Freyr - 15.11.1967, Blaðsíða 14

/
GUÐMUNDUR JÓSAFATSSON:
Mat
á
tieyjum
Guðmundur •'/ M fT
Jósafatsson
Grein þessi er birt sem handrit aö út-
varpsþœtti. — Höf.
Síðasta kveða Torfa Bjarnasonar, skóla-
stjóra í Ólafsdal til íslenzkra bænda, mun
vera greinarkorn, sem hann lauk við síð-
asta vetrardag 1914, rúmu ári áður en hann
lézt. Greinina nefndi hann „Hallærisvarna-
málið“ og birtist hún í Búnaðarritinu það
ár. Þar telur Torfi, að Alþingi 1913 hafi
markað tímamót í búnaðarsögu Islands.
Þá voru afgreidd þrenn lög, sem honum
varð starsýnt á og öll stefndu að afkomu
-öryggi íslenzkra bænda.
Þau voru:
Lög um Bjargráðasjóð íslands.
Lög um forðagæzlu, og
Viðauki við lög um kornforðabúr frá 1909.
Torfi telur, að sá þingmaður, sem bezt
hafi dugað íslenzkum bændum í þessu hafi
verið Guðmundur Björnsson, landlæknir.
Síðari hluta vetrar það ár reit hann eld-
heitar hvatningargreinar í Lögréttu, sem
hann nefndi „Næstu harðindin“. Gaf hann
þær síðar út sérprentaðar. Heitið segir til
um efnið.
Þessi greinaflokkur er ágætt dæmi um
orðvísi höfundarins þó það beri hærra,
hve glöggskyggn og raunsær hann var.
Ýmsum þótti landlæknir djarfmæltari en
í fullu hófi væri og barst honum svar frá
húnvetnskum bónda, sem sínum hlut
hélt vel um orðfimi og stílsnilld, Árna
450
Árnasyni, sem löngum var kenndur við
Höfðahóla.. En því miður tókst svo til, að
hann lagði orðleikni sína í það, að verja
þann málstaðinn, sem verr gegndi.
Glíma þessara fluggáfuðu manna skyldi
ekki rifjuð upp hér, ef sakir stæðu ekki
svo, að í rauninni eigazt þessir menn við
enn. Báðir eiga enn sína málsvara: Þá, sem
þeirri fyrirhyggju unna, er fénað þeirra
fulltryggir á haustnóttum, og hinna, er
setja á fyrirhyggju annarra. Nú er ekki
lengur rætt um að setja á Guð og gaddinn.
Hér kann að þykja grálega mælt, og má
e. t. v. færa að því nokkur rök. En því
verður ekki í móti mælt, að saga þess árs,
sem nú er að líða, á heyþrot í annálum
sínum og það í stærri stíl en hollt er. Og
þannig horfir nú, að ekki verði allsnægtir
heyja fyrir höndum bænda á næstu haust-
nóttum, hversu sem úr þeim málum ræðst
að öðru leyti. Því er ekki að neita, að nú
eru fyrir hendi þau bjargráð, sem imprað
var á á Alþingi 1909, þegar lögin um korn-
forðabúr voru flutt þar inn. Þau eru að
vísu í nokkuð annarri mynd en þau voru
hugsuð í öndverðu. Sá mismunur skal ekki
ræddur hér. Hitt er víst, að til þess ráðs,
sem þar var skjalfest, var gripið s. 1. vet-
ur, þó í nokkuð annarri mynd væri og lík-
legt megi telja, að það hafi orðið meir en
svo, að í fullu hófi sé. Þær tölur, sem
nefndar eru um innflutning kjarnfóðurs,
virðast geigvænlegar. Munu þær minna
F R E Y R