Morgunblaðið - 01.02.2021, Qupperneq 11

FRÉTTIR 11Innent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. FEBRÚAR 2021
„Staðan er erfið, en fólk er þraut-
seigt. Eygir von um að rætist úr og
margir nota dauða tímann núna til
þess að sækja námskeið eða auka
færni sína á ein-
hvern hátt,“ segir
Guðbjörg Krist-
mundsdóttir, for-
maður Verka-
lýðs- og
sjómannafélags
Keflavíkur, í sam-
tali við Morgun-
blaðið. Um helm-
ingur 4.000
félagsmanna í
VSFK er nú án vinnu og hefur þetta
hlutfall aldrei verið jafn hátt.
Bíða eftir fyrri störfum
Flestir sem nú eru án vinnu á Suð-
urnesjum störfuðu áður í ferðaþjón-
ustunni, atvinnugrein sem nú er í
frosti. Gjarnan var vinnustaður
þessa fólks Keflavíkurflugvöllur, á
hótelum, veitingastöðum, við rútu-
bíla og fleira slíkt.
„Ég held að flestir sem núna eru
án vinnu séu í þeim gírnum að best
sé að bíða þar til landið verður opnað
að nýju, enda detti fyrri störf þeirra
aftur inn. Ég held að slíkt séu alveg
raunhæfar væntingar, en allt veltur
á því hve greitt bólusetning gegn
kórónuveirunni mun ganga fyrir
sig,“ segir Guðbjörg.
Stundum hendir á Suðurnesjum
að fólk sem er í atvinnuleit kemst í
tilfallandi vinnu. Þar nefnir Guð-
björg til dæmis hótelin. Þegar þang-
að komi inn hópar til nokkurra daga
dvalar sé kallað í fólk sem starfaði
þar áður og kann til verka. Í sumum
tilvikum sé þetta starfsfólk sem er á
hlutabótaleiðinni svonefndu. Einnig
sé stundum kallað eftir fólki í fisk-
vinnsluna, til dæmis núna þegar afla-
brögð eru góð og mikið af hráefni
sem vinna þarf berst á land.
Þurfa fjárhagsaðstoð
„Við finnum að atvinnuleysið
reynir á líf og líðan fólks, nú þegar
senn er liðið eitt ár frá því samkomu-
takmarkanir voru settar og skellt í
lás svo víða,“ segir Guðbjörg. „Fólk
sem á fyrri hluta ársins í fyrra fór á
atvinnuleysisbætur er að tæma rétt-
indi sín þar og verður því að leita eft-
ir fjárhagsaðstoð. Slík mál koma
ekki beint til úrlausnar hér hjá
verkalýðsfélaginu, en við fréttum af
þeim og reynum að vísa fólki áfram,
til dæmis til velferðarsviðs sveitar-
félaganna eða hjálparsjóða. Þar er
reynt að liðka til eins og frekast er
kostur, til dæmis finnum við að fólki
er í mun að börnin geti áfram verið í
íþróttum eða tómstundastarfi og þá
er létt undir með greiðslu æfinga-
gjalda eða einhverju slíku.“
sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Atvinna Rafsuðumaður að störfum í smiðju Íslandshúsa á Ásbrú.
Helmingur félags-
manna er án vinnu
 Erfið staða í VSFK  Margir í námi
Guðbjörg
Kristmundsdóttir
Alexander Kristjánsson
alexander@mbl.is
Ferðaþjónustufyrirtækið Niflheimar
í Vatnajökulsþjóðgarði hefur sent inn
stjórnsýslukæru á hendur þjóðgarð-
inum vegna innleiðingar nýs þjón-
ustusamnings þjóðgarðsins við
rekstraraðila.
