Vinnan - 01.06.1988, Blaðsíða 4

leggja aðgerðir til að mótmæla
bráðabirgðalögunum.
Haukur Þorleifsson, for-
maður Verkalýðsfélags
Reyðarfjarðar. reifaði vanda
landsbyggðarinnar og sagði
landsmenn standa frammi
fyrir óðaverðbólgu.
Örn Friðriksson, for-
maður Málm- og skipa-
smíðasambands íslands og
aðaltrúnaðarmaður í
Straumsvík. fjallaði um orða-
lag ályktunartillögunnar er lá
fyrir fundinum og spurði síðan
hvort ekki hefði verið rangt að
hlaupa til nóttina áður en
bráðabirgðalögin tóku gildi og
semja, undir þrýstingi af vænt-
anlegum lögum.
,,Við eigum ckki að láta rikis-
stjórnina segja okkur hvað við
megum eða viljum,, Krist-
björn Árnason, formaður
Félags starfsfólks í hús-
gagnaiðnaði. ijallaöi einnig
um orðalag ályktunarinnar og
sagði síðan að almenningur
hefði enn ekki gert sér grein
fyrir afleiðingum bráðabirgða-
laganna. Hann sagði að ríkis-
stjórnin hefði valið sér tíma til
aðgerða og það þyrfti vcrka-
lýðshreyfingin líka að gera.
Hann lagði fram tillögu um að
verkalýðshrcyfingin tæki sam-
skipti sín við ríkisvaldið, með
setu í ráðum og nefndum, til
endurskoðunar.
Bragi Sigurjónsson, for-
maður Landssambands
vörubifreiðastjóra. vakti
athygli á því að vörubifreiða-
stjórar cru búnir að vera samn-
ingslausir síðan 1986 og að
vinnuvcitendur ncituðu alfarið
að semja við þá. Hann sagði
það alvarlegt mál ef vinnuveit
endum gæti liðisl að leggja
niður vcrkalýðslclag.
Petta er bara
byrjunin
Þórður Ólafsson, ior-
maður Verkalýðsfélagsins
Boðans í Þorlákshöfn og
Hveragerði. sagði þessar að-
gerðir ríkisstjórnarinnar
gamalkunnar. „bví miður er
jretta bara byrjunin," sagði
Pórður. „Launaskriðið lekur
nýjan kipp".
Pórður ljallaði cinnig um
hvernig Ijármagnsmarkaðir og
þensla á höfuðborgarsvæðinu
bitnuðu á landsbyggðinni. „Ég
ætla að verja mitt þorp og mína
atvinnu," sagði Þórður.
Grétar Þorsteinsson, for-
maður Trésmiðafélags
Reykjavíkur. hvatti mjög til
samslöðu, og sagði að því
miður hefði samstaða verka-
lýðshreyfingarinnar oft verið
meiri á orði en á borði. Grétar
sagði m.a. að ástæða þess að
ekki hefði náðst meiri árangur
í kjarabaráttu en raun ber
vitni, væri að ekki hefði verið
samstaða meðal launþega.
„Atvinnurekendum hefur
tekist að etja okkur hvert gegn
öðru. Ef á að skapa styrk til að
mæta svona lagasetningu þarl
að skapa innri styrk og það
verður ekki gert nema með
hreinskilinni umræðu."
Dröfn Jónsdóttir, for-
maður Verkalýðsfélags
Fljótsdalshéraðs. sagðist
finna mikinn hug hjá félags-
mönnum sínum til að mót-
mæla kröftuglega aðgerðum
rikisstjórnarinnar. Hún mælt-
ist einnig til þess að Ásmundur
Stefánsson legði land undir fót
í haust til fundahalda með fé-
lögum verkalýðshreyfingar-
innar.
Þeir Sigurður Óskarsson og
Benedikt Davíðsson, sem báðir
hafa starfað mikið, hvor fyrir
sinn stjórnmálaflokkinn, voru
sammála um að erfitt væri
orðið að vinna bæði fyrir verka-
lýðshreyfinguna og innan
stjórnmálaflokka. „Égveitekki
4 — VINNAN — JÚNÍ 1988
Ásmundur Stefánsson um bráðræðislögin:
Dæmalaus ósvífni að segja
lögin
Miðstjórn Alþýðusambands íslands, formanna-
fundur aðildarfélaga þess. öll landssambönd, ílest
svæðasambönd og fjölmörg aðildarfélög hafa mót-
mælt bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinnar kröftug-
lega. Eins og fram kemur á forsíðu hefur ASÍ kært
ríkisstjórnina fyrir Alþjóða vinnumálastofnuninni
og meðal forystumanna verkalýðshreyfingarinnar
eru uppi raddir um aðgerðir í haust, löglegar eða
ekki. Vinnan ræddi við Ásmund Stefánsson, forseta
ASÍ, um bráðabirgðalögin, mögulegar aðgerðir og
Heira.
