Morgunblaðið - 10.08.2020, Blaðsíða 21

MINNINGAR 21
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 10. ÁGÚST 2020
Ætli amma „yf-
ir“ eigi ekki meira í
mér og okkur
systkinunum en við
gerum okkur grein fyrir. Þau
voru alla vega ansi mörg kvöld-
in sem hún kom og sat í sóf-
anum og passaði okkur á meðan
við sváfum. Ef eitthvað bjátaði
á, sem kom oft fyrir hjá mér,
settist hún hjá manni þar til
maður sofnaði. Aldrei neitt fum
og fát, bara þolinmæði og góð-
mennska. Það voru forréttindi
að fá að alast upp í sveit með
þrjá ættliði í sama húsinu.
Amma og afi kenndu mér svo
ótrúlega margt um gamla tím-
ann og hvernig lífið gekk fyrir
sig í sveitinni þegar þau voru
með búið. Þegar ég svo eltist og
fór í grunnskóla og á unglings-
aldri sá ég hvers virði það var
að hafa alist upp í þessu um-
hverfi og fyrir það get ég að
miklu leyti þakkað ömmu.
Þó að amma og afi hafi flutt í
Hveragerði og amma seinna á
Grund þá hættum við aldrei að
kalla hana ömmu „yfir“ vegna
þess að í okkar huga var hún
alltaf amma yfir og alltaf til
taks fyrir okkur og alla fjöl-
skylduna. Takk fyrir allt elsku
amma yfir.
Héðinn.
Elsku amma Ragna, eða
amma yfir eins og ég kallaði
hana alltaf, er nú farin yfir
móðuna miklu. Það er mikið
sem ég þakka fyrir að hafa
fengið að hafa hana heima á
meðan ég var að alast upp. Allt-
af var hún að líta eftir manni og
passa upp á mann, sem líklega
var ekki vanþörf á ef maður
Ragnheiður
Haraldsdóttir
✝ RagnheiðurHaraldsdóttir
fæddist 7. maí
1931. Hún lést 27.
júlí 2020.
Útför Ragnheið-
ar fór fram 7. ágúst
2020.
hugsar til baka.
Það er svo margt
sem hún kenndi
manni, bæði hlutir
sem maður lærði
strax og hlutir sem
maður áttaði sig á
seinna á lífsleið-
inni. Amma var
einhvern veginn
alltaf við eða vak-
andi yfir manni.
Hún vann á skóla-
bókasafninu þegar ég var í
Gnúpverjaskóla sem nú heitir
Þjórsárskóli, og alltaf frétti
maður fyrstur af því ef það
komu nýjar bækur í bókasafnið
sem ömmu grunaði að maður
hefði gaman af. Hún hafði svo
sannarlega eftirlit með manni,
hvort sem var heima þegar
maður var að glannast um hlöð-
in á reiðhjóli og seinna á fjór-
hjóli, eða í skólanum. Ég man
hvað það var skrítið þegar
amma og afi þurftu að flytja í
Hveragerði eftir Suðurlands-
skjálftann árið 2000 og maður
gat ekki lengur kíkt yfir í heim-
sókn.
Alltaf hafði ég og hef enn
mikinn áhuga á íþróttum og
hlakkaði mikið til þegar stór-
mót voru sýnd í sjónvarpinu og
var áhuginn byggður á því að
ég hlakkaði svo til að horfa með
ömmu á, sérstaklega handbolt-
ann. Hún fylgdist alltaf með
íþróttakeppnum hvort sem það
voru frjálsar íþróttir, formúla 1,
handbolti eða fótbolti, tala nú
ekki um ef Ísland var að keppa.
Alltaf fylgdist amma með þessu
og voru þau ófá skiptin sem hún
gat varla horft vegna spennu,
og þá sérstaklega á handbolt-
ann. Hún fylgdist ekki bara
með í sjónvarpinu, heldur man
ég eftir mörgum skiptum þar
sem hún kom með mér á körfu-
boltavöllinn við gamla svínahús-
ið þar sem við eyddum góðri
stund í að skjóta á körfuna.
