Fréttablaðið - 13.10.2020, Blaðsíða 8

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is

Í umsögnum
um laga-
breytinguna
kristallast
skýr munur
á því hvort
horft er á
orlofið út
frá hags-
munum
barnanna
eða foreldr-
anna og
atvinnulífs-
ins.
LÆGSTA
VERÐIÐ
Í ÖLLUM
LANDS-
HLUTUM
SKILYRÐISLAUST
Orkan – Ódýrt fyrir alla
Sæll, Ásmundur Einar.Við undirritaðar sjáum okkur ekki annað fært en að reyna að ná til þín með opnu bréfi. Ástæðan
fyrir því er að við höfum miklar áhyggjur af því að þú
ætlir ekki að uppfylla loforð sem gefið var við undir-
ritun Lífskjarasamningsins vorið 2019. Loforðið var
að grípa til aðgerða til að uppræta þjófnað á launum
verka- og láglaunafólks á Íslandi. Í erfiðum kjaradeil-
um þann vetur var það eitt af okkar stærstu baráttu-
málum að loksins yrði gripið til aðgerða vegna þessa.
Umfang vandans er gríðarlegt. Á hverju ári er
hundruðum milljóna stolið af verkafólki. Frá árunum
2015-2019 var meira en einum milljarði stolið af
félögum í Eflingu. Félagið sendir út mörg hundruð
kröfur á hverju ári til að reyna að innheimta þýfið en
innheimtan getur tekið mjög langan tíma. Á meðan
ber manneskjan sem verður fyrir glæpnum kostnað-
inn: getur ekki greitt reikninga eða húsaleigu. Meðal-
krafan sem Efling sendir frá sér fyrir hönd félaga er
næstum því 500.000 krónur. Slík upphæð skiptir
verulega miklu máli í lífi láglaunafólks. Hér tölum við
af reynslu en varaformaður Eflingar varð til dæmis
fyrir launaþjófnaði í sínu fyrra starfi.
Það kostar stjórnvöld og ríkissjóð bókstaflega
ekkert að uppræta launaþjófnað á íslenskum vinnu-
markaði. Þvert á móti mun það auka tekjur ríkissjóðs.
Nú er meira en eitt og hálft ár liðið frá undirritun
Lífskjarasamningsins. Þetta mál hefur verið á þínu
borði allan þann tíma. En þér hefur ekki tekist að
uppfylla loforðið, þrátt fyrir að hafa lofað því að lausn
væri í sjónmáli á fundi með samninganefnd ASÍ þann
25. ágúst síðastliðinn.
Samtök atvinnulífsins hafa slegið skjaldborg um
launaþjófnað og kannski er það skýringin. Varla ætlar
þú að láta varðmenn launaþjófnaðar stjórna för? Þú
hefur tækifæri til að sýna að þú getir sett þig í spor
verkafólks, til að sinna skyldu þinni sem ráðherra
gagnvart vinnandi fólki og börnum þeirra. Ætlar þú
að láta það tækifæri renna þér úr greipum?
Opið bréf til félags- og
barnamálaráðherra
Sólveig Anna
Jónsdóttir
formaður
Eflingar
Agnieszka Ewa
Ziólkowska
varaformaður
Eflingar
Í síðustu viku leið fresturinn til umsagnar um ný heildarlög um fæðingar- og foreldraorlof. Breytingarnar fela í sér að orlofið lengist úr níu mánuðum í tólf en jafnframt er lagt til að for-eldrar eða forsjáraðilar fái úthlutað sitt hvorum sex mánuðunum og aðeins einn þeirra sé fram-
seljanlegur til hins aðilans. Áður fengu foreldrar sína
þrjá mánuðina hvort og þrír voru sameiginlegir.
Þó að flestir séu sammála um að lengra orlof sé
gæfuspor er fólk ekki á einu máli um skiptinguna né
heldur að tímabilið sem gefst til að nýta orlofið sé
stytt úr 24 mánuðum í 18.
Það dylst ekki að markmiðin eru að fjarvera frá
atvinnumarkaði komi ekki niður á öðru foreldrinu
og að stuðla að jöfnum rétti foreldra til samveru með
barni sínu þar til því býðst dagvistun á leikskóla.
