Nýtt land-frjáls þjóð - 17.01.1969, Qupperneq 7

NÝTT LANP
FRTALS ÞTOÐ
7
Vinstri menn þurfa að móta
NÝTT stiórnmálaafl
fyrir næstu kosningar
Margir spyrja nú: HvaS
líður þeirri flokksstofnun,
sem margir hafa rætt um aS
þið munduS standa fyrir?
Því er fyrst til að svara,
a? það er á misskílningi
byggt aS viS höfum enn
sem komiS er, gefiS nokkr-
ar yfirlýsingar um stofnun
nýs stjórnmálaflokks Hitt
er rétt aS viS höfum ákveð-
iS aS skapa okkur með ein-
hverjum þeim hætti, sem
þingsköp heimila, starfsað-
stöðu á Alþingi og þá e. t.
v. meS stofnun þingflokks.
Endanleg ákvörSun um þaS
verSur tekin þegar þing
kemur saman í febrúarbyrj-
un.
UmræSurnar um stofnun
nýs flokks á vinstra armi
stjórnmálanna eru þó að
okkar dómi mjög eSlilegar
og raunar bein afleiSing af
stjómmálaástandinu og
þeirri upplausn á hinu
gamla flokkakerfi, sem stað
iS hefur rammskorSað í
rösk 30 ár. Vanhæfni þessa
kerfis til að ráSa viS vanda-
mál þjóSfélagsins er nú orS
Hannibal*
m lýSum Ijós. Fram undir
siðustu tíma munu flestir
hafa haldiS aS ,,kerfið“ og
flokksræðiS væri nánast al-
máttugt og óumbreytanlegt,
en framboS og sigur I-list-
ans í Reykjavík í síSustu al-
þingiskosningum opnaSi
augu manna fyrir því að
unnt væri fyrir hinn al-
menna kjósanda aS brjótas
út úr viSjum kerfisins og
skapa nýtt stjórnmálaafl, ef
honum bySi svo við að
horfa. Þetta varS kjósend-
um þó enn Ijósara í forseta
kosningunum sl. sumar. Þær
kosningar sýndu og sönn-
uSu hvort tveggja, andúS
almennings á hinu stirðnaSa
flokkakerfi og mátt fólksins
til aS sameinast meS árang-
ursríkum hætti í almennum
kosningum.
Svo illt sem ástandið í
vinstra armi stjórnmálanna
hefur veriS undanfarin ár
er þó vafalaust aS þáð hef-
ur enn versnað viS þaS til-
tæki forustumanna Sósíal-
istaflokksins að kljúfa end-
anlega fylkingu AlþýSu-
bandalagsmanna í þrennt
eins og gert var meS „skím
arveizlunni“ frægu. Með
þeirri athöfn er AlþýSu-
bandalagiS að okkar dómi
úr sögunni sem áhrifaafl í
íslenzkum stjórnmálum.
ÞaS er því sízt að undra
aS menn velti því fyrir sér,
hvaS sé helzt til ráSa til
þess að samstilla krafta
vinstri manna í landinu um
mótun stjórnmálaafls, sem
fært sé um aS leysa hin aS-
kallandi vandamál þjóSfé-
lagsins, geti hafið þaS upp-
byggingarstarf, sem vinna
þarf á rústum tíu ára „viS-
reisnar“.
Til þess aS ná þessu
Björn.
marki eru tvær leiðir hugs-
anlegar. Önnur væri sú aS
mynda sterkt bandalag
vinstri aflanna meS samn-
ingum og samkomulagi milli
stjórnmálaflokka og þeirra
óháSu vinstri manna- sem
nú fer ört fjölgandi. Hin
leiSin gæti verið sú- aS þeir
vinstri menn, sem ekki eru
bundnir í fjötrum flokks-
ræSisins tækju höndum sam
an í næstu kosningum og
sameinuSust um aS brjóta
hið gamla og úrelta flokka-
kerfi niður meS það fyrir
augum aS byggja upp líf-
vænleg samtök á rústum
þess.
ViS teljum fullvíst aS
önnur hvor þessara leiSa
verði farin í næstu kosning-
um, sem hæglega gætu bor-
iS aS þegar á næsta vori.
En hvort sem fyrri eSa síS-
ari leiðin yrði farin er óhjá-
kvæmilegt aS mynda sam-
tök sem flestra þeirra, sem
ekki vilja una flokkaskip-
uninni eins og hún er og eru
orðnir langþreyttir á van-
mætti sundraSra vinstri
flokka, sem til skiptis hafa
gengiS í heiSnaberg íhalds-
ins.
ViS teljum að slíkum sam
tökum bæri sérstaklega aS
varast þaS víti gömlu flokk
anna aS binda menn á ein-
hvern lífstíSarbás flokks-
ræðis eða smeygja pólitísk-
um átthagafjötrum á stuSn-
ingsmenn sína. Hugsanlegt
upphaf slíkrar hreyfingar
gæti hæglega verið í því
fólgiS aS stuSningsmenn
hennar tilkynntu fylgi aitt
við hana svo nokkurt yfirlit
fengist um þá möguleika,
sem fyrir hendi eru og mætti
þá byggja frekari áfevarS-
anir á niSurstöSum slíkrar
könnunar. Hitt er fjarstæSu
kennt aS aðeins tveir eða
örfáir menn geti tekiS fulln
aðarákvarSanir um slík stór
mæli-
En hafa ykkur engin slik
tilmæli borizt um myndun
samtaka?
