Gisp! - 01.10.1999, Blaðsíða 141

Svíþjóð
Svíþjóð er fjölmennasta ríki á Norðurlöndum
með nærri 9 miljónir íbúa. Myndasögublöð
birtist fyrst um 1950 og hafa síðan verið algeng-
asta form myndasagna. Eftir blómaskeiðið 1970-
80 hefur eintakafjöldinn minnkað verulega en
þó að margir titlar hafi horfið er markaðurinn
enn mikilvægur.
Nokkrar af hinum eldri og hefðbundnu
sænsku myndasögum koma ennþá út í ögn
nýtískulegri búningi, endursniðnar af ungum
listamönnum, en það hefur verið erfitt fyrir ný
blöð að ryðja sér til rúms. Aðalútgefandi mynda-
sagna í Svíþjóð, Semic, dótturfélag Bonniers,
hefur skorið grimmilega niður titlafjöldann eftir
1990 og fáir nýir titlar standast kröfur þeirra
um arðsemi. Sama gildir hjá Bonnier Carlsen,
deildinni sem gefur út myndasagnabækur, en það
hefur lengi verið aðalfyrirtækið á því sviði í
Svíþjóð.
Harðasti keppinautur Semics er Serieförlaget,
í eigu Egmonts.Auk Disney-efnis (myndablaða
og -bóka) gefur Serieförlaget út barnatímaritið
Bamse.Titilpersóna þess er gríðarlega sterkur
og elskulegur lítill bangsi. Síðan þetta tímarit fór
að koma út árið 1973 hefur það það notið
feikilegra vinsælda hjá ungu kynslóðinni. Núna
kemur blaðið út í 170.000 eintökum og er þýtt
á nokkur tungumál.
Nokkru minna forlag er Atlantic, en hjá því
hefur myndasögublaðið Larson! náð miklum vin-
sældum. Það er gamansögublað, ætlað fullorðn-
um. Efnið í Larson! er aðallega fengið frá
Bandaríkjunum. Upp úrl990 keypti Atlantic
útgáfufyrirtækiðTago, sem nú sér um útgáfu
myndasagnabóka á vegum Atlantic. Sérstaða
Tagos var útgáfa nýrra, sænskra myndasagna og
þeirri útgáfu hefur verið haldið áfram en
fyrirtækið gefur einnig út safnbækur með vins-
ælustu myndasögum Atlantic. Á árunum 1980-
90 gafTago út tímaritið Galago sem var kraft-
mesti og frjálslyndasti vettvangur sænskra
myndasagna áratugarins og stökkpallur margra
vinsælustu myndasagnahöfunda Svíþjóðar. Lista-
menn Galagos, svo sem Joakim Pirinen, sköpuðu
nýja, listræna vitund sem varð innblástur mörg-
um þeim sem á eftir komu. Aðalviðfangsefnin
hafa verið háðsádeila, eins og hjá Charlie
Christensen, eða nístandi gamansemi eins og hjá
Gunnari Lundkvist og Max Andersson. Eftir
nokkurra ára samdrátt í útgáfunni (færri blöð á
ári) kemur Galago nú út hjá Atlantic. Það stefnir
að því að verða eins áhrifaríkt og forðum, sér-
staklega þar sem það er nú eina myndasagna-
tímaritið handa fullorðnum.
Helstu listamenn tímaritsins hafa líka aukið
veg myndasagna, ekki síst með því að gera fræg-
ar meðal yngri kynslóðarinnar persónurnar Arne
Anka (Arna önd), sem Charlie Christensen skap-
aði, og Socker-Conny, sem Joakim Pirinen bjó til.
Margir. sem teiknað hafa í Galago hafa átt mynd-
ir á sýningum í listasöfnum og víðar.
Eitt hinna minni forlaga er Epix, sem kynnti
erlendar myndasögur fyrir fullorðna á níunda
áratugnum. Það hefur líka gefið út nokkur sænsk
verk. Samt sem áður hallar nú undan fæti hjá
fyrirtækinu og það gefur ekki út nema örfáa
titla á ári.Alvglans (dótturfyrirtæki myndasagna-
samsteypunnar Bulls) gefur út bækur, meðal
annarra verk Jans Romares og svo bækur um
Modesty Blaise. Eftir 1991 hefur Optimal Press
gefið út í bókarformi sjálfsævisöguleg verk
ungra, sænskra myndasagnahöfunda.
Frá því 1981 úthlutar sænska menntamála-
ráðið árlega rúmum miljón sænskum krónum til
að styrkja útgáfu á sænskum myndasögum og
vönduðum, erlendum myndasögum.
Ingemar Bengtsson
Þakkir fá Bjarni Hinriksson, Anders Hjorth-Jorgensen, Erik
lldahl, Heikki Jokinen og Cöran Ribe