Hvaða áhrif hafa bráða-
birgðalögin og gengisfell-
ingin á kaupmátt almenn-
ings?
„t’að er augljóst að gcngis-
fclling hefur í för mcð scr
hækkun á allri inntluttri vöru. í
grófum dráttum iná rcikna
mcö að 10% gengisfelling leiði
til þcss að vcrðlag hækki um
5%. Ef sú vcrðhækkun er ckki
bætt mcð launahækkun,
minnkar kaupmáttur að sama
skapi.
Og alvarlegasta kjaraskcrð-
ingarákvæði bráðabirgðalag-
anna cr auðvitað að samninga-
viðræður í lcngslum við rauðu
strikin cru bannaðar."
Á formannafundinum
kom fram sú skoðun að
gengisfellingin og bráða-
birgðalögin væru aðeins
byrjunin á aðgerðum ríkis-
stjórnarinnar sem skerða
myndu kaupmátt. Hver er
þín skoðun á þvi?
„Paö cr öllum l jóst að þcssar
aðgcrðir hafa engan vanda
leyst, þcss vegna cr að vænta
frekari aðgcrða siðsumars cða í
haust."
Verður það með frekari
kjaraskerðingu?
„Já."
í hvaða formi?
„Mcr þykir scnnilcgl að þar
vcrði um viðbótargcngisfell-
ingu að ræða. En hvað annað
þcssum mönnum dettur í hug
er ekki gott að segja."
Hvaða áhrif munu þessi
bráðabirgðalög hafa á
launaskiptingu I þjóðfélag-
inu?
„Til aðsvara þessu vil ég fyrst
taka fram að það er einstæð
ósvifni þegar ráðherrar halda
því fram að lögin séu sett til að
verja kjör láglaunafólks. Paðcr
dæmalaus röksemdarfærsla að
halda því fram að kjör lág-
launafólks verðl bcst varin með
því að svipta láglaunafólk rétt-
inum til að semja sjálft um sín
kjör. I/igin binda ckki bara þá
samninga scm ögcrðir voru cr
þau tóku gildi hcldur banna þá
cndurskoðun sem samningar
láglaunafélaganna gerðu ráö
fyrir í tengslum við rauðu strik-
in.
Reynslan frá 1983 sýnir svo
ckki vcröur um villst að lög af
þcssu tagi lciða til kjaraskerð-
ingar hjá þeim hópum sem búa
við taxtana bera á mcðan þcir
sem sem ja sjál'fir um sin kjör á
vinnuslaðnum munu ná i'ram
hækkunurn umfram það sem
lögin scgja til um. Lögin tlytja
þvi ckki cinungis fé frá hcimil-
unum til fyrirtækjanna heldur
leiða einnig til vaxandi mis-
skiptingar innbyrðis mcðal
launafólks."
Ásmundur sagði að lögin
hcfði á engari hátt sncrt þau
vandamál sem víð blasa í cfna-
hag þjóðarinnar. ,.1’að cr ckki
tekið á gráa fjármagnsmark-
aðnum, þaö er ckki gripið til
aðgerða til að koma bættu
skipulagi á fjárfestingar og það
erenginn vilji til aðhalds í verð-
lagsmálum."
Hvað varðar áhrif á vexti. en
stjórnmálamönnum var tiö-
rætt fyrir þingslit í vor um
nauðsyn þess áð minnka fjár-
magnskostnað heimila og
fyrirtækja með vaxtalækkun.
sagðist Ásmundur ekki sjá
annað cn að raunvcxtir færu
hækkandi á na-stunni. og benti
á að ekki liefur verið gripið til
neinna aðgerða til að hamla
slika vaxtahækkun.
Aðspurður um áhrif þess að
banna verðtryggingu útlána til
skemmri tíma en 2 ára, sagðist
Ásmundur ekki sjá aö neinn
hefði hag af því banni. „Pað
leiðir augljóslega til þess að
maður sem þarf lán í eitt ár.
tekur það í 2 ár eða að bankinn
bjóði honum upp á 2ja mánaða
lán sem éndurnýjast. ert slikt
hefur í för með sér kost.nað og
óöryggi."
