Vinnan - 01.03.1998, Blaðsíða 4

Er verið að svindla á mér?
Mörgum brá í brún þegar þeir
fengu launaseðlinn í ársbyrjun
og sáu að persónuafslátturinn
hafði lækkað. Svindl? -Nei,
eðlileg afleiðing af lækkuðu
skatthlutfalli og hærri skatt-
leysismörkum, segir Edda Rós
Karlsdóttir, hagfræðingur ASÍ.
-Þetta samspil skatthlutfalls,
skattleysismarka og persónu-
afsláttar getur virst flókið en er
í raun sáraeinfalt.
-I fyrsta lagi, segir Edda. -Skatt-
leysismörk segja til um hversu háar
tekjur einstaklingur getur haft áður en
hann þarf að greiða skatt. Skattur er
greiddur af tekjum umfram skattleys-
ismörk.
-I öðru lagi þarf að hafa í huga að
tekjuskattsprósentan er það skatthlut-
fall sem dregið er af þeim tekjum
sem eru umfram skattleysismörk.
-Persónuafslátturinn er í raun af-
gangsstærð. Persónuafsláttur verður
til úr ákveðnum skattleysismörkum
og tekjuskattsprósentu. Aðferðin er
einföld: Skattleysismörk x Tekju-
skattsprósenta = Persónuafsláttur.
-Eftir því sem tekjuskattsprósent-
Dæmi ímyndun I: 58.490
x 39,02%
=19.881
Dæmi ímvndun II: 58.490
x 20,00%
=11.698
Edda segir þessi dæmi sýna að
þegar skattleysismörk voru hækkuð
um síðustu áramót (um 2,5%) og
tekjuskattsprósentan lækkuð, þá hafi
persónuafslátturinn lækkað í kjölfar-
ið. Ef skattleysismörkum hefði verið
haldið óbreyttum og skattsprósentan
til dæmis lækkuð úr 40,88% niður í
20% hefði persónuafslátturinn lækk-
að í 11.698 krónur.
Eftirfarandi dæmi skýra málið.
Þau sýna að samspil 4% launahækk-
unarinnar sem varð um áramót og
þeirra skattbreytinga sem gerðar
voru, gefur í raun 5,7% hækkun ráð-
stöfunartekna. Hefðu engar breyting-
ar orðið á skattkerfinu hefði 4%
launahækkunin aðeins skilað 2,9%
hækkun ráðstöfunartekna.
Dæmi 1: Skattur og ráðstöfunartekjur fyrir og eftir skattbreytingar. Miðað er við óbreytt laun. Fyrir Eftir Mismunur Breyting
Tekjur 100.000 100.000 0 0,0%
Tekjuskattsprósenta 41,89% 39,02% 0 -6,9%
Reiknaður tekjuskattur 40.214 37.459 -2.755 -6,9%
Persónuafsláttur 23.911 23.393 -518 -2,2%
Tekjuskattur Ráðstöfunartekjur eftir 16.303 14.066 -2.237 -13,7%
skatt 83.697 85.934 2.237 2,7%
Dæmi 2: Skattur og ráðstöfunartekjur fyrir og eftir skattbreytingar. Nú er
reiknað með 4% launahækkun eins og varð um áramótin.
an er lægri, því lægri verður sá skatt- Fyrir Eftir Mismunur Brevtinq
ur sem reiknast af tekjum okkar. Þar Tekjur 100.000 104.000 4.000 4,0%
með þarf lægri persónuafslátt. T ekjuskattsprósenta 41,89% 39,02% 0 -6,9%
Dæmi 1997: 58.490 Reiknaður tekjuskattur 40.214 38.958 -1.257 -3,1%
x 40,88% Persónuafsláttur 23.911 23.393 -518 -2,2%
= 23.911 Tekjuskattur Ráðstöfunartekjur eftir 16.303 15.565 -739 -4,5%
Dæmi 1998: 59.952 skatt 83.697 88.435 4.739 5,7%
x 39,02%
=23.393
Stéttarfélög veita félagslegt öryggi
Kjarasamningar stéttarfélaga veita launafólki og
fjölskyldum þess dýrmæt réttindi sem stuðla að
félagslegu öryggi.
Samiðn er samband stéttarfélaga í byggingar-
iðnaði, málmiðnaði, bíliðnaði, garðyrkju
og netagerð. I Samiðn er 31 félag um land
allt með um 5500félagsmenn.
Hver vill missa laun í veikindum, eiga von á
fyrirvaralausum uppsögnum, fá ekki greiðslur í orlofi
eða missa rétt til sjúkrabóta?
Samiðn hvetur iðnaðarmenn til að standa vörð um
dÍW
TT
Sanuðn
SAMBAND IÐNFÉLAGA
stéttarfélag sitt. Teflum ekki félagslegu öryggi
fjölskyldunnar í tvísýnu.
Siiðurlandsbraut 30. 108 Reykjavík.
Sími 568 6055. Fax 568 1026.
Heimasíða: http://www.rl.is/samidn.html
Dæmi 3: Skattur og ráðstöfunartekjur m.v. 4% launahækkun. Hér er
dæmið sett upp með óbreyttri skattprósentu og þ.a. I. hækkuðum persónu-
afslætti (sem hækkar vegna þess að skattleysismörk hækkuðu um 2,5%).
Fyrir Eftir Mismunur Breyting
Tekjur 100.000 104.000 4.000 4,0%
Tekjuskattsprósenta 41,89% 41,89% 0 0,0%
Reiknaður tekjuskattur 40.214 41.823 1.609 4,0%
Persónuafsláttur 23.911 25.114 1.203 5,0%
Tekjuskattur 16.303 16.709 406 2,5%
Ráðstöfunartekjur eftir skatt 83.697 87.291 3.594 4,3%
Dæmi 4: Skattur og ráðstöfunartekjur m.v. 4% launahækkun, óbreytta
skattprósentu og óbreyttan persónuafslátt.