Ekki var spennan síðri þar en
við sjónvarpið. Það er í raun
stórfurðulegt hvað hún gat orð-
ið æst og spennt yfir íþróttum
þar sem hún var annars svo
yfirveguð og róleg. Við amma
áttum líka leyndarmál sem við
héldum okkar á milli. Þegar ég
var unglingur fiktaði ég við að
reykja og reyndi að laumast í
felur þegar enginn var heima til
að fá mér eina sígarettu. Eitt
sinn þegar ég var á leið minni
að laumast á bak við svínahúsið
til þess að fá mér sígarettu, brá
mér heldur betur í brún þegar
ég sá að amma stóð í felum á
körfuboltavellinum við svína-
húsið. Ég hélt að sjálfsögðu að
hún vissi hvað ég væri að fara
að gera og myndi skamma mig.
Henni brá ekkert síður við að
sjá mig og hrökk í kút, hún var
nefnilega sjálf að reykja í laumi
og sagði við mig að ég mætti
alls ekki segja neinum að hún
hefði verið að reykja. Í kjölfarið
tókum við bara smá körfubolta
og sagði ég aldrei neinum frá
þessu. Seinna komst síðan að
sjálfsögðu upp um reykingar
okkar beggja. Ég vona að
amma fyrirgefi mér fyrir að
segja frá leyndarmálinu okkar
núna. Ég er viss um að hún er
einhvers staðar að hafa það
gott og mögulega að horfa á
eitthvert stórmótið í endursýn-
ingu að tapa sér úr spenningi.
Elsku amma, takk fyrir allar
frábæru minningarnar, þær
verða ávallt vel varðveittar.
Þorsteinn (Steini).
Elsku amma okkar hefur nú
fengið hvíldina. Við sem eftir
stöndum kveðjum hana með
trega en á sama tíma slíku
þakklæti að orð fá því illa lýst.
Æðruleysið sem amma bjó
yfir var einstakt. Það var sama
hvað gekk á, alltaf hélt hún ró
sinni. Eða hún náði a.m.k. að
láta mann halda að hún væri
sallaróleg. Nema kannski yfir
íþróttunum í sjónvarpinu, en
það var heilagur tími hjá ömmu
ef það var handboltaleikur í
sjónvarpinu, ég tala nú ekki um
ef íslenska landsliðið var að
spila. Þá var amma í essinu
sínu.
Umburðarlyndi var eitt af
aðalsmerkjum ömmu. Hún tók
opnum örmum inn á heimili sitt
alls konar fólk í alls konar
ástandi og þótti sjálfsagt. Í
minningunni voru oftast 10-15
manns í mat hjá ömmu á venju-
legum dögum, og alltaf fjórar
máltíðir á dag. Lítillæti hennar
var svo mikið að gjarnan borð-
aði hún sinn mat inni í eldhúsi,
og þá helst ekki fyrr en eftir að
allir hinir höfðu borðað. Hvílík
fyrirmynd sem hún var fyrir
okkur sem yngri vorum, þótt
maður hafi kannski ekki áttað
sig á því fyrr en maður varð
eldri.
Henni þótti líka sjálfsagt að
við krakkarnir værum „yfir“
hjá henni svo mamma og pabbi
gætu sinnt félagsstörfum,
ferðalögum og öðru. Þótt þau
væru jafnvel í burtu í nokkra
daga þótti ömmu það ekki til-
tökumál að bæta okkur barna-
börnunum við þetta stóra heim-
ili sem hún rak. Og ekki man ég
eftir að amma hafi nokkurn
tímann reiðst okkur eða
skammað á nokkurn hátt. Ef
þurfti eitthvað að segja okkur
til, þá var það í formi leiðsagnar
og leiðbeininga, en aldrei pirr-
ingur eða reiði.