Að lokum spurðum við
Ásmund Stefánsson, for-
seta ASÍ, til hvaða aðgerða
Alþýðusambandið gæti
hugsanlega gripið til að
mótmæla bráðabirgðalög-
unura?
„Um það hefur ekki vcrið tek-
in nein ákvörðun. en það kom
skýrt fram á formannafundin-
um að menn voru sammála um
að þá værí ekki rétli tíminn til
aðgerða, en að það hlyti að
korna til aðgerða síðar á ár-
inu."
Hvers konar aðgerða?
„Pað getur vcrið um mót-
mælafundi að ræða, timabund-
in verkföll. yfirvinnubönn og
ýmsar aðgerðir á vinnustöð-
um.
Menn voru sammáia um að
fólk þyrfti að fá tíma til að átta
sig á þeirri kjaraskerðingu sem
lögunum fýlgir og þeirri rnann-
rétlindaskerðingu sem þeim
fylgir. En ég reikna með því að
til tiðinda dragi með haustinu,
og þá hug'sanlega í sambandi
við nýjar aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar."
hvar verkalýðsfólk getur verið í
flokki," sagði Sigurður.
Óskar Vigfússon, for-
maður Sjómannasam-
bands íslands. vakti athygli á
því að laun sjómanna færu eftir
fiskverði og það ætti eftir að
ákveða það. Hann taldi ekki
stund né stað til að ákveða að-
Áhrif gengisfellingarinnar
í maí 1988 á kaupmátt
Hér aö neðan má sjá áhrif gengisfellingarinnar á kaupmátt almenns
kauptaxta VMSÍ. Hér er ekki gert ráð fyrir því að rauðu strikin skili
neinu, enda er staðan mjög óljós hvað þau varðar.
Gengið er út frá verðbólguspá eins og hún leit út rétt fyrir gengis-
fellingu og svo rétt eftir, þannig að það er einungis gengisfellingin sem
breytir kaupmættinum.
KAUPMÁTTUR
Fyrir Eftir
gengisfellingu gengisfellingu
1987
Meðaltal
1988
100.0
100.0
gerðir. til þess væru ytri að-
stæður ekki nógu hagstæðar.
Óskar sagði útlit fyrir að sjó-
menn yrðu beðnir um að draga
úr veiðum vegna birgðasöfn-
unar.
Margir lleiri tóku til máls og
fjölluðu þá aðallega um orða-
lag ályktunarinnar og tillögu
norðanmannanna. í fundarlok
var ályktun sem hér er birt til
hliðar samþykkt og jafnframt
að vísa tillögu miðstjórnar ASN
til miðstjórnar (sjá forsiðu).
Þá var samþykkt tillaga frá
Jóni Guðmundssyni. Seyðis-
firði, á þá leið að ASÍ og önnur
samtök launafólks á íslandi er
tilheyra alþjóðasamtökum,
leiti til þeirra og biðji þau að
beita sér fyrir mótmælum sam-
taka launafólks í öðrum lönd-
um, gegn bráðabirgðalögum
rikisstjórnarinnar.
Tillaga Kristbjarnar Árna-
sonar, um að verkalýðshreyf-
ingin slíti „stjórnmálasam-
bandi" við ríkisstjórnina, var
felld með sjónarmun.
Janúar 94.3 94.3
Febrúar 93.6 93.6
Mars 96.5 96.5
Apríl 102.5 102.5
Maí 100.8 100.7
Júní 102.4 100.7
Júlí 100.2 96.7
Ágúst 98.8 94.4
September 100.2 95.0
Október 98.6 93.2
Nóvember 97.8 92.3
Desember 98.7 93.00
Meðaltal: 98.7 95.9
1989
Janúar 97.7 92.0
Febrúar 97.3 91.6
Mars 97.7 91.9
Apríl Meðaltal samningstímabils 96.9 91.2
(apríl 1988—apríl 1989) 99.1 94.8
Eins og sjá má verður kaupmátturinn um 3% lægri en ella á árinu
1988 vegna gengisfellingarinnar. Kaupmáttur í lok ársins verður hins
vegar tæplega 6% lægri en hann hefði líklega orðið og kaupmáttur
samningstímabilsins verður rúmlega 4% lægri.