Nýtt land-frjáls þjóð - 17.01.1969, Síða 2

•MiniiiiinmiHUiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiimiiiitfrtlIlllliliiiiimMiiiiimiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiii ..........................11................................ uiiiiuuuiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii|iiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiimiiiimi,iiiiiiiiii«£
2
• f * r -r .- • • • r -r -r -p y n, <r H ‘f • f ' 1' f ' f" r T ’ ' r
NÝTT LAND
FRTÁLS ÞTOÐ
Á ¥ A R P
Framhald af bls. 1. [
víðsýnni og frjálslynd.ri stefnu í valdaaðstöSu, að vinstri |
menn geti fylkt sér undir mérki hans.
Þannig er ástandið á vinstri kanti stjómmálanna, því i
miður. j
Hið gamla boðsbréf vinstri flokkanna: „Kom þú til mín“, |
endist ekki ti'l sameiningar. =
Hér verður því nýtt afl að koma til sögunnar, ef draumur i
vinstri manna um sameiningu kraftanna á að rætast.
Aðstandendur þessa blaðs vilja fúslega taka i hvers þess I
hönd, hvar í flokki sem hann hefur áður staðið, er af alhug =
vill hefja öfgalausa baráttu fyrir sameinaðri vinstri hreyf- j
ingu á Islandi á algerlega þjóðlegum grunni. =
Æskilegast væri, að Fraansóknarflokkurinn og Alþýðu- i
flokkurinn þekktu sinn vitjunartíma og sýndu það í verki, |
að þeir vilji heils hugar samræma skipulag sitt, starfsháttu |
og stefnu kröftum nýs tíma og gerast virkir aðilar að sam- |
einingarstarfinu. |
En bregðist það, mót vonum, er sá einn kosturinn að É
hefja merkið án forustuliðs þeirra og leggja málið beint 1
í dóm kjósenda, næst þegar að kjörborði verður gengið.
Og það er svo sannarlega ekkert neyðarbrauð. i
Nú er vor í lofti. Ný öfl láta á sér bera hvarvetna í þjóð- =
lífinu. Hið hálfrar aldar gamla, þrönga og stirðnaða flokks- i
kerfi er í upplausn. Um það fengu menn óljóst hugboð við |
framboð I-listans í Reykjavík í seinustu kosningum. Og að i
vissu varð það í forsetakjörinu sl. sumar. Nú vita kjósendur, i
að flokksræðið er ekki almáttugt. Þeir vita, að það er risi 1
á brauðfótum, og að þeirra er valdið, hvenær sem þeir |
tengjast hönd í hönd og þjappa sér saman.
Ekki er það ætlan vor að keyra menn í neina pólitíska i
átthagafjötra, eða reka einn eða neinn á nýjan flokkspóli- |
tískan bás til að þjóna einingarhugsjón vinstri manna. i
Flokksfélög allra stjómmálaflokkanna út um allt land \
liggja eins og hráviði, steindauð, og bæra ekki á sér — fyrr É
en kosningar nálgast. Þá er eins og þau kenni lífs en svo er i
þó ekki. — Þá er vél sett í gang, og síðan heyrast stimpil- 1
slög flokksvélanna — ekki hjártaslög — fram yfir kosn- }
ingar, en síðan dauðakyrrðin á ný. i
Nóg er þegar fjárfest í slíkum vélakosti. Gamla flokka- |
kerfið er aflóga og úrelt. Það er þégar úr sambandi við 1
samtíð og framtíð. i
Við munum sníða hreyfingu vorri frjálslegri stakk. Stofn- \
um engin flokksfélög. Og vel sýnist nægja að menn viðs |
vegar um land skrái sig fylgjendur vinstri hreyfingu, en i
sýni síðan hug sinn til hennar og stuðning við hana í líf- |
rænu starfi, svo á milli kosninga, sem á kjördegi. Tíðar [
skoðanakannanir meðal fylgjenda um meiriháttar mál gefa i
líka ótvírætt sannari mynd um skoðanir fólks, en sam- i
þykktir örfámennra funda. \
Blaöið mun styðja alla viðleitni í þá átt að brjóta nýjar |
brautir í félagslegu starfi. |
Ekki hyggst blaðið viðhafa neitt tæpitungumál í þjóð- i
málaumræðum. Það mun eftir beztu getu ástunda einarðan i
málflutning og er ráðið í að stinga á kýlunum, hvenær sém |
því býður svo við að horfa og án manngreinarálits.
