Morgunblaðið - Sunnudagur - 21.02.2021, Qupperneq 15

21.2. 2021 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
sérfræðingur í gróðurrannsóknum, sérstaklega
með tilliti til hreindýrabeitar. Ég var því líka á
faraldsfæti á sumrin en mér tókst að taka sum-
arfrí, sem hafði verið óþekkt fyrirbæri á meðan
ég vann hér heima. Þá sigldum við gjarnan til
Suður-Grænlands. Svo fóru makar alltaf með í
opinberar heimsóknir, en Jonathan sinnti mjög
vel utanríkismálum,“ segir Kristjana.
„Mér var alls staðar vel tekið og almennt er
Íslendingum vel tekið á Grænlandi. Þeir finna
kannski einhverja samkennd með okkur. Við er-
um komin aðeins lengra varðandi sjálfstæði,
sem er það sem allir stefna að, en það er spurn-
ing um fjárhagslegt sjálfstæði. En þeir hafa
smám saman verið að fara eins langt eins og
þeir geta, og eiginlega lengra en lög og reglu-
gerðir kveða á um, til að mynda í utanríkis-
málum sem heyra undir Danmörku. Þeir eru í
norðurheimskautsráðinu, en Jonathan var með
þegar það var sett á lagg-
irnar,“ segir hún.
„Á tímabili voru Græn-
lendingar settir til hliðar,
sem þeir vildu ekki sætta sig
við. En nú er það þannig að
danski utanríkisráðherrann
er með Grænlending og
Færeying hvorn sínum meg-
in við sig á ársfundi heim-
skautsráðsins,“ segir Kristjana, sem segist eiga
eftir að sjá Grænlendinga fá algjört sjálfstæði.
„Þeir eru svo hrifnir af konungsfjölskyldunni.
Enda hefur Margrét Danadrottning sinnt
Grænlandi mjög vel.“
Léttir og hlæja mikið
Kristjana segist hafa unað hag sínum vel í Nuuk
í öll þessi ár.
„Þarna er allt til alls en í minna sniði, en
þarna búa sextán til sautján þúsund manns.
Þarna er töluvert menningarlíf, meðal annars
leikhús sem er nú orðið að þjóðleikhúsi. Þetta er
allt í áttina,“ segir hún.
„Þeir lifa eins og við af sjávarútvegi og ferða-
mennskan á mikla framtíðarmöguleika.“
Hvernig eru Grænlendingar?
„Þeir eru mjög léttir, brosmildir og hlæja
mikið. Þetta er yndislegt fólk. Grænlendingar
eru óhemjugóðir við börnin sín og glatt fólk,“
segir hún.
„Þeir taka á sorginni á annan hátt en við. Það
er mikil sorg. Dauðinn er kannski nær þeim en
okkur á einhvern hátt. Þarna eru auðvitað
vandamál eins og margir vita; drykkja og há
sjálfsmorðstíðni, kynferðisleg misnotkun og
ýmis félagsleg vandamál,“ segir hún.
Kristjana segir að háskólanám sé að aukast
mikið.
„Nú í dag útskrifast á ári frá Háskóla Græn-
lands alltaf tugir með BA-próf, færri með meist-
aragráðu og það eru alltaf einhverjir sem eru í
doktorsnámi.“
Ísbjörn í miðri fermingu
Sástu aldrei ísbjörn?
„Bara skotinn. Það er einn fylgifiskur lofts-
lagsbreytinga að ísbirnir eru á vappi við bæi og
koma til dæmis bæði inn í Kulusuk og við
Scoresbysund. Það er kvóti á ísbjörnum og á
vesturströndinni er fimm dýra kvóti, en hann er
uppurinn í febrúar eða mars. En svo koma þessi
dýr sem eru að villast og ef þau koma í nágrenni
byggðar á bara að skjóta þau,“ segir Kristjana
og segir oft reynt fyrst að fæla birnina í burtu
en oft gangi það illa.
„Það er ekkert gaman að fá þá svanga inn í
þorp.“
Kristjana segir blaðamanni sögu af ísbirni
sem truflaði fermingarveislu.
„Einu sinni var Jonathan við fermingu á Suð-
ur-Grænlandi en það eru mikil hátíðahöld í
kringum fermingar. Sveitafermingar fara fram
heima undir berum himni og það mætir fjöldi
gesta. Eftir ferminguna er veisla sem stendur
allan daginn, með hádegismat, hnallþórum í
kaffinu, kvöldmat og miklum ræðuhöldum. Það
er allt skreytt og allt það besta er borið fram;
nóg af hreindýrakjöti og lambakjöti. Þegar
Jonathan var búinn að ferma drenginn og fólk
er að klára hádegismatinn hringir síminn. Það
er hringt frá næsta bæ, sem var svo sem ekkert
nálægt því það er bara hægt að komast siglandi
þangað. Á línunni er þá sonur bóndans sem seg-
ir að það sé ísbjörn fyrir utan bæinn.“
Og hvað var gert?
