Bæjarins besta - 12.01.2000, Blaðsíða 7

byrja í sagnfræði átti sér stað
umtalsverð sprenging í nem-
dendafjölda í greininni."
Rússneskunám
Heimirprófaði fleiri greinar
santhliða sögunni, sótti tíma í
fjölmiðlafræði og tók dálítið í
rússnesku íháskólanum. „Það
var nú rneira í bríaríi. Einn
félagi rninn velti því fyrir sér
hvort ekki væri bráðnauðsyn-
Iegt að kunna rússnesku en
lagði ekki í námið einn svo að
ég fór með honum. Svo fór að
ég sat þarna tvær annir og
hafði mjög gantan af - þó að
ég sé ekki farinn að tala eins
og innfæddur, ekki enn!“
Byggðasafn
Vestfjarða
Nafnið Byggðasafn Vest-
fjarða er e.t.v. ekki alveg rétt-
nefni. Safnið er í eigu Isa-
fjarðarbæjar, Bolungarvíkur-
kaupstaðar og Súðavíkur-
hrepps en söfn annars staðar
á Vestfjörðum eru ótengd því,
t.d. safnið á Hnjóti í Örlygs-
höfn og Galdraminjasafnið á
Ströndum.
A sínum tíma voru munir
Byggðasafns Vestfjarða til
sýnis á Sundhallarloftinu við
Austurveg á Isafirði. Af ör-
yggisástæðum fyrir gesti og
gripi reyndist húsnæðið óvið-
unandi og létu Þjóðminjasafn-
ið og Brunamálastofnun loka
því. Eins og nú standa sakir er
sjálft byggðasafnið í raun og
veru húsnæðislaust. A hinn
bóginn hefur safnið á undan-
förnum árurn verið með rnuni
til sýnis á Hrafnseyri og eins
eru gripiraf safninu íViktoríu-
húsi íVigur. Báturinn Ölver í
Ósvörinni er einnig í eigu
ByggðasafnsVestfjarða. „Við
viljum hafa þetta svolítið lif-
andi og ntinna á að þetta er
til“, segir Heimir.
Ekki má gleyma því að Sjó-
ntinjasafnið í Neðstakaupstað
er mjög vel sett hvað húsnæði
snertir. Það er hluti Byggða-
safnsVestfjarða og sannarlega
ekki sá ómerkasti. Sjóminja-
safnið á ísafirði mun hafa ver-
ið einhver fyrsti vísirinn að
sérhæfingu byggðasafna á ís-
landi en meðal annarra má
nefna Síldarminjasafnið á
Siglutirði. „Þeir sem standa
að byggðasöfnunt eru farnir
að sérhæfa sig dálítið", segir
Heimir. „til þess að sá sem
hefur komið á eitt byggðasafn
sé þá ekki jafnframt búinn að
sjá þau öll.“
Verkefnin óþrjótandi
- Verkefnin á byggðasafn-
inu hér...
„Þau eru óteljandi. Sífellt
er eitthvað að bætast við. Jafn-
framt eru kröfurtil safna stöð-
ugl að aukast og breytasl. Jón
Sigurpálsson hefur verið í
hálfu starfí við safnið frá því
að hann byrjaði fyrir um
fimmtán árunt. Einn maður í
hálfu starfi hefur vissulega
ekki undan að sinna brýnustu
verkefnum. Við vonum að
einn og hálfur séu betri en
hálfur.
A vegum Þjóðminjasafns-
ins er skráning ntuna í
byggðasöfnum landsins í
gagnagrunn að hefjast og við
tökum þátt íþví verkefni. Þetta
er geysimikið verk sem tekur
nokkur ár og klárast reyndar
aldrei á rneðan munir berast."
Litlibær í Skötufirði
Nýlega hefur verið sam-
þykkt tjárveiting til þess að
endurbyggja Litlabæ í Skötu-
firði. „Sú framkvæmd verður
á vegunt Þjóðminjasafns Isl-
ands en við munum taka þátt
í verkefninu. Byrjað verður í
vor og vonandi klárað í sumar.
Þar ætlum við að koma upp
sýningu þar sem útvegsbónd-
inn verður viðfangsefnið.
Reynt verður að gera skil dag-
legu lífi og starfi íslenskra úl-
vegsbænda fyrri tíma. þar sem
byggt var bæði á sjávarútvegi
og landbúnaði. Vonandi verð-
ur þarna skemmtilegur áning-
arstaður fyrir þá sem leið eiga
um Djúpið.