Þetta einstaka umburðar-
lyndi og þolinmæði er veganesti
sem ég hef geymt með mér og
haft að leiðarljósi, því ég upp-
lifði hjá ömmu hversu gott það
er að geta haldið friðinn og
vera ekki reiður.
Ellikerling skildi ömmu ekki
út undan frekar en aðra, og svo
fór að minni hennar og geta fór
smám saman þverrandi. En
mikið sem hún hélt lengi í
gleðina, brosið og gestrisnina.
Alltaf var gaman að heimsækja
hana á Grund, og það var
skylda að þiggja að minnsta
kosti kaffibolla. Alltaf var hún
jafn ánægð með að hitta fólkið
sitt. Jafnvel þó að síðustu árin
myndi hún kannski ekki ná-
kvæmlega hver viðkomandi
væri, þá tók alltaf hlýja, gleði
og bros á móti manni.
Við Hauksbörn yljum okkur
við óteljandi æskuminningar
um ömmu Rögnu og hennar
umvefjandi kærleika og ást.
Það er flókið að koma öllu okk-
ar þakklæti í stuttan greinar-
stubb, en við trúum því að
minnsta kosti að afi hafi verið
feginn að fá hana til sín aftur
eftir langan aðskilnað. Hvíl í
friði og ró elsku amma, við
þökkum þér innilega fyrir allt
sem þú gafst okkur.
Ég man sérstaklega eftir því
sem barn að amma kallaði mig
oft „ljósið sitt“. Því læt ég hér
fylgja stutt ljóð sem mér finnst
eiga vel við.
Þeir segja þig látna, þú lifir samt
og í ljósinu færð þú að dafna.
Því ljósi var úthlutað öllum jafnt
og engum bar þar að hafna.
Frá litlu hjarta berst lítil rós,
því lífið þú þurftir að kveðja.
Í sorg og í gleði þú senda munt ljós,
sem að mun okkur gleðja.
(Guðmundur Ingi Guðmundsson)
Bjarnheiður.
Ragna í Mástungu, nafnið og
bæjarnafnið saman, vekja
minningar um tilhlökkun, góða
stemningu, hátíð og félagsskap
þar sem öllum leið vel, voru vel-
komnir og fannst gaman að
vera.
Mástunga og Hamarsheiði
tengjast sterkum böndum frá
fornu fari í gegnum frændskap
og vináttu margra kynslóða.
Þótt Ragna í Mástungu og Mar-
grét á Hamarsheiði kæmu nýj-
ar að, styrkti vinátta þeirra
tengslin enn frekar.
Ragna, ung móðir, nýkomin
að Mástungu og tekin við búi
ásamt Haraldi manni sínum var
fljót til aðstoðar norsku ráðs-
konunni sem Bjarni tengdafaðir
Rögnu hafði tekið til sín fyrir
orð bróður síns á Hamarsheiði.
Báðar voru borgardætur en
Ragna kunni tökin og kenndi
vinkonu sinni það sem þurfti til
að vera ráðskona. Hún var líka
innan handar þegar hugur
norsku ráðskonunnar tók að
leita austur að Hamarsheiði í
vaxandi mæli. Fyrr en varði
voru þær orðnar nágrannakon-
ur, giftar inn í stóran frænd-
garð með öllu sem því fylgir.
Síst minnkaði vináttan milli
bæjanna við þetta. Eftir því
sem fjölskyldurnar stækkuðu
og börn uxu úr grasi styttist
leiðin milli Mástungu og Ham-
arsheiðar enn frekar, enda ferð-
ir á milli jafnvel margar á dag
og erindin margvísleg. Börnin
urðu frá fyrstu tíð leikfélagar
og vinir og síðar skólafélagar.
Tilvera barna og fullorðinna á
bæjunum tveimur var sam-
tengd á sjálfsagðan og
áreynslulausan hátt og sam-
gangur mikill. Í minningunni
um þessa tíma var sumar
stærstan hluta ársins og oftast
sól.
