Morgunblaðið - 30.12.2020, Qupperneq 8

8 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 2020SJÓNARHÓLL
STEFÁN E. STEFÁNSSON
Nú þegar eitt sérkennilegasta ár í seinni tíð erað renna sitt skeið og við horfum fram ábetri tíð með komu bóluefnis er ekki úr vegi
að staldra við og reyna að átta sig á stöðu mála og
hvað sé líklegt að gerist í nánustu framtíð. Von um
að illa laskaðar atvinnugreinar nái viðspyrnu bæði
heima og um allan heim og að því fylgi uppgangur í
atvinnulífinu með aukinni velmegun og nægri at-
vinnu er líklega það sem flestum er efst í huga en
það er fleira sem skiptir máli.
Ávöxtun fjár hefur að mörgu leyti verið árangurs-
rík á liðnu ári en þótt markaðir hafi almennt lækkað
á upphafsvikum farsóttarinnar náðu þeir lágmarki í
mars og hafa hækkað hressi-
lega síðan og eru almennt
komnir vel yfir stöðuna við
upphaf árs. Þannig hækkaði
íslenski hlutabréfamarkaður-
inn um næstum 20% á árinu
og sá bandaríski um næstum
15%.
Bandaríski hlutabréfa-
markaðurinn er sá lang-
stærsti í heimi en sem dæmi
þá er hann um tveir þriðju
hlutar af heimsvísitölu hluta-
bréfa. Þessi markaður er því
afar mikilvægur fyrir alla
fjárfesta sem stunda alþjóð-
legar fjárfestingar, sem á
meðal annars við um ís-
lenska lífeyrissjóði, og fyrir
þessa fjárfesta er mikilvægt að hafa góðan skilning á
bæði stöðu og horfum markaðarins.
Þróun hlutabréfaverðs á bandaríska markaðinum
hefur meðal annars verið drifin áfram af umfangs-
miklum inngripum ríkisvalds og seðlabanka á liðnu
ári sem hafa meðal annars með svokölluðum magn-
bundnum inngripum aukið peningamagn í umferð
verulega, nokkuð sem er reyndar alls ekki ein-
skorðað við Bandaríkin. Þetta aukna peningamagn
hefur leitað eftir ávöxtun sem hefur þýtt mikið fjár-
magnsstreymi inn á hlutabréfamarkað með tilsvar-
andi hækkandi verði hlutabréfa. Þessar miklu hækk-
anir þýða að bandarísk hlutbréf eru orðin dýr mælt
á flesta mælikvarða. Sé til dæmis skoðað hlutfallið á
milli virðis og heildartekna þá fór það síðast jafn
hátt í aðdraganda svokallaðs „dot-com“ hruns
skömmu eftir aldamótin síðustu og það sama gildir
um hlutfallið á milli virðis og væntra framtíðar-
tekna. Hlutfallið á milli virðis hrávara og virðis
hlutabréfa hefur ekki verið lægra í áratugi sem þýð-
ir að hlutabréf hafa ekki verið dýrari í samanburði
við hrávörur í meira en fimmtíu ár.
Á sama tíma og peningamagn í umferð hefur vax-
ið verulega hafa vextir lækkað og eru víðast í sögu-
legu lágmarki. Lágir vextir þýða almennt lægri fjár-
magnskostnað fyrirtækja og þar með bættar
kennitölur rekstrar sem styður
við hlutabréfaverð, jafnvel þótt
vextir hafi tilhneigingu til að
sveiflast í takt við hagsveiflur og
komi örugglega til með að hækka
aftur.
Í ljósi ofangreinds er líklegt að
það sé bólumyndun á bandarísk-
um hlutabréfamarkaði með til-
svarandi aukinni áhættu en þrátt
fyrir nokkuð augljós merki um
bólumyndun virðist lítið lát á inn-
streymi fjármagns á markaðinn.
Hvort þessi staða muni breytast
og bólan springa eða loftið leka
úr henni hægt og rólega mun lík-
lega ráðast að talsverðu leyti af
áframhaldandi inngripum ríkis og
seðlabanka, en aukið peninga-
magn í umferð mun þó að öllum líkindum leiða til
vaxandi verðbólgu þar sem hlutbréf munu á end-
anum eiga erfitt með að viðhalda núverandi raun-
virði sinu.