Einnig erunt við að undir-
búa það sem af lítillæti okkar
köllurn ritröð. Það verða
nokkrir bæklingar með kynn-
ingarefni unt sjálft byggða-
safnið, svo og um sögu og
minjar á svæði safnsins. Við
ætlum að hafa þetta dálítið
myndarlega röð og vonandi
verður kominn fyrsti vísir að
henni í vor. Þessu ætlum við
síðan að halda lifandi og korna
með nýja bæklinga eftir því
sem tilefni gefast. Þetta ereinn
liðurinn í því að blása nýju
lífi í safnið.“
F ræðsluhlutverkið
„Síðan höfum við mikinn
hug á því að efla samstarfið
við skólana á svæðinu. Eitt af
hlutverkum safna er einmitt
fræðsluhlutverkið“, segir
Heintir. „Annað sem við höf-
um verið að velta fyrir okkur
er að reyna að auka samstarf
safna á Vestfjörðum. Ég held
að það veiti ekkert af því að
við styðjum hverjiraðra.Varð-
andi húsnæðismálin hygg ég
að haldið verði áfrarn á þeirri
braut sem þegar er korninn
vísir að á Hrafnseyri og íVigur
- að fara á stjá með litlar
sýningar og fínna þeim góða
staði þar sem fólk á leið um.“
Heimir telur litlar líkur á
því að byggt verði yfir
Byggðasafn Vestfjarða í bráð,
þó að til séu drög að skipulagi
safnasvæðis og nýbygginga í
Neðstakaupstað. „Raunar er
það ekkert alvont“, segir hann.
„Það verður til þess að við
einblínum þá síður á ísafjörð,
heldur erunt frekar vakandi
fyrir því að finna sýningar-
staði hér og þar á svæðinu."
Gott safn
- Hvernig ætli Byggðasafn
Vestfjarða sé statt í saman-
burði viðönnursöfnálandinu,
ef húsnæðisntálin eru undan-
skilin?
„Gripir í eigu safnsins eru
geysimargir og munu losa 20
þúsund. Það verður að teljast
gott. Þeir sem muna eftir safn-
inu á Sundhallarloftinu telja
að það sé eitt af skemmtilegri
söfnum sem þeir hafi kontið í
hérlendis. Hins vegar eru hin
Níels Kr. Björnsson, sjómaður á ísafirði skrifar
r
Utsvarstekjur og lögheimilí
- hugleiðingar í upphafi nýrrar aldar
Þegar ég fluttist hingað
fyrir tæpum sjö árum. þá
heillaðist ég fljótt af fólkinu,
mannlífinu og Pollinum,
kyrrðinni og fegurðinni.
Enda finnst mér ekkert jafn-
ast á við göngutúr í logni og
blíðu við Skutulsfjörð.
Smátt og smátt kynntist
ég fólki, mannlífi og menn-
ingu Isafjarðarbæjar, sem er
rnjög fjölbreytt ef ntiðað er
við landsbyggðina - jafnvel
einnig þótt miðað sé við
landsbyggðina á suðvestur-
horninu.
Auðvitað finnst mér
stundum langt að aka norður
eða suður. A síðastliðnum
sjö árum hafa samgöngur þó
batnað gífurlega mikið, svo
að stytting ferðatímans unt
Djúp og Strandir er farin að
mælastí tugum mínútna. En
fjarlægðin gerir einmitt sér-
stöðu Vestfjarða heillandi.
Oft er ég spurður: Af
hverju Isatjörður? Er ekki
allt að fara til fjandans? Þeg-
ar ég svara að hér sé gott að
búa, áhyggjulaust að ala upp
börn, allt í göngufæri, hvort
sem það er skólinn, vinnan
eða þjónustan, eða að hér
búi einfaldlega rjóminn úr ís-
lenska stofninum, þá segir
suðvesturbúinn: Annað segja
fjölmiðlarnir, það er alltaf ver-
ið að segja frá einhverju nei-
kvæðu.
í framhaldi af þessu er full
ástæða til þess að velta fyrir
sér þætti fjölmiðla í umfjöllun
rni Vestfirði. Sú spurning
vaknar hvort ekki eigi ein-
faldlega að ráða einstakling
til að leita uppi og senda já-
kvæðar fréttir úr fjórðung-
num.