Trúlega er fátt dýrmætara
sem fólk skilur eftir sig en góð-
ar minningar. Það gerði Ragna
í ríkum mæli, henni fylgdi birta,
hlýja og notalegheit. Henni var
lagið að gera skemmtun úr
hversdagslegustu hlutum,
glöggskyggn á spaugilegu hlið-
ar tilverunnar, skjót til svars,
hláturmild en nærgætin og vin-
ur í raun.
Það þarf enginn að halda að
líf Rögnu hafi alltaf verið auð-
velt. Kornung flutt úr borg í
sveit, orðin húsmóðir á mann-
mörgu heimili þar sem fleiri
kynslóðir bjuggu saman og
barnahópurinn stækkaði ört.
Mitt í þessu öllu sinnti Ragna
öllum þeim fjölbreyttu verkefn-
um sem þessu fylgdu, útsjón-
arsöm og myndarleg. Ekki að-
eins var barnahópurinn stór,
heldur annaðist hún líka aldr-
aða á heimilinu árum saman. Í
Mástungu var alltaf sérstaklega
gestkvæmt. Borðstofan minnti
á stóran og líflegan veitinga-
stað, þar sem allir voru vel-
komnir og skemmtu sér vel.
Þetta getur ekki hafa verið auð-
velt en einhvern veginn tókst
Rögnu að gera öll verkefni
ánægjuleg. Þrátt fyrir mikið
annríki tókst Rögnu og Halla
að finna stundir til að rækta
vini sína og áhugamál, fara í
leikhús, lesa bækur og taka
þátt í félagsstarfi.
Hjónin Ragna og Halli voru
gæfusmiðir. Þau kynntust ung,
fundu hamingjuna hvort í öðru
og báru hana með sér alla tíð,
jafnt í gleði og raunum. Stærsta
áfallið var án efa þegar sonur
þeirra Már féll frá á besta aldri.
Betri nágranna og vini er
ekki hægt að hugsa sér en fjöl-
skylduna í Stóru-Mástungu,
hjónin Rögnu og Halla og af-
komendur þeirra. Þau tengsl
eru dýrmætur arfur, sem von-
andi varðveitist með komandi
kynslóðum um ókomna tíð.
Margrét Öxnevad og dætur.
Hann Bjössi vin-
ur minn er dáinn.
Ég hafði tekið eftir
að hann var orðinn
grár og veikluleg-
ur. En maður telur sér trú um
að dauðinn sé fjarri, enn sé nóg-
ur tími til að hittast, fara í bíltúr
og fá sér kaffi. Svo hringir sím-
inn skyndilega og allt er um
seinan.
Ég kynntist Bjössa þegar ég
var skólastjóri í Holti um 1980.
Hann bjó á Flateyri, í sínum
fæðingarbæ, var formaður
verkalýðsfélagsins og rak gallerí
Bakkus. Ég komst þó fljótt að
því að Björn var ekki einhamur.
Hann var óvenjuleg blanda af
listamanni, sjó- og mennta-
manni. Hafði stundað beitingar
og sótt sjóinn á alls kyns fleyt-
um frá unglingsárum sem háseti
og kokkur. Þá málaði hann alla
tíð en kannski mest á sínum
yngri árum og hafði ótvíræða
hæfileika á því sviði. En hann
var líka í kennaraskólanum og
svo í háskólanum þar sem hann
stundaði námsráðgjöf og sagn-
fræði. Seinna varð hann skóla-
Björn Kristján
Hafberg
✝ Björn KristjánHafberg fædd-
ist 4. júlí 1956.
Hann lést 18. júlí
2020.
Útförin fór fram
5. ágúst 2020.
stjóri á Flateyri og
síðar námsráðgjafi.
Þá kenndi hann um
tíma við FSu.