Nú um sinn mun blaðið einkum helgað umræðum um |
það, hvernig bezt verði brugðizt við þeim mikla og alvar- i
lega vanda í efnahagsmálum, sem þjóðin á við að stríða, f
sökum margvíslegra ytri og innri áfalla og skammsýnnar =
stjórnarstefnu. — Svo má vissulega ekki stefna, sem horfir. I
Vér viljum að blað vort: I
NÝTT LAND — FRJÁLS ÞJÓÐ,
stuðli að þáttaskilum í íslenzkum þjóðmálum. Mótum frjáls- I
huga þjóðlega vinstri hreyfingu á íslandi. Það er sannfær- |
ing vor, að á fáu sé þjóðinni brýnni þörf, svo sem málum |
hennar er nú komið. I
Það er umfram allt kall hins nýja tíma að byggja upp 1
menningarlíf vort og efnahagslíf á heilbrigðum og traust- |
um grunni, en til þess þarf að fjarlægja hið feyskna og |
dauða, og höggva burt, án vægðar allt, sem spillt er og rotið. |
Um það biðjum vér æskulýð landsins ásamt öllum frjáls- =
huga mönnum eldri kynslóðar vorrar að sameinast.
Það er von vor, að blaðið bæti til muna aðstöðuna til f
frjálsrar skoðanamyndunar um málefni verkalýðshreyfing- \
ar og vinstri sjónarmiða og treystum, að bvi verði vel tekið. |
Hannibal Valdimarsson. =
Haraldur Henrysson. 1
Magnús T. Ólafsson.
tlllllllllllllllllllllkllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllil
STÓRFÉ
IJtllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIII
I UM TVENNT AÐ VELJA
i Framh. aí bls. 1.
\ arnir“ og ríkisstjórnin við því að mæta hinni gífurlega |
[ auknu fjármagnsþörf atvinnuveganna, sem af gengisfell- j
[ ingunni hefur leitt, fyrst og fremst af ótta við að séu þeir f
í leystir úr hnappheldu fjármagnsskortsins muni reynast tor- ;
[ veldara að halda kaupgjaldi og kaupmætti niðri. Afleið- |
| ingin verður svo sú, sem raun sannar, allsherjar keðjuverk- =
= un greiðsluþrota, samdráttur og sívaxandi atvinnuleysi.
Atvinnuleysið, sem nú ógnar lífsbjargarmöguleikum þús- j
i unda íslenzkra alþýðuheimila, er því síður en svo afleiðing j
= nokkurra náttúrulögmála eða utanaðkomandi áfalla. Það |
= er bein afleiðing skammsýnnar og rangrar efnahagsstefnu, j
i sem rikisstjórnarflokkarnir bera fulla ábyrgð á. Vissulega =
i hefur orðið aflabrestur á síldveiðum og verðfall á fiskaf- j
= urðum og skal sá vandi sem af því leiðir ekki vanmetinn. \
i En þjóðin hefur fullkomlega í hendi sér, ef rétt er á málum =
i haldið, að mæta þeim vanda með jákvæðum aðgerðum, j
i aukinni framieiðslu og útflutningi, sem jafnframt útrýmdi |
[ atvinnuleysi með öllu og skapaði grundvöll bærilegra lífs- |
i kjara. Fyrir fáum dögum ritaði einn af forustumönnum |
= í fiskiðnaði grein í Morgunblaðið þar sem sannað er með |
i gildum rökum að auðvelt sé að auka útflutningsverðmæti |
i freðfisks til Bandaríkjanna um 400 millj. kr. á ári, án þess =
i að magn hans væri aukið, heldur aðeins unnið meira en j
= nú er gert. Svo stórt sem þetta eina dæmi er, er þó auð- 1
i sætt að það er aðeins eitt af mörgum hliðstæðum. Mögu- j
i leikar okkar til aukinnar verðmætasköpunar Iiggja ónot- ;
i aðir í öllum áttum. Þannig má nefna að aðeins rösk 40% =
= framleiðslu okkar í sjávarafurðum er fyrsta flokks vara. j
I Aukin vöruvöndun getur því fært þjóðarbúinu stórfellda |