Með samningnum er komið á svo-
kölluðu kvótakerfi á fimm svæðum
innan þjóðgarðsins, þ.e. sett eru tak-
mörk á þann fjölda gesta sem hleypa
má inn á svæðið í skipulögðum ferð-
um og þessum kvóta síðan skipt milli
fyrirtækja. Svæðin sem um ræðir eru
Breiðamerkurjökull austur, Breiða-
merkurjökull vestur, Falljökull/
Virkisjökull, Skeiðarárjökull og
Skálafellsjökull.
Aldrei hafa áður verið gerðir samn-
ingar um atvinnustarfsemi innan
Vatnajökulsþjóðgarðs, en það var
fyrst þegar atvinnustefna garðsins
var samþykkt í fyrra sem ákveðið var
að gera slíka samninga við ferðaþjón-
ustufyrirtæki á fyrrnefndum svæð-
um. Kvótakerfið er, að sögn þjóð-
garðsins, þróunarverkefni og af þeim
sökum voru samningar aðeins gerðir
til eins árs, frá 1. október 2020 til 30.
september 2021. Ferðaþjónustu-
fyrirtækin höfðu þó enga aðkomu að
gerð samninganna og var einfaldlega
gert að undirrita þá sjö dögum eftir
að drögin voru kynnt fyrirtækjunum.
Þetta var í miðjum október og voru
samningar því látnir gilda afturvirkt.
Takmörk verði felld úr gildi
Í stjórnsýslukærunni, sem Morg-
unblaðið hefur undir höndum, er þess
krafist að ákvörðun þjóðgarðsins um
úthlutun gesta verði felld úr gildi og
viðurkennt verði að Niflheimum sé
heimilt að stunda starfsemi sína án
takmarkana. Telur fyrirtækið að eng-
in lagastoð sé fyrir úthlutuninni í lög-
um um Vatnajökulsþjóðgarð, sem
sett voru árið 2007.
Atli Már Björnsson, jöklaleiðsögu-
maður og einn eigenda Niflheima,
segir í samtali við Morgunblaðið að
ákvörðun um kvótann sé vanhugsuð.
„Það voru engar rannsóknir gerðar
eða athugað með nokkrum hætti
hversu margir gætu farið inn á
ákveðin svæði. Þess í stað ákveða þeir
ákveðna tölu einhliða.“
Á Breiðamerkurjökli, þar sem
fyrirtæki hans heldur meðal annars
úti jöklagöngum og íshellaferðum,
var tekin ákvörðun um að 650 manns
mættu fara inn á hvorn hluta jökuls-
ins, austur- og vestur-, á hverjum
degi.
Í janúar tók þjóðgarðurinn þá
ákvörðun að fella niður ákvæði um
fjöldatakmarkanir þann með vísan til
faraldursins. Atli segir þó að með því
sé málið ekki unnið. „Þessi samn-
ingur gildir til loka september, en það
má búast við að þá verði nýr samn-
ingur lagður fram sem byggist á hon-
um. Ef þetta kerfi er áfram notað þá
mun það virka alveg eins,“ segir
hann. Því sé mikilvægt að halda kær-
unni til streitu og fá ólögmæti ákvörð-
unarinnar viðurkennt.
Þriðjungur til aðila án reksturs
Atli gerir enn fremur athugasemd
við skiptingu kvótans á milli ferða-
þjónustufyrirtækja. Henni var háttað
þannig að fyrirtæki sóttu um tiltek-
inn kvóta og honum síðan úthlutað
milli fyrirtækja eftir torskildum
reiknireglum. Niflheimar fengu út-
hlutuð 45 sæti á dag á austanverðum
jöklinum en 48 á vestanverðum. Er
það umtalsvert minna en fjöldi við-
skiptavina hefur verið undanfarin ár,
þ.e. áður en kórónuveirufaraldurinn
lét á sér kræla.