Segja má að
kynni okkar Björns
hafi fljótlega litast
nokkuð af sameig-
inlegu dálæti á guði
þeim sem galleríið
var kennt við. Víst
er að þá var oft
gaman að lifa og
við áttum góðar stundir saman
þó að sumar yrðu óminnishegr-
anum að bráð. En við vorum
mestu mátar, áttum svipuð
áhugamál, listir, skáldskap og
stjórnmál. Já, hann Bjössi var
pólitískur. Þar kom maður ekki
að tómum kofunum hjá honum.
Og við vorum sprottnir úr sama
urtagarðinum. Gátum rætt þau
mál löngum stundum. Um árabil
fórum við saman í 1. maí-göng-
una hér syðra. Á eftir var svo
farið í kaffi hjá MÍR á Vatnsstíg
og síðar Hverfisgötu þar sem
hnallþórur voru í boði fyrir lít-
ilræði og byltingarmyndir á
veggjum. Þessum sið héldum við
allt þar til heilsa Björns fór að
bila.
Eftir að ég kom heim frá
BNA var heimili Björns farið að
bera nokkurn svip af því sem
síðar varð. Þangað sótti hópur
vina og alltaf var kaffi á könn-
unni og e-ð að maula. Bjössi var
þá í námi og við höfðum borið
gæfu til að slíta sambandi við
guðinn Bakkus. Skjólstæðingar
hans voru enda flestir af því
sauðahúsi, að endurmeta líf sitt
og taka óviss skref inn í nýtt og
betra líf. Og þar var Björn í ess-
inu sínu, alltaf tilbúinn að rétta
hjálparhönd og leiðbeina mönn-
um. Ráðgjafi af Guðs náð. Vann
enda við þau mál um hríð. Hafði
þó alltaf mörg járn í eldi, rak
t.d. gistihús um tíma á Skóla-
vörðustíg.
Við Bjössi höfum alltaf hjálp-
ast að. Hann hefur verið einn af
mínum bestu vinum. Ég er hon-
um alltaf þakklátur fyrir stuðn-
inginn þegar ég átti erfitt.
Kaffi- og matarboð hans eru
mér í minni. Þar var rætt um
stjórnmál og bókmenntir og
stundaður ljóðalestur. Mér hef-
ur stundum þótt Björn reka
óformlega félagsþjónustu. Víst
er að hann hefur hjálpað fleirum
en ég kem tölu á og hinir mörgu
skjólstæðingar hans og vinir
eiga um sárt að binda í meira en
einum skilningi. Og nú er hann
horfinn á einu augabragði, þessi
heimspekilegi, listræni, hjálp-
sami og elskulegi maður. Ég
sendi dætrum hans, barnabörn-
um, systkinum og öðrum vanda-
mönnum mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Þakka þér fyrir allt, elsku
vinur!
Ingólfur Steinsson.
Hann var leitandi allt sitt líf
og ég er alls ekki viss um að
hann hafi fundið það sem hann
var að leita að. Held hann hafi
ekki viljað það. Leitin var svo
spennandi. Að klífa hæstu tinda
og líta yfir landið dugði honum
ekki, hann varð að halda áfram.
Eins konar landkönnuður.
Meira að segja nokkrum árum
fyrir dauða sinn, með þá vissu
að hann væri með ólæknandi
sjúkdóm, var hann að skipu-
leggja að breyta alveg um lífs-
stíl. Ekki til að berjast við sjúk-
dóminn, heldur til að verða betri
maður.
Ég sat og hlustaði í hundr-
aðasta skiptið á áætlanir hans
um breytt líf. „Nú ætlaði hann
fyrst að gera það sem hann
hafði alltaf viljað.“ Hann var
ekki í vanda með að tala fyrir
máli sínu.
Þannig var BH, allt frá því að
ég hitti hann 16 ára strák á
Núpi í Dýrafirði. Við vorum
báðir þorparar, hann frá Flat-
eyri, ég frá Þingeyri. Að vissu
leyti vorum við líkir, en samt
svo ólíkir. Hann fór á sjóinn og
var þar með hléum þar til hann
flutti á mölina. Hóf að mennta
sig. Hann var vinmargur og oft
dugði sólarhringurinn ekki til að
sinna þessum vinum. Hann var
svo litríkur karakter að það er
ekki auðvelt að lýsa honum í
stuttri minningargrein. Þyrfti
heila bók til.
