Morgunblaðið - 31.08.2020, Page 12

12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 31. ÁGÚST 2020
PON er umboðsaðili
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður
Sími 580 0110 | pon.is
Við bjóðum alla Jungheinrich eigendur velkomna!
GÆÐI OG ÞJÓNUSTA
VIÐTAL
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Í dag taka gildi umtalsverðar
breytingar á Dow Jones-vísitölunni
og inn koma Salesforce, Amgen og
Honeywell í stað Exxon Mobil, Pfi-
zer og Raytheon Technologies. Er
þetta í þriðja
skiptið frá alda-
mótum sem
þremur fyrir-
tækjum í vísitöl-
unni er skipt út í
einu lagi en alla
jafna þykir Dow
Jones-vísitalan
íhaldssöm og
breytingar fátíð-
ar. Mörg þeirra
30 fyrirtækja
sem mynda vísitöluna hafa átt þar
sæti frá 8., 9. og 10. áratug síðustu
aldar, en Exxon Mobil (sem Stand-
ard Oli) og Raytheon (sem United
Aircraft) hafa tilheyrt þessari 124
ára vísitölu frá árinu 1928 annars
vegar og 1939 hins vegar.
Magnús Sigurðsson er stofnandi
og stjórnandi fjárfestingafélag-
anna Systematic Ventures og
Multivariate í New York og segir
breytinguna á Dow Jones-
vísitölunni bæði áhugaverða og til
marks um ákveðnar breytingar
sem eru að eiga sér stað í banda-
ríska hagkerfinu. Ekki ætti samt
að oftúlka breytinguna enda hefur
Dow Jones tiltölulega lítið vægi og
lifir aðallega á fornri frægð.
„Á bandarískum hlutabréfa-
markaði eru þrjár vísitölur í aðal-
hlutverki: Dow Jones, S&P 500 og
Nasdaq. Undir Nasdaq-vísitöluna
heyra einkum tæknifyrirtæki og í
S&P eru valin 500 stórfyrirtæki úr
ýmsum áttum. Loks er Dow Jon-
es-vísitalan með sín 30 fyrirtæki
sem skiptast á milli ákveðinna
geira. Það hjálpar kannski að líkja
þessum vísitölum við íslenska
stjórnkerfið, þar sem S&P 500 er
eins og forsætisráðherrann sem
hefur mest áhrif og mest völd á
meðan Dow Jones hefur öðru
fremur táknrænt gildi og er ekki
vísitala sem fjárfestar gefa mikinn
gaum,“ segir Magnús. „Sést það
m.a. á því að um þrettánfalt meiri
viðskipti eiga sér stað hjá sjóðum
sem fylgja S&P 500 en hjá sjóðum
sem fylgja Dow Jones-vísitölunni.“
Að sögn Magnúsar er vægi Dow
Jones aðallega sögulegs eðlis enda
hefur vísitalan birst á forsíðu WSJ
svo lengi sem elstu menn muna.
S&P 500 gefi hins vegar mun
skýrari og stöðugri mynd af
ástandi bandarísks atvinnulífs í
krafti þess fjölda fyrirtækja sem
mynda vísitöluna og hvernig vægi
þeirra er reiknað. Aðferðafræðin
að baki Dow Jones-vísitölunni er
löngu orðin úrelt, segir Magnús,
og byggi vægi fyrirtækja í vísitöl-
unni á hlutabréfaverði þeirra frek-
ar en markaðsverði. „Enda var
ástæðan fyrir breytingunni í þetta
skiptið að Apple gaf út jöfnunar-
hlutabréf sem skipta hverju hluta-
bréfi í fjóra hluta. Við það fer
verðið á einum hlut í Apple úr
u.þ.b. 500 dölum í 125 dali og við
það lækkar vægi tæknifyrirtækja í
Dow Jones-vísitölunni úr 27,6% í
20,3%. Með því að bæta Salesforce
við og taka Exxon Mobil út tekst
að ná vægi tæknifyrirtækja upp í
23,1%.“
Spurður hvaða breytingar á
bandarísku efnahagslífi birtast í
uppstokkun Dow Jones segir
Magnús að brotthvarf Exxon Mo-
bil sýni hvernig jarðefnaelds-
neytisiðnaðurinn hefur fallið í ónáð
hjá almenningi og fjárfestum sem
eru orðnir fráhverfir rekstri sem
kann að hafa neikvæð áhrif á um-
hverfi og loftslag. „Áhersla á
tæknifyrirtæki endurspeglar það
viðhorf að gögn séu olía framtíð-
arinnar. Jarðefnaeldsneyti og
rekstur því tengdur er á niðurleið
til lengri tíma litið en umhverfis-
vænar orkulausnir og gagnamiðuð
tækni á uppleið. Gögn, gervigreind
og genatækni eru það sem mun
drífa hagkerfið áfram á þessari
öld, en ekki olía.“
Fimm ára þróun í einu stökki
Eins og lesendur vita tók banda-
ríski hlutabréfamarkaðurinn dýfu í
kórónuveirufaraldrinum en hefur
núna náð sér að mestu á strik.