i fjármuni og um leið aukna atvinnu. Og er þá fátt talið. Um =
= sinn er það þó mál mála að öll atvinnutæki þjóðarinnar og j
i framleiðslumátturinn í heild sé nýttur til hins ýtrasta, að |
i horfið sé frá samdráttarstefnunni og framleiðslustefna tek- |
\ in upp. Þá mun atvinnuleysið hvcrfa og grundvöllur skapast |
É fyrir batnandi launakjör. |
i Þegar þetta er ritað er ekki séð fyrir endi þeirra viðræðna, |
= sem um skeið hafa staðið yfir milli fulltrúa verkalýðssam- §
= takanna, samtaka vinnuveitenda og ríkisstjórnarinnar um j
i atvinnumálin, en þar hlýtur nú til úrslita að draga. Áður j
= en lýkur mun á það tvennt reyna til hlítar hvort atvinnu- =
= rekendur gera sér nú á örlagastundu ljóst, hve augljósa j
i samleið þeir eiga með verkalýðssamtökunum um grundvall- É
i aratriði, sem sköpum skipta í næstu framtíð um þróun ís- =
i Ienzks atvinnulífs, og í annan stað á það, hvort ríkisstjórnin j
= heldur til streitu samdráttar- og atvinnuleysisstefnu sinni |
i eða lætur undan síga fyrir verkalýðssamtökunum og þunga =
i almenningsálitsins, brýtur niður múrvegg fjármagnsskorts- j
= ins og opnar Ieiðir til þess að bægt verði frá dyrum þeim ;
É voða, sem atvinnuleysið er og hefur í för með sér fyrir =
i þjóðina alla.
Hér skal engu um úrslit þessara örlagaríku viðræðna ;
É spáð en ekki þarf mikla glöggskyggni til að sjá, að velji j
1 ríkisstjórnin hér hinn verri kostinn og verði völd að við- j
i ræðuslitum af fastheldni við kenningakreddur „sérfræð- ;
| inganna“, sem mótað hafa þá stefnu, sem nú er að Ieiða =
| til algers öngþveitis og efnalegs hruns, eiga verkalýðssam- j
; tökin og þjóðin öll þann möguleika einan eftir skilinn að j
É sameinast maður við mann um þá kröfu að ríkisstjórnin ;
É fari frá völdum og að efnt verði til nýrra alþingiskosninga, j
= þar sem þjóðinni verði gefið tækifæri til að velja sér nýja j
[ forustu og nýja stefnu. Og þeirri kröfu verður þá fylgt eftir j
= af öllu því afli, sem sameinuð verkalýðshreyfing og fram- =
= sýnir og frjálslyndir íslendingar hafa yfir að ráða.
1111 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii m 11111111111111 mmn 111111111111111111*****1111111111111111111,,,|,|,111,,, iniiiiiiiiiiiiiininiiiiini
Framh. af 1. síðu
31. þing ASÍ gerði sér glögga
grein fyrir þessu, er það sam-
þykkti ítarlega áætlun í at-
vinnumálum er miðuðu að því
að fyrirbyggj a að vandamálið
yrði svo lítt viðráðanlegt sem
nú er, með á 5. þúsund atvinnu-
lausra í landinu, eða a. m. k.
draga úr því höggi sem óhjá-
kvæmilega hlaut að fylgja í kjöl
far gengislækkunarinnar, eins
og ríkisstjórn og sérfræðingar
hennar framkvæma hana. Því
krafðist þingið „tafarlausra að-
gerða“ í þessum málum. Hitt var
og jafnvíst, að ekkert mundi rík
isstjómin aðhafast nema tilknú
in og tilneydd af afli samtak-
anna.
Meirihluti miðstjórnar ASÍ
leit líka svo á, að málefni sívax
andi hóps atvinnuleysingja
þyldu enga bið. Viðræður voru
því hafnar við ríkisstjóm og at-
vinnurekendur á grundvelli til-
lagna ASÍ-þings. Dýrmætur tími
hefur þó farið til spillis og vand
inn verður erfiðari viðfangs með
degi hverjum.