Eins og áður sagði þá stöndum við á nokkrum
tímamótum þar sem fyrirheit um bóluefni getur þýtt
að straumhvörf verði í hagkerfum heimsins. Gangi
það eftir er ekki spurning hvort dregið verði úr inn-
gripum stjórnvalda um allan heim á næstunni held-
ur hvenær og þegar það gerist mun það að öllum
líkindum hafa umtalsverð áhrif á virði fjárfestinga.
Núna er því rétti tíminn til hefja undirbúning fyrir
breyttan heim.
EFNAHAGSMÁL
Hjörtur H. Jónsson
forstöðumaður ALM verðbréfa hf.
Ávöxtun án tillits til áhættu
”
Lágir vextir þýða al-
mennt lægri fjármagns-
kostnað fyrirtækja og
þar með bættar kenni-
tölur rekstrar sem styð-
ur við hlutabréfaverð,
jafnvel þótt vextir hafi
tilhneigingu til að sveifl-
ast í takt við hagsveiflur
og komi örugglega til
með að hækka aftur.
Þrátt fyrir ferðatakmarkanir
og almenn leiðindi sökum sam-
komutakmarkana hefur yf-
irferðin í heimi kampavínsins
verið með þokkalegasta móti
þetta árið. Margt afar spenn-
andi borið við nef og munn
sem vert er að minnast þeg-
ar kampavínsárið er gert
upp.
Það er í raun dálítið
skrítið að renna yfir
smökkin þegar hugsað er
til þess að á sama tíma og
manni auðnaðist að kynn-
ast öllum þessum frá-
bæru vínum hefur sala
kampavíns dregist saman
um þriðjung á heimsvísu.
Sennilega munu þjóðir
heims ekki opna nema 200 milljónir
flaskna í ár, samanborið við ríflega
300 milljónir í fyrra. Það kemur
helst til af því að lítið hefur verið
um veisluhöld eða sérstök tilefni til
þess að skála yfir gleðiviðburðum.
Því skal þó haldið til haga að ekki
er verra að njóta samvista við
kampavín þegar gefur á bátinn
en þegar allt leikur í lyndi og
stóru sigrarnir nást. Rétt áður
en kórónuveiran skall á af fullu
afli var ég svo heppinn að ferðast
með góðum mönnum til Champ-
agne en þar er, eðli máls sam-
kvæmt, auðveldara að komast í
tæri við það besta sem frá
héraðinu sprettur á hverjum
tíma, en annars staðar í ver-
öldinni.
Margir snillingar
Þar var mjög fróðlegt að
komast í tæri við nokkra af
flottustu ræktendum svæð-
isins, menn á boð við An-
selm Selosse, Eric Rodez,
De Sousa fjölskylduna, Oli-
vier Collin, Hervey-bræðurna sem
framleiða Jacquesson og Bérêche-
bræðurna sem sífellt vex ásmegin í
kampavínsheiminum. Gróft á litið
skipti ég því víni sem ég smakka í
fimm flokka, það eru hefðbundin
fjölárgangavín (non vintage) sem
gjarnan eru blönduð úr þremur
þrúgum, Pinot Noir, Pinot Meu-
nier og Chardonnay en geta
einnig verið samsett úr öðrum
þrúgum (Pinot Blanc, Arbane,
Petit Meslier, Pinot Gris),
einni eða fleirum í senn. Þá
eru það einnarþrúguvín
sem oftast nær eru gerð úr
einhverri þriggja fyrst
nefndu þrúganna. Þá eru
það árgangsvín sem geta
verið úr einhverri þeirra 7
þrúgutegunda sem heimilt
er að gera kampavín úr. Í
fjórða lagi eru það einn-
arekruvín sem koma af
tilteknum ekrum, úr
einni þrúgutegund eða
fleirum og í fimmta og
síðasta lagi rósa-
kampavín sem eru
raunar í miklu uppá-
haldi. Þetta er sann-
arlega nokkuð gróf
flokkun og gefur ekki
heildstæða mynd af því
sem framleiðslan í Champagne
hefur upp á að bjóða en til þess
að einfalda hlutina finnst mér
gott að horfa svona á hlutina.
Féll kylliflatur
Í fyrsta lagi langar mig til
þess að nefna vín sem ég féll
kylliflatur fyrir. Það er Brut
Réserve úr smiðju Bérêche-
bræðranna. Það er inngang-
svínið þeirra og þar með það
ódýrasta en jafnvægið og ljúf-
fengleikinn gerir það að verk-
Þær flöskur sem
standa upp úr á árinu
HIÐ LJÚFA LÍF