Tekjur
Tekjuskattsprósenta
Reiknaður tekjuskattur
Persónuafsláttur
Tekjuskattur
Ráðstöfunartekjur eftir
skatt
Fyrir Eftir
100.000 104.000
41,89% 41,89%
40.214 41.823
23.911 23.911
16.303 17.912
83.697 86.088
Mismunur Breyting
4.000 4,0%
0 0,0%
1.609 4,0%
0 0,0%
1.609 9,9%
2.391 2,9%
Lög gegn myndavéla-
eftirliti með starfsfólki
Leynilegt myndavélaeftirlit með
starfsfólki verður bannað í
Danmörku ef tillögur danska
dómsmálaráðherrans ná fram
að ganga. HK, samband versl-
unar- og skrifstofufólks í Dan-
mörku, hefur lýst yfir ánægju
með tillögurnar en danska
verslunarráðið er hins vegar
æfareitt vegna málsins. Lögin
eiga að koma í veg fyrir notkun
falinna eftilitsmyndavéla, sam-
bærilegra og fundust f NEX,
verslun varnarliðsins á Kefla-
víkurflugvelli, á sl. ári, eins og
Vinnan hefur greint frá.
Að sögn Jörgens Hoppes, for-
manns verslunardeildar HK, fær sam-
bandið daglega kvartanir vegna eftir-
lits á vinnustöðum. Leynilegt eftirlit
er því stórt vandamál hjá félags-
mönnum HK. Jörgen segist ánægður
með tillögur Franks Jensens, dóms-
málaráðherra Dana, sem vill setja lög
gegn slíku eftirliti með starfsfólki.
-Þetta er víðtækt vandamál hjá fé-
lagsmönnum okkar. Við fáum símtöl
á hverjum degi frá fólki sem spyr
hvort leyfilegt sé að atvinnurekendur
setji upp faldar myndavélar. Það er
loksins útlit fyrir að við getum stöðv-
að þetta, segir Jörgen. Hann hefur í
tveimur síðustu samningaviðræðum
reynt að fá atvinnurekendasamtökin
til að fallast á reglur um notkun
myndavéla, en án árangurs.
Jörgen telur að atvinnurekendur
hafi tilhneigingu til að líta fyrst til
starfsmanna sinna, til dæmis ef vörur
hverfa af lagemum. -Burtséð frá því
hvort það eru starfsmennirnir,
birgjarnir eða viðskiptavinirnir sem
eiga sök á rýrnuninni, á að stöðva
þessa þróun. Það verður best gert í
samráði við starfsfólkið en þess í stað
hefur orðið aukning í notkun falinna
myndavéla. Þær eru að verða mjög
algengar.
Löggjöfin ótrygg
Núgildandi löggjöf verndar starfs-
menn ekki gegn földum myndavélum
á svæðum sem eingöngu eru ætluð
starfsfólki, svo sem bakherbergjum,
kaffistofum og vörugeymslum. Þeir
njóta heldur engrar vemdar í verslun-
inni sjálfri, svo fremi sem eftirlitið
fari fram utan opnunartíma. Sam-
kvæmt lögum er aðeins gerð krafa
um að myndavélaeftirlits sé getið
með skiltum á svæðum sem opin eru
almenningi. Það þýðir að einungis
þarf að setja upp skilti í sjálfri versl-
uninni og þau þurfa aðeins að vera
uppi á opnunartíma. Það er þetta gat í
löggjöfinni sem dómsmálaráðherrann
ætlar að stoppa í með því að breyta
lögum um myndavélaeftirlit. Hann
vonast til að nýju lögin verði komin í
gildi fyrir sumarleyft.
í tillögum Franks Jensens felst að
hægt er að vara við myndavélaeftirliti
með skiltum eða bréflega til hvers
einasta starfsmanns. Hvorki á að
banna myndavélaeftirlit með öllu né
krefjast samþykkis yfirvalda eins og
gert er í Svíþjóð.
-Ég ákvað að velja fyrirkomulag
sem bæði tryggir öryggi starfsfólks-
ins og hlífir fyrirtækjunum við óþarfa
skriffinnsku, segir Frank. -Það getur
verið nauðsynleg að framkvæma eft-
irlit með myndavéluin, til að mynda
við rannsókn sakamála, en þá verður
fólk að vita af því. Og það verður
jafnframt að vera tryggt að einungis
lögreglan framkvæmi eftirlitið og þá
sem lið í tiltekinni rannsókn.
Fonkastanleg lög
að mati atvinnurekenda
Samtök atvinnurekenda í verslunar-
og skrifstofugeiranum telja lagabreyt-
ingarnar óþarfar. -Það er forkastan-
legt að undirbúa lagasetningu án þess
að látið hafi verið á málið reyna fyrir
dómstólum hvort löggjöfin innihaldi
nægilegar reglur um myndavélaeftir-
lit. Frank Jensen var allt of fljótur á
sér. Hann lætur pólitískar öldur, sem
HK hefur komið af stað á þingum
sínum, fleyta sér áfram. Þess í stað
hefði hann átt að kanna hvort núgild-
andi reglur væru ekki fullnægjandi.
Við teljum þær vera það, segir Sören
B. Henriksen.
Samtökin óttast að afleiðing laga-
setningarinnar kunni að verða sú að
fyrirtæki neyðist til að leita mun oftar
til lögreglunnar vegna gruns um lög-
brot á vinnustað.
Aktuelt
4
Vinnan