Stefnir - 01.04.1995, Qupperneq 20

S T E F N
R
Spurningum og svörum
VELT UPP VARÐANDI
KVENNAPÓLITÍK
Jóna Valgerður Kristjánsdóttir þingkona Samtaka um kvennalista og Hanna Birna
Kristjánsdóttir Sjálfstœðum konum, svara nokkrum spurningum Stefnis um kvennapólitík.
Hvað hefur unnist í jafnréttis-
haráttu undanfarinna ára?
JÓNA Valgerður:
Það fer eftirþví hve langt tímabil
er skoðað. Jafnréttisbaráttan
hefur staðið í rúman mannsaldur
og mikið áunnist á þeim tíma.
Þar ber fyrst að nefna þegar kon-
ur fengu almennan kosningarétt
og kjörgengi. í öðru lagi aukna
möguleika kvenna til menntunar.
I þriðja lagi hefur jafnréttismála-
umræðan haft hugarfarsbreyt-
ingu í fór með sér, einkum hjá
yngra fólki.
Hanna Birna:
Alls ekki nóg. Jafnréttisbarátta
undanfarinna ára hefur því miður
fært konur og karla litlu nær
settu marki og ekki skilað þeim
árangri sem vonast hafði verið
til. Vissulega hafa konur sótt
fram á ýmsum sviðum, svo sem í
menntun og út á vinnumarkaði,
en raunverulegur ávinningur af
þeirri sókn í formi jafnra tæki-
færa til starfa og launa hefur lát-
ið á sér standa. Niðurstaðan er
Jónu Valgeróur Kristjánsdóttir
' Kvennalistinn
því sú að í ljósi lítils ávinnings af
jafnréttisbaráttu undanfarinna
ára sé kominn tími til að breyta
um áherslur og losa jafnréttismál
úr viðjum löngu úr sér genginna
aðferða.
Hver er helsta ástœðan fyrirþví
að enn er talsvert langt í lattd
varðandi það að konur hafi
söinu efnahags- og félagslegu
réttindi og karlar?
Jóna Valgerður:
Skv. lögum er jafnrétti á íslandi.
Margar konur lifa í þeirri trú að
svo sé þar til þær reka sig á ann-
að í lífsbaráttunni. Hefðbundið
hlutverk kynja sem bindur konur
mikið við heimilisstörf og bama-
uppeldi er ein ástæða þess að
konur hafa ekki sömu efnahags-
legu og félagslegu réttindi og
karlar. Konur þurfa líka að vera
kröfuharðari í launa- og réttinda-
málum og vera sjálfsöruggari.
Hanna Birna:
Meginástæðan er sú að í gegnum
tíðina hefur verulega skort á það
að konur hafi verið skilgreindar
sem sjálfstæðir einstaklingar. í
of ríkum mæli hafa þær verið
skilgreindar ýmist út frá fjöl-
skyldunni, eða út frá líffræðileg-
um eiginleikum sínum, sem
mæður. Þessar skilgreiningar og
þau viðhorf sem í þeim felast
hafa beint bæði konum og körl-
um inn á ákveðnar brautir, sem
skert hafa valfrelsi þeirra. Sjálf-
stæðar konur telja hina hefð-
bundnu verkaskiptingu kynjanna
því bæði orsök og afleiðingu
þess að konur eiga enn talsvert
langt í land varðandi það að hafa
sömu efnahagslegu og félags-
legu réttindi og karlar.
Hverjar eiga að vera helstu
áherslur jafnréttisbaráttu ?
Jóna Valgerður:
Að jafna launamun kynja. Að
konur hafi áhrif til jafns við karla
í þjóðfélaginu. Að valdastofnan-
ir þjóðfélagsins séu skipaðar sem
jafnast bæði konum og körlum.
Að konur hafi sömu aðstöðu og
karlar til að velja sér stað og
hlutverk í lífinu.
Hanna Birna:
Konur eiga ekki að þurfa að
biðja um jafnrétti, heldur á það
að vera meginregla að við njót-
um öll sama frelsis og öxlum
sömu ábyrgð. Að sama skapi á
það að vera algild regla að konur
og karlar fái sömu laun fyrir
sömu störf, að þau hafi sömu
„Það er ákaflega
fallegur boðskapur að
konur eigi að komast
áfram fyrir eigin
verðleika, en þœr
þurfa að gera allt
helmingi betur en
karlarnir efþœr eiga
að komast að og dug-
ar jafnvel ekki til, “
segir Jóna Valgerður.
20