Eru S&P 500- og Nasdaq-
vísitölurnar báðar sterkari í dag
en í ársbyrjun og Dow Jones-
vísitalan hefur braggast hratt svo
að hún er núna aðeins um 3% frá
því að jafna síðasta met sem slegið
var í febrúar. Markaðsgreinendur
hafa þó bent á að það gefi villandi
mynd af þróun bandarísks efna-
hagslífs að einblína á stóru vísitöl-
urnar og hefur viðsnúningurinn
verið „K-laga“ þar sem ákveðnir
geirar hafa verið á mikilli siglingu
en aðrir setið eftir. Þannig kemur
í ljós þegar undirflokkar S&P 500
eru skoðaðir að hlutabréfaverð
orku- og fjármálafyrirtækja er enn
töluvert lægra en fyrir faraldur,
en seljendur neysluvöru og upplýs-
ingatæknifyrirtæki fljúga með
himinskautum. Hefur viðsnúning-
urinn að stórum hluta verið borinn
uppi af bandarískum risafyrir-
tækjum á borð við Apple og Ama-
zon.
Að mati Magnúsar er skýringin
sú að kórónuveirufaraldurinn hafði
þau áhrif að flýta þeirri þróun sem
þegar var byrjuð að eiga sér stað
hjá neytendum. „Faraldurinn hef-
ur ýtt áfram tækniframförum og
samsvarandi breytingum í neyt-
endahegðun um fimm ár eða
meira. Frekar en að fara út í búð
panta Bandaríkjamenn núna
helstu nauðsynjar á netinu, og í
stað þess að fara í bíó streyma
þeir kvikmyndum beint heim í
stofu. Vegna faraldursins er fólk
sem var lengi að tileinka sér
tæknina búið að uppgötva að það
er miklu þægilegra að borga 5 eða
10 dollara aukalega fyrir að fá
matarinnkaupin send heim frekar
en að eyða einni og hálfri klukku-
stund í það að fara út í næsta stór-
markað; eða hvernig má senda
peninga hingað og þangað með
forriti í símanum frekar en að
gera sér ferð út í banka,“ segir
Magnús. „Allt eru þetta breyt-
ingar sem eru komnar til að vera,
og ekki von á því að neytendur
leiti aftur til fyrra hofs þegar búið
er að kveða kórónuveiruna í kút-
inn.“
Morfín frekar en lækning
Spurður um hofurnar til meðal-
langs tíma segir Magnús að
áhugavert verði að sjá hvernig for-
setakosningarnar fara í nóvember,
sem og hvernig stjórnvöld glíma
við eftirköst kórónuveiru-
kreppunnar. Í fjármálakreppunni
fyrir röskum áratug var mörkuð
ný stefna þar sem ábyrgðin á að
halda hagkerfinu gangandi var
færð að miklu leyti yfir til seðla-
bankans sem svo greip til þess
ráðs að dæla fjármagni inn á
markaði. Er núna búið að nýta
nánast að fullu eldri stjórntæki
bankans og hefur hann þurft að
finna nýjar og óhefðbundnar leiðir
til að örva hagkerfið. Magnús seg-
ir seðlabankann geta komið hjólum
fjámálageirans til að snúast hraðar
en bankinn geti ekki sagt fyrir-
tækjum að ráða fólk til vinnu og
viðbúið að snúið verði að örva hag-
kerfið upp úr kórónuveirulægðinni.
Eins segir hann að hafa þurfi í
huga að örvunaraðgerðir síðastlið-
ins áratugar leiddu til aukins
ójöfnuðar og áttu þannig sinn þátt
í að magna upp þá ólgu sem núna
er að koma upp á yfirborðið í mót-
mælum og óeirðum víða um
Bandaríkin.