Þótt oft sé logn á Pollinum
hefur ekki alltaf verið logn í
bæjarmálum eða atvinnumál-
um Isfirðinga. Þar eiga útgerð
og vinnsla stóran hlut en lík-
lega er þó best að segja að
kvótinn margumtalaði leiki
stærsta hlutverkið. En þó að
mikið hafi gengið á, þá hefur
einnig margt jákvætt séð dags-
ins Ijós. Þar á meðal er íslensk
miðlun, saltfiskvinnslur,
sushi-verksmiðja sem von-
andi fer sent fyrst í gang, og
nýstofnað Eignarhaldsfélag
Vestfjarða hf, sem ég bind
ntiklar vonir við varðandi ný-
sköpun í atvinnulífinu, svo
eitthvað sé nefnt.
Enn skal gelið unt eitt, sem
mér finnst afar mikilvægt og
er í raun ástæða þess að ég
skrifa þessa grein: Rétt fyrir
áramót var sagt frá góðum ár-
angri frystitogara hér í ísa-
fjarðarbæ. I viðtali við frant-
kvæmdastjóra fyrirtækisins
kom fram, að togarinn hefði á
árinufiskaðfyrir725 milljónir
króna og stefnt væri á enn
betri árangur á árinu 2000,
kannski 800 milljónir.
Það mundi þýða hásetahlut
upp á rúmar 8 milljónir. Af
þeirri upphæð færi urn ein
milljón í bæjarkassann sem
útsvar, ef viðkontandi á lög-
heintili í Isafjarðarbæ.
Af hverju tek ég þetta
dæmi? Jú, ég veit að um borð
í þessurn tiltekna frystitogara
eru menn sem borga útsvar
sitt til annarra sveitarfélaga.
Mitt sjónarmið er það, að út-
svarstekjur af hverjum laun-
þega eigi að renna til viðkorn-
andi bæjarfélags. Ef einhver
er á annarri skoðun, þá skil ég
hann ekki.
Fyrir jólin var sagt frá Is-
landsmeti Arnars frá Skaga-
strönd, sem fiskaði fyrir rúnt-
an milljarð króna. Sveitar-
stjórinn þar sagði að út-
svarstekjurnaraf þessu eina
skipi næntu unt 50% af allri
innkomu bæjarkassans. Og
ég veit að þar fær enginn
skipsrúm nenta hafa lög-
heintili sitt á Skagaströnd.
Þetta er afar mikilvægt,
því að bæði fólk og fyrir-
tæki sem hér eiga lögheim-
ili vilja halda sama þjón-
ustustigi og verið hefur. Það
er einfaldlega ekki hægt ef
útsvarstekjurnar fara eitt-
hvað annað.
Þess vegna vil ég beina
því til fyrirtækja sem hafa
starfsmenn sem ekki borga
útsvar hér, að þau hvetji
starfsmennina til að setjast
að hér í Isafjarðarbæ með
fjölskyldur sínar. Ef menn
geta unnið hér og tekið laun
sín hér, þá hljóta þeir líka
að geta búið hér með fjöl-
skyldur sínar.
Með ósk um gleðilegt ár
og bjarta framtíð á Vest-
fjörðum.
Höfundur er sjómaður og
formaður Sjálfstœðisfélags
Isafjarðar.
hefðbundnu byggðasöfn
yfirleitt svipuð hvert öðru -
askar og rokkar og þar fram
eftir götunum, oft í tugatali.
Menn eru að vakna til vitundar
urn að safn er meira en rykfall-
nir gripir í hillu. Safn á að
vera lifandi og hjálpa fólki til
að komast í snertingu við liðna
tíma. Sem lítið dæmi má nefna
tengsl hins daglegs máls við
lífshætti og atvinnuhætti lið-
inna tíma. Þannig ætti heint-
sókn á sjóminjasafnið að geta
hjálpað fólki til að skilja betur
ýntis orðtök og málshætti sent
það notar í daglegu tali.“
Heima á ný
Heimir leynir því ekki að
honurn þykir gott að vera
kominn heirn á ný. „Vissulega
hafa tengslin aldrei rofnað.
Eftir að ég fór suður í skóla
kom ég heim á hverju surnri
og vann f málningu hjá Georg
Bæringssyni. Foreldrar mínir
bjtiggu hér lil skamms tíma,
þannig að ég var heima um
jól og páska. Ég hef alltaf haft
þá tilfinningu að hér eigi ég
heinta. En það þurfti að Ijúka
þessari útlegð og nú er hún
búin. Vonandi."
