Vinnan - 01.06.1988, Qupperneq 5

vrtVíV*v»viv*v«r*'• ********* %«*«**«»*
VYYVV* «f í*í’/V" /'fffii#'.
t *• * * «■*•'»■ ><*"«• *' ^r<r w» 4* # ^ .* ,* ■■* ■*
■

: ■ . ' ■ ■'■
Krossfero
kerfinu
Milliþinganefnd undirbýr nýttfrumvarp um
húsnœðismál Hugmyndir vinnuhóps
félagsmálaráðherra fela í sér afturhvarf
tilfyrri tima; hœtt verði að lána
til eldra húsnæðis, lán lœkkuð, vextir
hækkaðir o.sfrv.
Er þú cr einstaklingur í hópi
A vill ríkisstjórnin lána þcr
mcira til íbúðabygginga cn nú
cr gcrl. Ef þú crt af ilokki B. þá
vill hún lána þcr minna og lála
þig borga hærri vcxti. En hverj-
ir cru í llokki A og hvcrjir í
flokki B? Ja, þú gelur ráöið því
sjálfur.
Stjórnvöld virðast allavcga
hafa ákvcðið að húsnæðislána-
kcrfið sem nú er i gildi og ekki
hefur haft nema 2 ár til að
sanna gildi sitt. sc ómögulegl
og nauðsynlegt sé að móta nýja
stefnu. f>að var gcrt að hluta til
mcð samþykkt laga um kaup-
lciguíbúðir á liðnu vori, og
verður væntanlcga gcrt að
hluta með frumvarpi um upp-
stokkun húsnæðiskerfisins á
komandi þingi. í hverju sá hluti
verður fólginn, má sjá vísbend-
ingar um í álitsgerð vinnuhóps
félagsmálaráðherra sem gefin
var út í mars sl.
I nýja kaupleigukcrfinu er
gert ráð fyrir tvcimur aðal-
flokkum íbúða, almennum
kaupleiguíbúðum og félags-
legum. Einnig er gert ráð fyrir
möguleika á hlutarcign innan
beggja flokkanna, en þá leggur
kaupandi fram fjármagn til
byggingar íbúðanna.
En almennt gera lögin ráð
fyrir að Bygggingasjóður ríkis-
ins og Byggingasjóður verka-
manna láni 85% (almennt
70% nýbyggingarlán auk 15%
aukaláns) af kostnaðarverði,
eða um 3.4 milljónir króna þeg-
ar frumvarpið var samið (þá var
hæsta nýbyggingalán 2.8 mill j-
ónir) og framkvæmdaraðili
leggi síðan fram önnur 15%.
Leigjandi í kauplciguíbúð hef-
ur síðan a.m.k. 5 ár til að
ákveða hvort hann kaupir íbúð-
ina.
70% viðmiðunar-
íbúðar
Ákveði leigjandi að kaupa
íbúðina yfirtekur hann áhvil-
andi lán. Reiknað er með að
15% aukalán Byggingasjóðs
verði endurgreitt á 5 árum,
15% framlag framkvæmdar-
aðila verði endurgreitt á 30
árum og 70% lán Bygginga-
sjóðs á því sem eftir lifir 40 ára
lánstíma.
Framkvæmdaraðili að bygg-
ingu kaupleiguíbúða getur ver-
ið sveitarfélag, félagasamtök,
fyrirtæki og aðrir sem fá viður-
kenningu félagsmálaráðuneyt-
is. Úthlutun ibúða verður al-
gjörlega í höndum fram-
kvæmdaraðila. Lögin setja
engin skilyrði um tekjur, eign-
ir, ljölskyldustærð eða aðra
hagi væntanlegra kaup-leigj-
cnda. Um úthlutun íbúða í ié-
lagslegum kaupleiguíbúðum,
cn þar lánar Byggingasjóður
vcrkamanna 85% og fram-
kvæmdaraðili 15%, gilda
almennar rcglur um úthlutun
íbúða í Vcrkamannabústöðum,
cn sem fyrr cr það fram-
kvæmdaraðili scm úthlutar.
Hér cr með öðrum orðum
kominn lánallokkur sem lánar
íneira til hverrar íbúðar en
almcnna kerfið gerir. Hér er
einnig sú kvöð lögð á fram-
kvæmdaraðila, s.s. sveitarfélög
ogaðra, að lána 15% bygginga-
kostnaðar til meira en 30 ára.
Ef aðeins almenna kerfið er
skoðað býður þetta upp á
mögulcika lyrir alla. tekjuháa
sem lága, til að fá mun meiri
fyrirgrciðslu opinbcrra sjóða til
íbúðabygginga, en nú cr.
Helstu gallar
kerfisins
Rað er því forvitnilegt að
skoða álitsgcrð vinnuhóps fé-
lagsmálaráðhcrra um húsnæð-
ismál, cn þar eru helstu gallar
núvcrandi kerfis laldir vcra
a) Ijárskortur
b) of hagstæð lán
c) of mikil ásókn
d) of löng biðröð
e) of mikill vaxtamunur sé á
útlánum byggingasjóðanna
og lánum til þeirra.
Reyndar eru gallar núver-
andi kerfis taldir fleiri og meiri
og verður fjallað nánar um það
hér á eftir.
Úrræði vinnuhópsins eru í
stuttu máli þessi:
1. lækkun lána
2. markaðsvextir á lán hús-
næðiskerfisins
3. lánstími styttur
4. lán til kaupa á eldra hús-
næði verði lækkuð verulega
eða lögð niður.
Pað er býsna erfitt að sjá
nokkurn skapaðan hlut sam-
eiginlegan með lögum um
kaupleiguíbúðir og hugmynd-
um stjórnarliða um húsnæðis-
mál almennt. í raun ganga
þessir tveir hlutir alveg í kross.
Annars vegar eru lán hækkuð
og á hinn veginn eru lán skorin
niður, vextir hækkaðir.
Þegar fjalla á um málaflokk
eins og húsnæðismál af ein-
hverri skynsemi er nauðsyn-
legt að gera tvennt. í fyrsta lagi
leggja niður fyrir sér stað-
VINNAN — JÚNÍ 1988 — 5