur til sama raunverðs og gilti í
júní 1995, þegar GATT-samningurinn
tók gildi hér á landi, en um er að ræða um
150% hækkun á magntollum. Innlendir
súkkulaðiframleiðendur þurfa að greiða
allt að 170% hærra verð fyrir mjólkurduft
heldur en samkeppnisaðilar innan ESB og
Kjörís hf. notar einnig mjólkurduft í sína
framleiðslu. Fyrirtækin verða að bregðast
við með aukinni hagræðingu og fram-
leiðni.
Innflutningur aukinn
Bændasamtökin fengu því framgengt
að ekki hefúr verið staðfestur samning milli
Islands og ESB um ívilnanir í viðskiptum
með landbúnaðarvörur sem áritaður var
17. september 2015. Samkvæmt þeim
samningi mun tollfrjáls innflutningur á
ostum frá ESB-löndum aukast úr 100
tonnum á ári í 610 tonn á 4 árum.
Innflutningur á landbúnaðarvörum
hefur verið háður kvótum sem seldir hafa
verið á uppboði á háu verði sem hefur
tryggt að samkeppni frá erlendri vöru er
lítil. SA telja að samhliða auknum beinum
styrkjum til landbúnaðar verði stjórnvöld
að marka skýra stefnu um hvernig draga
megi úr tollvernd.
Bændaforustan segir brýnt að sam-
þykkja samningana óbreytta. Formaður
þeirra sagði í blaðaviðtali: „Samningarnir
eiga að taka gildi um næstu áramót. Það að
þetta skuli ekki þegar vera frágengið veldur
mikilli óvissu fyrir bændur því menn þurfa
í löngum framleiðsluferlum að fara að taka
ákvarðanir fyrir næsta ár.“ Ekki er að efa að
margar atvinnugreinar myndu gjarnan vilja
eyða óvissu um reksturinn næstu tíu árin. U
Aörir sálmar
Leiditamir leiðtogar
agt er að breski stjórnmálamaðurinn
Disraeli hafi sagt: „Eg verð að elta
þjóðina. Er ég ekki leiðtogi hennar?“ Þetta
viðhorf er algengt hjá stjórnmálamönnum
nú til dags og kannski alltaf. Fjölmargir
pólitíkusar segja eitt í dag og annað á
morgun, allt eftir því hvernig vindarnir
blása. Islendingar geta séð dæmi um þetta
hjá nánast öllum sínum stjórnmálamönn-
um. Auðvitað er ekkert að því að menn
skipti um skoðun ef þeir fá nýjar upplýs-
ingar. Það er hygginna manna háttur. En
það er lítið varið í pólitísku kamelljónin
sem velja sér skoðun eftir sínum nætur-
stað.
Einn þeirra sem nýlega hefur skipt um
skoðun með eftirminnilegum hætti er
Boris Johnson. Johnson var fyrir skömmu
eindreginn stuðningsmaður Evrópusam-
bandsaðildar. Vikuna áður en hann ákvað
hvaða afstöðu hann ætti að taka til þess
hvort Bretar gengju úr sambandinu hafði
hann skrifað tvær greinar sem hann hafði
tilbúnar: Aðra með áframhaldandi aðild,
hina með úrsögn.
Árið 2012 sagði hann í viðtali við BBC
að hann sæi ekki þörfina á þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið, því úrsögn Breta væri
ekki heillandi. „Hvað myndi gerast ef
við gengjum úr Evrópusambandinu? Við
þyrftum samt að hafa hóp sem fylgdist
með því sem gerðist í sambandinu, við
værum bara ekki í stjórn þess, hefðum
ekki atkvæðisrétt. Það finnst mér ekki lík-
legt að sé heillandi staða.“
I febrúar 2016, tveimur vikum áður
en hann ákvað að berjast gegn aðild skrif-
aði Johnson: „Sameiginlegur markaður er
mjög mikilvægur fyrir mörg bresk fyrir-
tæki og neytendur og úrsögn mynd valda
a.m.k. sumum fyrirtækjum óvissu og
festa ríkisstjórnina í nokkur ár í samning-
um um nýja stöðu Breta og taka þannig
athyglina frá raunverulegum vandamálum
þjóðarinnar.“
Vinur Johnsons, Somes lávarður, sagði
strax og Johnson lýst andstöðu við veru
Bretlands í Evrópusambandinu að það
væri sama hvað menn segðu. Boris væri
ekki á móti veru Bretlands í Evrópusam-
bandinu.
Afi lávarðarins, Winston Churchill
sagði einmitt einu sinni: „Þjóðin mun eiga
mjög erfitt með að líta upp til leiðtoga
sem sífellt leggur eyrað að jörðinni.“ bj
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgcíandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575.
Netfang: benedikt@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upplag: 700 eintök.
Öil réttindi áskilin. © Ritið má ekki afrita
án leyfis útgefanda.
4 VÍSBENDING • 21.TB1. 2016