Ekki verSur fyrir það
synjaS, aS okkur hafa bor-
izt mjög ákveSin tilmæli úr
ýmsum áttum um flokks-
stofnun. En hér er ekki
spurningu aS svara um það
hvort unnt sé að stofna nýj-
an smáflokk, því fátt mun
nú auSveldara. Um hitt er
aS ræSa hvort nægur hljóm
grunnur sé fyrir allsherjar
endurskipulagningu vinstri
hreyfingarinnar- Það er sú
knýjandi stjórnmálalega
nauSsyn, sem nú ber hæst.
Og vel mega menn vita að
ekki mun á okkar IiSsinni
standa, ef sú verSur raunin
á-
Hver verSa næstu viS-
brögð ykkar á stjómmála*
sviSinu?
Við höfum nýlega, ásamt
nokkrum samherjum okkar í
Reykjavík gerzt aSilar aS
hlutafélagi því, sem gefiS
hefur út blaðiS „Frjálsa
þjóð" og mun þaS hefja út
gáfu nýs þjóSmálablaSs í
Framh. á bls. 9.
f áramótablaði „Verkamannsinns“ á Akureyri birtist við-
tal við þá Björn Jónsson og Hannibal Valdimarsson. Fyrri
hluti viðtalsins er um kjaramálin og þykir ekki ástæða til
að taka hann upp hér, svo mjög sem kjaramálin eru rædd
í þessu blaði. Hins vegar mun seinnihluti viðtalsins, um
hin pólitísku viðhorf á nýbyrjuðu ári, vekja forvitni margra
og birtum við því hér síðari hluta viðtalsins.
jgggiiSíg!M^gaS^[giiKSlBgEai81gg]giiSfei!«l<>SMB<ieBliglg]|glgijllgEBllgglM®®g«
á við t. d. Framsókn í fyrstu
atrennum, en ef starf hans
gengi vel ætti hann smátt og
smátt að geta sveigt hana til
vinstri og jafnvel knúið hana
til samstarfs ásamt lýðræðis-
sósíalistum í Alþýðuflokki
og Alþýðubandalagi. Ég við-
urkenni þó, að hér er um
talsverða óskhyggju að ræða.
Kannski verða allir flokkar
dauðir áður en að þessu
kemur.
Nýr vinstri flokkur yrði
auðvitað að vera þjóðræk-
inn í líkingu við Þjóðvarn-
arflokkinn gamla, en gœta
yrði hann þess að láta sinn
þjóðlega átróður ekki bera
keim af einangrunarstefnu■ í
almennum þjóðmálaáróðri
yrði hann Iíka að gæta sín
á mörgum gryfjum, sem
gömlu flokkarnir hafa hvað
eftir annað fallið í. í þetta
sinn vil ég aðeins minnast á
eina, þá sem felst f sifelldu
karpi um dœgurmál án þess
að nokkumtfma sé minnzt á
mismunandi grundvallar-
stefnu flokkanna. Þetta ei-
lífa dægurþras veldur því að
okkur kjósendum hættir
mörgum til að telja alla
flokkana jafn slæma. Öllum
hefur þeim mistekizt við
einhver dægurmál, og þeir
gera alltof lítið að þvf að
boða það framtiðarþjóðfé-
lag, sem þeir vilja stofna.
Með öðrum orðum: hug-
sjónina vantar algerlega.
Kannski er hin unga og
gagnrýna kynslóð ekki bein-
línis rómantísk, en hún er
áreiðanlega ekki hugsjóna-
laus og myndi ekki taka
þeim stjómmálamanni illa,
sem legði kapp á að skyggn-
ast dálítið inn f framtíðina.
Reyndar hefur á þessum
síðustu og verstu dögum
komið fram talsverður skoð-
anamunur í gmndvallarat-
um milli stjórnarsinna og
er ekki fremur en venjulega
ánægður með málflutning
stjórnarandstæðinga. Þeir
hafa rætt talsvert um skipu-
lagshyggju, félagshyggju og
heildarstjórn og jafnvel
skýrt óvenju vel hvað þau
eigi við með þessum orðum.
Við vinstri menn viður-
kennum að sjálfsögðu nauð-
syn þessara atriða, en mér
hefur að mestu Ieyti fundizt
vanta í þennan áróður kröf-
una um aukið lýðræði.
Reyndar hefur verið ýjað
eitthvað að nauðsyn ,jsam-
starfs við stéttarsamtökin",
en slík almenn slagorð hafa
harla lítil áhrif á fólk. Við
höfum vissulega ekki það
góða reynslu af stjórnmála-
mönnum að við séum hrif-
in af því að öll heildar-
stjórn atvinnuveganna verði
framkvæmd af nefndum
kjörnum af Alþingi og rík-
isstjórn. Margir kjósa jafn-
vel frekar algert skipulags-
leysi sjálfstæðisstefnunnar.
Ég tel að nýr flokkur verði
að leggja mikla áherzlu á
það í áróðri sínum að hin
nauðsynlega heildarstjórn
eigi EKKI að vera stjóm
nefnda og ráða,heldur stjóm
fólksins sjálfs, þannig að
fulltrúar t. d. útgerðar-
manna og sjómanna ráði
mestu um framkvæmd
þeinrar heildarstefnu í mál-
um sjávarútvegsins, sem al-
þingi og ríkisstjórn legði á
hverjum tííma, fulltrúar
bænda ráði framkvæmd
landbúnaðarstefnunnar, full
trúar kaupmanna ákveði
sjálfir úthlutun þess fjár, er
heimilt væri að nota til
bygginga verzlunarhalla o. s.
frv. Fjármögnun einstakra
atvinnuvega yrði etttr sem
áður undir sterkri stióm ríkr
isins, og að sjálfsögðu yrði
Framh. á bls. 10.