Alltaf pollrólegur hvað sem
gekk á. Prúðmenni af gamla
skólanum, séntilmaður væri lík-
lega rétt lýsing, en karlmenni
og góðmenni myndi lýsa honum
best. Með mikla samúð fyrir
lítilmagnanum. Stóð alltaf við
sitt. Svo gjafmildur að það gat
komið honum í vanda. Hann átti
á sama tíma erfitt með að taka
við ef að honum var rétt. Var ei-
líflega að þakka mér fyrir að
hafa fengið að gista hjá mér í
Reykjavík í stuttum heimsókn-
um suður. Mörgum áratugum
síðar var hann enn að. Þótti það
greinilega ekki sjálfgefið. Man
að ég sagði honum einu sinni að
hætta þessu, hann væri orðinn
væminn. Þá sá ég glettnisblik í
augum hans. Ég gat oft lesið á
hann og sá hvenær ég átti að
reikna með að nú væri hann að-
eins farinn að færa í stílinn, það
var þegar ég sá þetta blik.
Við sáumst ekki í meira en
tvo áratugi. Við hittumst svo
fyrir tilviljun fyrir um sex árum.
Hann var enn þá sami gamli
BH. Ekkert hafði breyst. Við
duttum strax í sömu rulluna,
hann að segja frá og ég að
hlusta. Mikið þótti mér vænt um
að hitta hann aftur. Ég held
samt að við höfum aldrei verið
nógu líkir til að skilja alveg hvor
annan, líklega mætti segja að ég
hafi endalaust verið að reyna,
en hafði ekki erindi sem erfiði.
Ætli ég hafi ekki verið of mikill
efnishyggjumaður til að skilja
hann.
Þannig var BH, góður við
alla, las yfir fólki um betra líf,
sjálfur leitandi. Vildi að við
tækjum þátt í baráttunni, en
umbar að við gerðum það ekki.
Ég þakka honum fyrir að hafa
litað líf mitt, án slíkra manna
væri heimurinn fátækari. Hvíl í
friði vinur.
Ég sendi svo dætrum hans,
barnabörnum, systkinum og
fjölskyldum þeirra einlægar
samúðarkveðjur.
Ólafur Sigurðsson.
Morgunblaðið birtir minningar-
greinar endurgjaldslaust alla
útgáfudaga.
Skil | Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Smellt á Morgunblaðslógóið í
hægra horninu efst og viðeigandi lið-
ur, „Senda inn minningargrein,“ val-
inn úr felliglugganum. Einnig er
hægt að slá inn slóðina www.mbl.is/
sendagrein
Skilafrestur | Ef óskað er eftir birt-
ingu á útfarardegi verður greinin að
hafa borist eigi síðar en á hádegi
tveimur virkum dögum fyrr (á föstu-
degi ef útför er á mánudegi eða
þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað getur
birting dregist, enda þótt grein ber-
ist áður en skilafrestur rennur út.
Lengd | Minningargreinar sem
birtast í Morgunblaðinu séu ekki
lengri en 3.000 slög. Ekki er unnt að
senda lengri grein. Lengri greinar
eru eingöngu birtar á vefnum. Hægt
er að senda örstutta kveðju,
HINSTU KVEÐJU, 5-15 línur.
Ekki er unnt að tengja viðhengi við
síðuna.
Formáli | Minningargreinum fylgir
formáli sem nánustu aðstandendur
senda inn. Þar koma fram upplýs-
ingar um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um fæddist, hvar og hve-
nær hann lést og loks hvaðan og
klukkan hvað útförin fer fram. Þar
mega einnig koma fram upplýsingar
um foreldra, systkini, maka og börn.
Ætlast er til að þetta komi aðeins
fram í formálanum, sem er feitletr-
aður, en ekki í minningargreinunum.
Minningargreinar