Gisp! - 01.10.1999, Qupperneq 38

íslenskar myndasögur? Eru þær til?
Þannig eru viðbrögð flestra þegar teiknimyndasögur íslenskra höfunda ber á
góma - já, jafnvel viðbrögð þeirra sem teikna þær!
Já. Þær eru til. Og það svo margar að þegar ég tók að safna þeim saman á einn
stað ætlaði það engan endi að taka. Islenska myndasagan hefur nefnilega eitt
megineinkenni: Hún felur sig.
Hún skríður inn í helgarútgáfur mislanglífra mánaðarrita og dagblaða, klessir
sér við hlið auglýsingar frá bílasölu, gulnar þar og gleymist. Hún kemur sér fyrir í
illa prentuðum fjölritum, í tvö hundruð eintaka svart-hvítu þrykki og læðist á bak
við Batman, DC og Mangamyndasögur í bókabúðinni. Henni er ruglað saman við
stakar skrítlur; Hún er seld á þrjúhundruð kall undir borðinu hægra megin í
annarri röð á bókamarkaðnum. Hún flýr land eða á Netið.tekur upp erlend nöfn,
flytur yfir á geisladiska og dreifir sér eins og hulduher. En svo birtist íslenska
myndasagan öllum að óvörum á veggjum syningarsalarins. Og viti menn.Allir
spyrja einum rómi:
Ert þú til? Hvenær fæddist þú?
Á syningunni „íslenskar myndasögur í dagblöð-
um og tímaritum" í anddyri Norræna hússins
kynnumst við myndasögunni allt frá því er
Tryggvi Magnússon teiknaði í Spegilinn, en
Tryggvi átti stærstan þátt í útliti blaðsins frá
miðjum þriðja áratugnum. Það eru teikningar
hans sem menn muna eftir, og Kattafarganið er
t. d. ekta skrípó. Halldór Pétursson var aðallega
þekktur fyrir stakar skopmyndir og hestamynd-
irnar sínar, en einstaka myndasögu má finna í
Speglinum eftir hann. Haraldur Guðbergsson,
sem fyrstur Islendinga mótaði sér eiginlegan
myndasögustíl, fer á kostum í Galdra-Lofti og
Hans og Grétu, þar sem hann sýnir á sér aðra
hlið en menn þekkja frá þjóðsagnateikningum
hans - hvassa og hnitmiðaða þjóðfélagsrýni.
Islenskir myndasöguteiknarar hafa mikið fengist
við þjóðsögurnar og ekki síður forn- og hetju-
sögur, og oft skrumskælt þær að eigin vild. Auk
Sæmundar Fróða eftir Harald Guðbergsson
teiknar Gylfi Gíslason í þessum anda, útfærir
stakar þjóðsögur nánast eins og stuttmyndir.
Bjarndýr glímir við tunnu er t.d. listavel gerð,
sagan er öll á fleygiferð.
Forn- og hetjusögur eru fjölmargar, ss. Eiríks
saga Rauða og Auðun Vestfirski eftir Harald
Einarsson, Egils Saga Búa Kristjánssonar,
Haraldur Harðráði eftir Kjartan Guðjónsson og
Sarpidons saga Sterka eftir Arthúr Ólafsson.
Hér má einnig sjá brot af verkum Péturs
Bjarnasonar, sem er, líkt og Artúr Ólafsson, eins
konar huldumaður meðal íslenskra myndasögu-
teiknara. Hann teiknaði talsvert fyrir Spegilinn I
byrjun áttunda áratugarins, en flutti um tvítugs-
aldur til Svíþjóðar þar sem hann varð þekktur
skrípateiknari, m. a. fyrir Dagens Nyheter og
Svenska Serier. Myndasögur hans í Speglinum
eru undir greinilegum áhrifum frá Mad-blaðinu,
enda hafa menn væntanlega drukkið það í sig á
þessum árum.