Höfuðatriði vandans virðast
þessi:
1. Að fiskvinnslustöðvar og
vertíðarflotinn komist af stað.
Það mundi leysa atvinnuleysið
að vemlegu leyti í smærri sjáv-
arþorpum úti um land.
2. Útvegun fjármagns til íbúða
bygginga, svo að koma megi af
stað framkvæmdum við þær
íbúðir, sem nú hafa stöðvast í
miðjum klíðum. Gæti það veru-
lega dregið úr því Jjlutfallslega
mikla atvinnuleysi, sem nú ríkir
meðal múrara, trésmiða, málara
og annarra í byggingariðnaðin-
um.
3. Þýðingarmest af öllu hér í
Reykjavík er þó útvegun nægi-
legs rekstrarfjár til þess iðnaðar
sem nú er lamaður, svo að hann
geti tekið til starfa af endumýj-
uðum krafti.
4. Það sem þá er eftir mætti
kalla kjarna atvinnuleysisvand-
ans. Þar hafði A.S.Í.-þing lagt
til að komið yrði á fót atvinnu-
nefndum í hverju kjördæmi, er
könnuðu vandann á sínu svæði,
og gerðu tillögur um úrbætur og
lytu þær stjórn Atvinnustofnun
ar í Reykjavík, með fullu fram-
kvæmdavaldi og fjármagni til
umráða til ráðstöfunar svo sem
hagkvæmast þætti.
SAMSTAÐA launþega og
ATVINNUREKENDA
Það er augljóst, að um fyrstu
3 atriðin fara hagsmunir at-
vinnurekenda og verkalýðshreyf
ingarinnar saman. Nefnd ASl
lagði sig því í líma um að fá
fulltrúa atvinnurekenda til sam
stöðu um að knýja ríkisstjórn-
ina til undanhalds á stefnu sinni
og til raunverulegra aðgerða. en
ekki sýndarloforða, sem síðan
yðru seint og illa efnd.
En sá hængur er á, að til for-
svars í samtökum atvinnurek-
enda eru í flestum tilfellum
pólitískir sendlar Sjálfstæðis-
flokksins, sem fremur eru þar til
að brjóta meðlimina til undir-
gefni við stefnu flokksins. held-
ur en gæta hagsmuna þeirra
gagnvart ríkisvaldinu þegar
þetta tvennt rekst á. sem oft
vill verða.
Hér reið þó á miklu að sú
samstaða næðist gegn harðri
andstöðu „sérfræðinganna“ gegn
því að í nokkru yrði létt af þeim
fjármagnsþvingunum gegn at-
vinnurekstrinum, sem þeir —
réttilega — telja kjarna sam-
dráttarstefnu sinnar: Kjara-
skerðing — neyzluskerðing —
hæfilegt atvinnuleysi verði að-
eins knúin fram með samdrætti
atvinnufyrirtækjanna — sein
aftur eru til þess neydd með
samdrætti fjármagns — „pen-
ingalegum ráðstöfunum“ hag-
fræðiskólabóka.
VARAÐ VIÐ BJARTSÝNI
Þó virðist síðustu daga sem
allgóð samvinna hafi tekizt með
þessum aðilum og miði í sam-
komulagsátt. En jafnvel þótt
fullt samkomulag náist er full
ástæða til að vara menn við of
mikilli bjartsýni.
Vandinn er þegar orðinn svo
umfangsmikill og erfiður við-
fangs, að jafnvel þótt um skjót-
ar efndir yrði að ræða á loforð-
um stjórnarinnar. tæki töluverð
an tíma að árangurinn segði
til sín í atvinnulífinu. Og jafn-
vel þótt sett yrði á fót Atvinnu
stofnun með verulegt fé til um-
ráða, tæki alllangan tíma að
afla gagna og grannskoða tillög
nr um úrbætur og fyrirkomulag
beirra.
Til að leysa vandann duga eng
ar smáskammtalækningar. held
ur stórfé — hundruð milljóna
króna og ekki sízt skynsamleg
nýtingu þess fjármagns. Hvem-
ig þess er aflað, skiptir minna
máli. Það sem máli skiptir er
það. að STARF SKAPAR AUÐ,
EN ATVINNULEYSI FÁTÆKT.