Morgunblaðið - 18.05.2020, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. MAÍ 2020
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Snjóþykkt á Hofsjökli eftir ný-
liðinn vetur er talsvert undir
meðallagi, skv. niðurstöðum
mælinga vísindamanna Veð-
urstofu Íslands. Jökullinn nær
yfir 1.150 m hæðarbil og er
snjósöfnun mest í efstu hjöllum.
Í 800 m hæð er snjóþykkt við
vetrarlok oftast 1–2 metrar en
meðaltalið á hábungu jökulsins í
tæplega 1.800 m hæð er 6,5
metrar. Að þessu sinni mældist
snjóþykktin þar 5,7 m, sem er
talsvert undir meðallagi, að
sögn Þorsteins Þorsteinssonar
jarðeðlisfræðings hjá Veður-
stofu Íslands
„Að jafnaði mældist þykkt
vetrarsnævar á Hofsjökli nú um
90% af meðaltali síðasta áratug-
ar. Hin mikla snjókoma á norð-
anverðu landinu á liðnum vetri
virðist því ekki hafa skilað sér í
aukinni ákomu á Hofsjökul“
segir Þorsteinn Þorsteinsson
sem fór í leiðangur á Hofsjökul
á dögunum með þeim Bergi Ein-
arssyni jarðeðlisfræðingi og
Hrafnhildi Hannesdóttur jökla-
fræðingi.
Jökuljaðarinn hörfar
um 50 metra á ári
Vetrarákoma á Hofsjökul
var nú mæld 33. árið í röð en
mælingaferð á jökulinn var
fyrst farin árið 1988 og árlega
síðan. Notast var við hefð-
bundnar aðferðir til að mæla
vetrarsnjó. Borað er í gegnum
vetrarlagið í 20 punktum og
alltaf þeim sömu. Snjóalög
reyndust meiri sunnan jökuls en
norðan. Snjórinn var við jökul-
inn norðanverðan. Þar eru svo-
nefndir Illviðrahnjúkar, um 800
metra háir, og teljast þeir vera
á sjálfri miðju Íslands - skv.
mælingum Landmælinga Ís-
lands.
„Jaðar Hofsjökuls hefur
hörfað lengi um sem nemur að
jafnaði 50 metrum á ári. Þetta
er aðeins breytilegt frá ári til
árs en þróunin er öll í sömu átt.
Þannig var flatarmál jökulsins
960 fermetrar kílómetrar árið
1946 en nálgast nú 800 ferkíló-
metra. Þá hefur rúmmál jökuls-
ins líka farið minnkandi skv. af-
komumælingum okkar, en slíkar
mælingar gera kleift að meta
framlög jökla á Íslandi til hækk-
unar heimshafanna,“ segir Þor-
steinn.
Vísindastarf þetta er í sí-
felldri í þróun, að sögn Þor-
steins. Ný tækni sé að ryðja sér
til rúms og nú notar Veður-
stofan, í samstarfi við Lands-
virkjun og Jarðvísindastofnun,
svokallaða snjósjá. Tækið er
dregið á eftir vélsleða og sendir
stöðugt rafsegulbylgjur niður í
hjarnið. Þær endurkastast frá
neðra borði vetrarlagsins og
fæst því samfelld sniðmæling á
snjóþykkt. Nýtt tæki var keypt
á þessu ári fyrir styrk frá
RANNÍS og fékkst af því góð
reynsla.
Myndin verður sífellt fyllri
„Með þessum mælingum
með tækinu fæst ný og skýrari
mynd af dreifingu snjóþykktar á
jöklum landsins og niðurstöður
afkomureikninga verða því ná-
kvæmari. Haustferð verður far-
in á Hofsjökul í október og að
henni lokinni verður hægt að
segja til um hvort jökullinn hafi
rýrnað mikið í ár, en bráð yfir
sumarið hefur þar mikið að
segja,“ segir Þorsteinn Þor-
steinsson. Hann getur þess enn-
fremur að myndin af jöklabreyt-
ingum á Íslandi á 20. öld verði
sífellt fyllri, ekki síst með grein-
ingu gamalla ljósmynda og loft-
mynda og samanburði við gervi-
tunglagögn. Allt sé þetta hluti
víðtæks samstarfs íslenskra vís-
indamanna á þessu sviði og
brátt muni birtast greinar í vís-
indatímaritum um nýjustu nið-
urstöður afkomumælinga á ís-
lensku jöklunum. Er miðað við
að gögnin nýtist við nýtt mat
loftslagsnefndar SÞ (IPCC) á
jöklabreytingum um jörð alla.
Hofsjökull gefur eftir að flatarmáli og þykkt
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Jöklar Mikil snjókoma norðanlands hefur ekki skilað sér á Hofsjökul,
segir Þorsteinn Þorsteinsson sem fór í leiðangur þangað á dögunum.
Mælt við miðju lands
 Þorsteinn Þorsteinsson er
Borgfirðingur að ætt, fæddur
1960. Hann nam jarðeðlisfræði
við HÍ, starfaði um árabil við ís-
kjarnaboranir á Grænlandsjökli
og er með doktorsgráðu.
 Frá aldamótum hefur hann
einkum fengist við mælingar á
afkomu jökla á Íslandi. Hann
hefur setið í stjórnum vísinda-
félaga og er einn ritstjóra tíma-
ritsins Jökuls. Hann hefur
skipulagt margar vísinda-
ráðstefnur hérlendis.
Hver er hann?
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Hálendið Horft til Hofsjökuls undir bláum himni við Blöndulón.
„Þetta einfaldar málið og gerir fyrir-
tækjum nú kleift að afhenda þjón-
ustuna. Almennir skilmálar munu taka
við sem þýðir að flækjustigið minnkar
talsvert,“ segir Jóhannes Þór Skúla-
son, framkvæmdastjóri Samtaka
ferðaþjónustunnar (SAF), um aflétt-
ingu takmarkana á komum ferða-
manna.
Eins og greint var frá fyrir helgi
stefnir ríkisstjórnin nú að því að
opna landið að nýju 15. júní nk. Verð-
ur ferðamönnum sem hingað koma
gert að fara í skimun fyrir kórón-
uveirunni á Keflavíkurflugvelli. Í
kjölfarið getur fólk ferðast um landið
reynist sýnataka
neikvæð.
Þetta þýðir
jafnframt að svo-
kallað „force maj-
eure“-ákvæði
mun ekki lengur
eiga við. Með því
er átt við að
ómögulegt reyn-
ist að veita til-
tekna þjónustu.
Að sögn Jóhannesar býr opnun
landsins í sumum tilvikum til betri
samningsstöðu fyrir ferðaþjónustu-
aðila. „Ef upp kemur ákveðinn
ómöguleiki sem þýðir að fólk komist
ekki á svæðið getur það átt rétt á
endurgreiðslu jafnvel þótt um óaft-
urkræfa greiðslu sé að ræða. Nú þeg-
ar landið opnast er þessi ómöguleiki
ekki lengur fyrir hendi og því geta
hótel í ákveðnum tilvikum komist hjá
endurgreiðslu,“ segir Jóhannes, sem
kveðst aðspurður eiga erfitt með að
henda reiður á um hversu stóran
hluta pantaðrar þjónustu er að ræða.
Slíkt sé jafnframt misjafnt eftir geir-
um innan ferðaþjónustunnar.
„Ég hef enga yfirsýn yfir það enda
eru fyrirtæki með mismunandi regl-
ur varðandi afbókun. Sumir eru með
mjög stuttan frest en aðrir eru með
lengri,“ segir Jóhannes.
Að hans sögn er möguleiki á að
opnun landsins geri hótelum og öðr-
um ferðaþjónustuaðilum kleift að
semja við væntanlega viðskiptavini.
„Aðilar geta samið sín á milli. Sömu-
leiðis verður vonandi auðveldara að
færa ferðina eða láta fólk fá inneign,“
segir Jóhannes og bætir við að tíma
taki að byggja ferðaþjónustuna upp
að nýju. „Þetta verður erfiður vetur.
Opnunin er þó gríðarlega mikilvæg
og hjálpar til við að verja fyrirtækin
og gera þau þannig klár fyrir sum-
arið árið 2021.“ aronthordur@mbl.is
Opnun veitir fyrirtækjum andrými
 Ferðaþjónustan í betri stöðu þegar landið opnast  Sleppa við endurgreiðslu óafturkræfra pantana
Jóhannes Þór
Skúlason
Morgunblaðið/Eggert
Ferðamenn Ferðaþjónustan hefur
orðið fyrir talsverðu höggi.
Þyrla Landhelgisgæslunnar TF-
EIR var við æfingar nálægt Sand-
skeiði á laugardaginn þegar viðvör-
unarljósið fór að blikka vegna bil-
unar í aðalsmurkerfi. Henni var
lent á flugvellinum við Sandskeið í
kjölfarið. Þar sat hún föst yfir nótt
en þar sem bilunin reyndist smá-
vægileg var henni flogið til Reykja-
víkur um hádegisbil í gær.
Þyrlan, sem er af gerðinni Air-
bus H225 Super Puma, virkaði eðli-
lega en til að gæta fyllsta öryggis
var ákveðið að lenda henni og
kanna málið. Airbus H225 Super
Puma eru umdeildar þyrlur en þær
voru allar kyrrsettar á heimsvísu
árið 2016 þegar 13 létu lífið í þyr-
luslysi í Noregi. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Landhelgisgæslunni er
bilunin sem varð í TF-EIR annars
eðlis en sú sem varð í Noregi á sín-
um tíma og ekki tilefni til að hafa
áhyggjur.
Þyrla varði nóttinni á
Sandskeiði eftir bilun
FRÁBÆR
TILBOÐ
Verð frá
990 ISK
HAPPY HOUR
15 to 18.00
VEGAN- OG GRÆNMETISRET
TIR
Í B
OÐ
I
Hádegistilboð kr. 990 - 1.990
Kl. 11:00 - 14:30
Kvöldtilboð kr. 1.990 - 2.990
Kl. 18:00 - 21:00
B A N K A S T RÆ T I 7 A | 1 0 1 R E Y K J AV Í K | ( + 3 5 4 ) 5 6 2 - 3 2 3 2 | S O L O N . I S