Gömlu ísfirðingarnir Heint-
ir og Dagný hafa verið í sam-
búð í allmörg ár. Reyndar
mátti sambúðin löngunt frem-
ur kallast fjarbúð. Dagný var
á Islandi þegar Heimir var í
Leeds en síðan snerist þetta
við. Þegar hann kom aftur
heim til Islands fór hún í fram-
haldsnám á Nýfundnalandi.
Heintir var reyndar hjá henni
þar um tíma en ekki lang-
dvölum. Dagný lagði stund á
byggðalandafræði og starfar
nú hjá Atvinnuþróunarfélagi
Vestfjarða. Hún fékk vinnu
hér strax og hún lauk náminu
ytra og var komin vestur á
meðan Heirnir var enn í Borg-
arnesi og var að leita sér að
vinnu hér.
Þau voru því um skeið hvort
í sínu landi, eftir það hvort í
sinni heimsálfu, síðan hvort í
sínum landshluta en eru nú
loks kontin undir sarna þak á
æskuslóðunum heima á Isa-
firði.
Hinum megin við
kennaraborðið
Heimir varð á síðasta vori
tíu ára stúdent frá MÍ. Hann
er nú aftur kominn í sinn
gamla skóla (þó að skipt hafi
verið um nafn á honum), en
að þessu sinni sem kennari.
Viðfangsefnið er saga í ljórða
bekk. „Það er gaman að prófa
að vera kominn hinunt megin
við kennaraborðið. Ég sá strax
að mynstrið í nemendahóp-
num er alveg eins og það var í
minni tíð, hefur væntanlega
alltaf verið og verður trúlega
alltaf: Nokkrir sýna námsefn-
inu áhuga, nokkrir glósa af
eintómri skyldurækni og svo
er alltaf þessi rænulausi hluti“,
segir hann og glottir kvikind-
islega.
Og þarna hitti Heirnir fyrir
suma af gömlu kennurunum
sínum í MI, svo sem Guðjón
Olafsson, Björn Teitsson og
Jón ReynirSigurvinsson.Auk
þess var Emil Emilsson ís-
lenskukennari í FVI dönsku-
kennari Heimis hér í gagn-
fræðaskólanum í gamla daga.
Margir snúa aftur
Heimir segir sér hafa komið
á óvart hversu margir hafa
komið aftur hingað heim að
loknu framhaldsnámi. „Af
fólki á svipuðu reki og ég ntan
ég í fljótu bragði eftir t.d. eftir
bræðrunum Rúnari Óla og
Hjalta Karlssonum, Siggu
Láru, Asgeiri Þór Jónssyni,
Mugg (Guðmundi Kristjáns-
syni) í Vegagerðinni og Jónu
Lind, Jóhanni Birki Helga-
syni, Huldu Guðmundsdóttur,
Friðgerði Ómarsdóttur, Stellu
Hjalta, Halldóri V. Magnús-
syni, Hlyni Guðmundssyni og
Einari Snorra Magnússyni.
Og það eru fleiri.“
Varðandi ntálefni Byggða-
safns Vestfjarða segir Heirnir
það ánægjulegt að finna að
þeir sem hafa með málefni
þess að gera, þ.e. forráðamenn
sveitarfélaganna á svæðinu,
hafi mikinn vilja til þess að
gera myndarlegt átak í málefn-
urn safnsins. „Það er ljóst að
ekki vantar áhugann hjá þeim
sem ráða“, segir hann.
Ætlar í Vasagönguna
I lokin að allt öðrum hlut-
unt. Heimir ætlar íVasagöng-
una í Svíþjóð sem verður
fyrstu helgina í mars, en þang-
að fara Isfirðingar á hverju ári
og hafa lengi gert Af þeirn
Isfirðingum brottfluttum og
ekki brottfluttum sem fara í
Vasagönguna núna má nefna
Hlyn Guðmundsson, Einar
Yngvason, Brynjar Guð-
bjartsson, og síðast en ekki
síst Kristján Rafn Guðntunds-
son, sem fer á hverju ári, og
börn hans tvö, þau Helgu
Bryndísi og Mugg. Með flestu
þessu fólki var Heimir á skíð-
um hér heima í gamla daga.
Vasagangan er 90 km og þátt-
takendafjöldi takmarkaður
við 15 þúsund ntanns. Heimir
og félagar hans skráðu sig fyr-
ir ári eða þar unt bil og voru
nteð síðustu mönnum inn.
MIÐVIKUDAGUR 12. JANÚAR 2000 7