„Þegar seðlabankinn prentar
peninga geta bankar og sjóðir gír-
að sig upp og eignaflokkar af öllu
tagi þjóta upp á við. Þeir sem eiga
mest af eignum eru því þeir sem
njóta mest góðs af örvunaraðgerð-
unum á meðan hagur lágtekjufólks
breytist lítið sem ekkert,“ segir
Magnús og minnir á þá hættu sem
fylgir því að einblína á hlutabréfa-
vísitölurnar sem mælikvarða á
styrkleika hagkerfisins. „Trump
hefur greinilega notað vísitölurnar
sem mælistiku á árangur sinn sem
forseta. Hann vill geta bent á að
það, þegar hann kveður Hvíta hús-
ið, hvað hlutabréfaverð hafi hækk-
að mikið, en vísitölurnar segja
ekki alla söguna. Stefna Trumps,
sem er hægt og bítandi að verða
stefna seðlabankans, kann að leiða
til hækkunar hlutabréfa til
skemmri tíma en er ekki endilega
að styrkja undirstöðurnar til
lengri tíma, hvað þá ef örvunar-
aðgerðinar hafa þau áhrif að auka
ójöfnuð í samfélaginu. Fjárfestar
munu líklegast bregðast vel við ef
Trump nær kjöri því það þýðir
framhald á efnahagsaðgerðum sem
örva hlutabréfamarkaðinn til
skamms tíma, en spurning er
hvort þessar aðgerðir stjórnvalda
eru líkari því að gefa sjúklingnum
morfín frekar en að veita honum
lækningu.“
Gögn verða olía framtíðarinnar
AFP
Ólga Þær örvunaraðgerðir sem ríkisstjórn Trumps hefur notað hafa sína
ókosti og skýra að hluta spennuna í bandarísku samfélagi í dag.
 Breyting á samsetningu Dow Jones-vísitölunnar endurspeglar vaxandi mikilvægi tæknifyrirtækja
 Kann að vera misráðið af Trump að nota stóru vísitölurnar sem mælikvarða á ástand hagkerfisins
Magnús
Sigurðsson
31. ágúst 2020
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 137.42
Sterlingspund 182.61
Kanadadalur 105.13
Dönsk króna 21.965
Norsk króna 15.623
Sænsk króna 15.909
Svissn. franki 152.03
Japanskt jen 1.3027
SDR 194.84
Evra 163.5
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 193.0041
Hrávöruverð
Gull 1955.85 ($/únsa)
Ál 1738.0 ($/tonn) LME
Hráolía 45.1 ($/fatið) Brent
Ríkisstjórn Kólumbíu ákvað á laug-
ardag að veita flugfélaginu Avianca
allt að 370 milljóna dala lán svo
halda megi starfsemi félagsins
gangandi.
Avianca er annað stærsta flug-
félag Rómönsku Ameríku, þjóðar-
flugfélag Kólumbíu og næstelsta
flugfélag heims stofnað árið 1919.
Avianca hefur yfir 102 flugvélum að
ráða og flýgur til 114 áfangastaða.
Í maí bað flugfélagið dómstól í
New York um greiðslustöðvun
vegna erfiðra rekstraraðstæðna af
völdum aðgerða gegn kórónuveiru-
faraldrinum.
Í tilkynningu fjármálaráðuneytis
Kólumbíu segir að „með það fyrir
augum að tryggja áframhaldandi
þjónustu, tryggja flugsamgöngur
fyir Kólumbíumenn og vernda efna-
hagslífið munu stjórnvöld taka þátt
í fjárhagslegri endurskipulagningu
Avianca“.
Mun Avianca geta nýtt lánið yfir
18 mánaða tímabil sem er sá tími
sem ætlað er að endurskipulagn-
ingin muni taka.
Með aðkomu sinni vilja stjórnvöld
líka verja u.þ.b. 500.000 bein og
óbein störf tengd rekstri flugfélags-
ins en að sögn fjármálaráðuneyt-
isins jafngildir þjóðhagslegt fram-
lag starfsemi Avianca um 3,8
milljörðum dala árlega eða sem
nemur 1,4% af landsframleiðslu.
ai@mbl.is
Avianca fær 370 millj-
óna dala lán frá ríkinu
 Vernda 500.000 störf og þjóðhagslega mikilvæga flugþjónustu
AFP
Stopp Flugvélar Avianca við El Do-
rado-flugvöllinn í Bogota.