„Úthlutunin sjálf tók ekkert mið af
þeim aðstæðum sem höfðu verið í
rekstri síðustu ár,“ segir Atli og
bendir á að um þriðjungur kvótans
hafi til að mynda farið til fyrirtækja
sem ekki hafa nokkurn tíma verið í
rekstri á svæðinu. Þá hafi komið í ljós
að úthlutunin byggðist að hluta á því
hversu mikið fyrirtæki sóttu um. Það
er, fyrirtæki höfðu hag af því að
sækja um sem allra mestan kvóta.
„Það veit það hver maður hvernig
hann á að sækja um næst,“ segir Atli
og á þá við að sækja um sem mestan
kvóta.
Vegna kórónuveirufaraldursins og
algers hruns í ferðamennsku af hans
völdum hefur kvótakerfið ekki haft
áhrif á fyrirtækið enn sem komið er.
Síðasta hálfa árið áður en kórónu-
veirufaraldurinn skall á tók fyrir-
tækið þó á móti rúmlega 20.000 ferða-
mönnum, eða um 120 á dag, svo ljóst
er að takmarkanirnar hefðu áhrif á
starfsemi fyrirtækisins. Áhrifin eru
að sögn Atla meiri en ætla mætti af
samanburði á meðalgestafjölda og
kvóta, enda er mikið óhagræði að því
að ekki sé heimilt að færa kvótann
milli daga.
Kæra kvóta þjóðgarðs
 Ferðaþjónustufyrirtæki segir takmarkanir Vatnajökuls-
þjóðgarðs ólöglegar  Ekki tekið tillit til starfsemi við úthlutun
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Breiðamerkurjökull Fjöldatakmarkanir voru innleiddar í október.
Landssöfnunin Gjöf til allra kvenna
á Íslandi, sem kvenfélög um allt land
hleyptu af stokkunum á 90 ára af-
mæli Kvenfélagasambandsins 1.
febrúar í fyrra, er á lokametrunum.
Safnað er fyrir tækjum og hugbún-
aði sem munu nýtast heilbrigðis-
þjónustu kvenna á landsbyggðinni,
bæði við meðgöngu og fæðingu og
skoðanir vegna kvensjúkdóma. Alls
hafa 24 milljónir safnast, bróður-
parturinn frá kvenfélagskonum
sjálfum, en markmiðið er að ná 36
milljónum.
Eva Michelsen, formaður afmæl-
isnefndar Kvenfélagasambandsins,
segir í samtali við Morgunblaðið að
söfnunin sé unnin í samstarfi við
Landspítalann og aðrar heilbrigðis-
stofnanir úti á landi og fénu ráðstaf-
að samkvæmt þeirra ráðleggingum.
Það hafi komið kvenfélagskonum í
Reykjavík á óvart hversu óviðunandi
aðstæður eru víða í smærri bæjar-
félögum. „Tækin sem vantar eru til
dæmis ómskoðunartæki og síritun-
artæki. Sums staðar eru þau til stað-
ar en þá vantar hugbúnað til að þau
geti nýst,“ segir hún. Fyrir vikið
þurfi í sumum tilvikum að senda
gögn úr mæðravernd með pósti til
Reykjavíkur, ef enginn sérfræðing-
ur er á staðnum. Í öðrum tilvikum sé
ekki hægt að koma gögnum til
Reykjavíkur í tæka tíð og því þurfi
að senda konur til höfuðborgarinnar.
Eva segir að kórónuveirufaraldur-
inn hafi sett strik í söfnunarreikn-
inginn enda ekki verið hægt að efna
til ýmissa söfnunarviðburða eins og
til stóð. Hún vonast þó til að lands-
menn taki við sér á lokadögum söfn-
unarinnar, sem mun standa fram í
miðjan mánuð. Hægt er að leggja
söfnuninni lið á heimasíðunni gjoftil-
allrakvenna.is.
Kvenfélagssöfnun
á lokametrunum
 Safna fyrir tækjabúnaði á lands-
byggðinni  24 af 36 milljónum komnar
Morgunblaði/Arnþór Birkisson
Söfnun Eva segir aðbúnað á heil-
brigðisstofnunum víða óviðunandi.