Þar komum við að vandanum: Börn í Reykjavík
komast almennt ekki inn á leikskóla við eins árs
aldur. Þó að opinbert viðmið sé 18 mánaða er raun-
hæfara að horfa til tveggja ára aldurs.
Dagmömmur eða einkaleikskólar hafa verið tíma-
bundin lausn fyrir mörg börn en er bæði kostnaðar-
söm leið og plássin fá og því bregða margir foreldrar á
það ráð að lengja orlofið gegn launaskerðingu.
Í umsögnum um lagabreytinguna kristallast skýr
munur á því hvort horft er á orlofið út frá hagsmunum
barnanna eða foreldranna og atvinnulífsins.
Þó svo Samtök atvinnulífsins styðji breytingarnar
og telji þessa jöfnu skiptingu milli foreldra best til
þess fallna að tryggja barni samvistir við báða for-
eldra, þá tala staðreyndirnar sínu máli og er nauðsyn
að horfa til f leiri sjónarmiða. Tölur sína skýrt að
hingað til hafa mæður nýtt sér að mestu þá þrjá sam-
eiginlegu mánuði sem hingað til hefur verið boðið
upp á.
Tónninn í umsögn Embættis landlæknis er á öðrum
nótum en forsvarsmanna atvinnulífsins en þar segir
að fæðingarorlof ætti að skilgreina sem rétt barns
til umönnunar á fyrstu mánuðum lífsins fremur en
einungis sem rétt fullorðinna á vinnumarkaði. Land-
læknir vill sveigjanleika og leggur til að skiptingin
verði 4-4-4.
Lokamarkmiðið hlýtur alltaf að vera að standa
vörð um velferð barnsins og fjölskyldueiningarinnar.
Við verðum þá að muna að fjölskyldur eru alls konar,
foreldri getur verið eitt, eða aðstöðu- og launamunur
foreldra mikill, áhuginn og getan er jafnvel misjöfn
og þar fram eftir götunum. Foreldrar eiga sjálfir að
fá að ráða sem mestu í þessum efnum. Þannig græðir
barnið.
Eins standa oftast f leiri en foreldrarnir að barni,
það þarf helst þorp í verkefnið og af hverju mætti ekki
framselja rétt til fæðingarorlofs til ömmu, afa eða
annarra, ef staðan væri þannig? Þannig væri staða
fólks á atvinnumarkaði enn jafnari. Hugsum þetta út
fyrir kassann.
Aðalatriðið er að þessir mánuðir falli ekki niður og
barnið tapi, eins og staðreynd er að gerist allt of oft í
dag.
Fyrir hvern?
Grafin loforð
Heilbrigðisráðuneytið stendur
á erfiðum og heimatilbúnum
krossgötum um þessar mundir.
Annars vegar að leyfa Land-
spítalanum að létta álagið með
því f lytja sjúklinga í húsnæði
Heilsuverndar í Urðarhvarfi eða
ekki. Sama húsnæði og Lands-
bankinn vildi alls ekki vera í.
Enginn vill segja upphátt raun-
verulegu ástæðuna fyrir því af
hverju er svona erfitt fyrir ríkið
að vera þarna upp frá. Líkt og
margir þekkja úr Stephen King-
sögum þá stendur Urðarhvarf á
fornum grafreit. Í stað frum-
byggja Ameríku eru þar grafin
öll stjórnsýslubætandi loforð
síðustu áratuga, allt frá bættum
eftirlitsstofnunum til slagorðs-
ins um „báknið burt“. Það er vel
skiljanlegt að embættismenn
vilji síður eiga á hættu að vekja
upp þannig drauga.
Háþrýstingur
Sigmundur Davíð hitti naglann
á höfuðið um helgina þegar
hann skrifaði heila blaðagrein
um ybba. Greinin vakti mikla
athygli á samfélagsmiðlum og
ybbar þessa lands tóku sig til og
kepptust við að skilgreina sig í
hópinn. Skrif Sigmundar Davíðs
eru umdeild svo mildilega sé til
orða tekið. Um tíma virtist sem
menn yrðu sendir út af örkinni
með háþrýstidælur til að afmá
skilaboðin úr Moggum lands-
ins. Til þess kom þó ekki, enda
hefði það verið ybbalegt.
1 3 . O K T Ó B E R 2 0 2 0 Þ R I Ð J U D A G U R8 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN