Morgunblaðið - 06.07.2020, Qupperneq 13

FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. JÚLÍ 2020
TWIN LIGHT RÚLLUGARDÍNA
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
Síðumúla 32, Reykjavík. S. 588 5900 ■ Tjarnargötu 17, Keflavík. S. 421 2061 ■ Glerárgötu 32, Akureyri. S. 462 5900 ■ alnabaer.is
Við erum sérhæfð í gluggatjöldum
alnabaer.is
Atli Steinn Guðmundsson
atlisteinn@mbl.is
„Frá því í aprílbyrjun hafa hollensk
lögregluyfirvöld haft rauntíma-
aðgang að meira en 20 milljónum
skilaboða sem gengið hafa milli af-
brotamanna,“ segir Thérèse Ari-
aans, upplýsingafulltrúi hollenska
ríkislögreglustjórans, í samtali við
Morgunblaðið, innt eftir umfangi
EncroChat-málsins svokallaða, eins
stærsta fíkniefnamáls sem evrópsk
lögregluyfirvöld hafa glímt við.
Eins og greint var frá í Morg-
unblaðinu á laugardag urðu vatna-
skil í rannsókn Evrópulögreglunn-
ar Europol og samstarfsembætta
lögreglu í Bretlandi, Frakklandi,
Hollandi og víðar þegar tækni-
mönnum frönsku lögreglunnar
auðnaðist að brjóta sér leið inn í
EncroChat-símkerfið og gerast þar
fluga á vegg, en notendur þess
höfðu fram að því talið kerfið óhler-
anlegt og skipulögðu þar fíkniefna-
viðskipti, manndráp og mansal eins
og um hverja aðra matvöruverslun
væri að ræða.
Aðgerðin 26Lemont
„Þetta jafngilti því nánast að
vera á fundum með þessum mönn-
um,“ segir Ariaans um hleranirnar
sem urðu til þess að hollenska lög-
reglan hefur nú handtekið rúmlega
100 manns auk þess að leggja hald
á átta tonn af kókaíni, 1.200 kíló-
grömm af metamfetamíni, 20 millj-
ónir evra (3,1 milljarð króna) og
tugi skotvopna. Þá fann lögregla og
gerði óvirkar 19 fíkniefnaverk-
smiðjur og komst á snoðir um ráða-
brugg um fjölda manndrápa.
„Hollenska lögreglan rak ásamt
þeirri frönsku sameiginlega aðgerð
sem kallaðist 26Lemont, en að
henni komu auðvitað fleiri. Í 26Le-
mont var megináherslan á að kom-
ast inn í EncroChat-kerfið. Þarna
erum við ekki einvörðungu að tala
um samtöl sem snúast um afbrot
innan Hollands, heldur um alla
Evrópu. Lögregluyfirvöld voru að
hlusta á og lesa skilaboð sem sner-
ust um leigumorð [e. contract kill-
ings] og sumt af þessu var hrein-
lega langt umfram það sem við
hefðum getað ímyndað okkur að
væri að gerast,“ segir Ariaans.
Hundruð rannsakenda
Hún segir lögreglu hafa rekist á
fjölda fólks í EncroChat-boðskipta-
kerfinu sem vel hafi verið vitað fyr-
ir að væri á refilstigu, en auk þess
hafi fjöldi nýrra og áður óþekktra
afbrotamanna komið fyrir sjónir
sem kallað hafi á mikla rannsókn-
arvinnu, engu síður en í Bretlandi
þar sem hátt í 800 manns hafa nú
verið handteknir í ljósi hlerunar-
gagnanna.
„Efnahagsbrotadeild hollensku
lögreglunnar hefur komið að rann-
sókn málsins auk greinenda frá
Royal Netherlands Marechaussee
[svokölluð KMar, eins konar her-
og öryggislögregla í Hollandi] og
lögregluembætta um allt land,
mörg hundruð manns þegar allt er
talið. Það sem nýttist okkur einna
mest var þessi blinda trú á þetta
fjarskiptakerfi, menn voru ekkert
að tala undir rós þarna heldur létu
allt flakka,“ segir Ariaans.
Einu skrefi á undan þeim
Þar með hafi lögreglu verið kleift
að kortleggja að sumu leyti áður
óþekkta hluta hollenskra undir-
heima, stjórnendur, tölur og vinnu-
aðferðir. „Þarna gafst okkur færi á
að vera einu skrefi á undan þeim,
sem breytti öllu.“
Þessi yfirburðastaða varði þó
auðvitað ekki að eilífu, stjórnendur
EncroChat áttuðu sig um síðir á
því að löggæslustofnanir hefðu náð
að brjóta sér leið inn í helgustu vé
skipulagðrar glæpastarfsemi í Evr-
ópu og hlera þar hvert orð. Um
miðjan júní voru þau boð látin út
ganga að kerfið væri hlerað og allir
notendur beðnir að losa sig við sím-
ana hið fyrsta. „Þar með lauk okk-
ar hlustun,“ segir Ariaans. Upplýs-
ingarnar sem fengust hafi þó verið
laganna vörðum ómetanlegar eins
og tölfræði yfir handtökur, fíkni-
efni og reiðufé í EncroChat-málinu
sýnir án tvímæla.
AFP
Tímamótamál John Lucas saksóknari og Jannine van den Berg lögreglustjóri greina frá málinu á fimmtudaginn.
Umfram ímyndunaraflið
 EncroChat-hlerunin eins og að sitja fundi glæpamanna  „Langt umfram það
sem við hefðum getað ímyndað okkur“  Einu skrefi á undan í krafti gagnanna
Lögreglan á Englandi segir það
borna von, að ölvaðir borgarbúar,
sem nú flykkjast á öldurhúsin eftir að
þau voru opnuð á ný um helgina, muni
gæta þess að halda þeirri fjarlægð,
sem ætlað sé að draga úr líkum á að
kórónuveiran smitist manna á milli.
Sagði John Apter, formaður
Landssambands lögreglumanna
Englands og Wales, í samtali við
breska ríkisútvarpið BBC, að lög-
regla hefði átt í höggi við „allsnakið
fólk, glatt drukkið fólk, reitt drukkið
fólk, fólk í slagsmálum og enn fleiri
reiða og ölvaða“ í Southampton einni
þar sem hann gengur vaktir.
„Andfélagsleg hegðun“
Í Soho-hverfinu í London fögnuðu
bargestir nýfengnu veitingafrelsi eft-
ir ársfjórðungslokun eins og enginn
væri morgundagurinn og sveif
óminnishegrinn þar að líkindum yfir
mörgu vatninu, enda fóru myndir víða
um samfélagsmiðla, sem sýndu Lund-
únabúa fagna á götum úti allt þar til
snemma í gærmorgun.
Í Devon og Cornwall bárust lög-
reglu meira en eitt þúsund tilkynn-
ingar sem langflestar tengdust ölvun
og í Norður-Nottinghamskíri ákváðu
eigendur nokkurra kráa að loka dyr-
um sínum töluvert fyrr en áætlað var
í kjölfar þess að gestir höfðu sýnt af
sér „áfengistengda andfélagslega
hegðun“.
Engin stórmál komu þó upp við
gleði helgarinnar í London og kvaðst
Matt Hancock heilbrigðisráðherra, í
samtali við Sky News, ánægður með
helgina. „Okkur til mikillar gleði urð-
um við ekki vitni að neinu í gærkvöldi
[laugardagskvöld] af því sem við höfð-
um óttast. Einhverjir hegðuðu sér
eins og bjánar, en meirihlutinn sýndi
stillingu,“ sagði ráðherra.
Fólkið allsnakið,
glatt og reitt
 Fagnað vítt um breska heimsveldið
AFP
Skál Lundúnabúar ræða landsins
gagn og nauðsynjar í Soho um helgina.
Írski hjólreiðakappinn Joe Barr,
sem orðinn er 61 árs gamall, bætti
sitt eigið heimsmet um helgina þeg-
ar hann hjólaði leiðina Malin-
Mizen-Malin, frá nyrsta til syðsta
odda Írlands og til baka, alls 1.188
kílómetra, á 44 klukkustundum og
15 mínútum. Barr lagði af stað á
föstudaginn og reyndist, þegar
hann kom í mark í gær, hafa bætt
eldra met sitt frá nóvember 2017
um fjórar klukkustundir og 15 mín-
útur þrátt fyrir að aðstæður hefðu
ekki verið hinar fýsilegustu, lemj-
andi rigning og rok.
„Fyrstu 200 mílurnar sá ég ekki
einu sinni veginn,“ sagðist Barr frá
í samtali við stuðningsmannasíðuna
Team Joe Barr á Facebook, sem
fjallar um afrek hans á álfáknum.
ÍRLAND
Ljósmynd/Team Joe Barr
Barr bætti eigið heimsmet um helgina.
Hjólaði 1.200 kíló-
metra um helgina
Að minnsta kosti
166 eru látnir í
óeirðum í
Oromia-héraðinu
í Eþíópíu, sem
brutust út í kjöl-
far vígs tónlistar-
mannsins þar-
lenda, Hachalu
Hundessa, á
mánudaginn fyr-
ir viku. Hundessa
var dýrkaður nánast sem hálfguð í
Oromia og er enn ekki ljóst hvað
varð til þess að hann var myrtur, en
áður hafði hann greint frá því að
sér hefðu borist þrjár líflátshótanir.
Yrkisefni Hundessa snerust mik-
ið til um mannréttindi íbúa Oromia,
Oromo-fólksins svokallaða, og urðu
sum verka hans baráttusöngvar í
bylgju mótmæla árið 2018.
EÞÍÓPÍA
166 látnir í kjölfar
vígs tónlistarmanns
Minning Íbúar
Oromia minnast
tónskálds síns.