„Jonathan sagðist sko ekki nenna en allir
gestirnir, uppáklæddir í sínu fínasta pússi, drifu
sig niður að sjó og um borð í hraðbátana. Já,
konurnar í litríkum þjóðbúningum og karlarnir
í hvítum anorökkum! Svo var siglt þangað með
byssur. Það þurfti að hafa samband til Nuuk til
að fá leyfi til að skjóta dýrið, sem fékkst.“
Dauðastríðið var stutt
Haustið 2010 lést Jonthan en hann hafði þá
greinst með vélindakrabba sem dró hann til
dauða.
„Þetta tók árið. Dauðastríðið var mjög stutt.
Hann var þá 71 árs, sem er enginn aldur. Hann
dó ekki beint úr krabbameini heldur fór æð í
hálsinum. Það eru rúm tíu ár síðan, en ég var
ekkert að flýta mér heim,“ segir Kristjana sem
flutti heim sjö árum eftir andlát Jonathans.
„Ég vissi alltaf að ég kæmi
aftur heim, en ég er í góðum
tengslum við mitt fólk á Græn-
landi, en Jonathan átti tvö
börn með sinni fyrri konu.“
Kristjana fer oft í heimsókn
til Grænlands.
„Ég fór síðast í desember
fyrir rúmu ári en nú hefur
maður ekki komist eitt né
neitt,“ segir Kristjana og segist hafa nóg fyrir
stafni nú þegar hún er komin á eftirlaun en hún
varð sjötug á mánudaginn var.
„Margar vinkonurnar eru að hætta að vinna
og höfum við því nógan tíma til að hittast. Ég
ætla að drífa mig norður í land því ekki heldur
maður upp á sjötugsafmælið sitt fyrir tuttugu
manns,“ segir hún og hlær, en viðtalið var ein-
mitt tekið nokkrum dögum fyrir afmælið.
„Þetta er enginn aldur og ég lifi frá degi til
dags. Á meðan ég hef eitthvað að hlakka til er
gaman.“
Miklu meira en skák
Skákfélagið Hrókurinn hefur haldið úti öflugu
skákstarfi á Grænlandi sem Kristjana segir
hafa gert mikið fyrir börnin á Grænlandi.
„Ég hef unnið mikið með Hróknum. Hrafn
Jökulsson kom einn til Grænlands í fyrsta skipti
og það vorum við Jonathan sem tókum á móti
honum. Hann bjó hjá okkur í nokkrar nætur en
hann var að undirbúa heljarinnar alþjóðlegt
skákmót. Það komu um sjötíu manns að utan á
alþjóðlega skákmótið og fleiri stórmeistarar.
Tímasetningin var frábær því forsetar þinga
Grænlands, Íslands og Færeyja héldu sinn árs-
fund í kjölfar skákmótsins. Þar voru meðal ann-
ars Halldór Blöndal, Friðrik Ólafsson og Guð-
fríður Lilja frá Alþingi að ógleymdum Össuri
Skarphéðinssyni,“ segir Kristjana og segir
Hrókinn hafa eflt skákáhuga Grænlendinga svo
um munar.
„Starf Hrafns og Hróksins er eins og jökul-
sker! Á Grænlandi er það kallað Nunatak og
þýðir fjallstoppar sem standa upp úr ís eftir að
síðustu ísöld lauk. Hrafn byrjaði á Suður-
Grænlandi árið 2003 og fór síðan öll árin eftir
það á austurströndina og til Scoresbysunds. Svo
þegar Flugfélag Íslands fór að fljúga á vest-
urströndina kom Nuuk og vesturströndin inn í
og alla leið norður til Kullorsuaq. Þeir bjuggu
stundum hjá mér, strákarnir úr Hróknum. En
skák er bara lítill hluti af þessu. Hrókurinn hef-
ur heimsótt barnaheimili, elliheimili, batasetur
og meira að segja fangelsi. Starf Hróksins er
meira en bara taflmennska; það er fyrst og
fremst til að efla samstarf milli Íslands og
Grænlands og hafa þeir oft heimsótt þá sem
minna mega sín,“ segir Kristjana og segist nú
fylgjast vel þeirri vinnu sem Össur Skarphéð-
insson er að vinna að í tengslum við samvinnu
milli landanna.
Missi aldrei tengslin
Hvað stendur upp úr þegar þú horfir yfir farinn
veg?
„Ég er full þakklætis yfir að hafa fengið að
búa á Grænlandi í aldarfjórðung. Ég átti þar
mjög góða daga og mun eiga áfram, því ég missi
aldrei tengsl við Grænland. Ég horfi björtum
augum til framtíðar og veit að samstarf Íslands
og Grænlands á eftir að aukast til muna. Við
eigum svo margt sameiginlegt. Svo eru ekki
nema þrjú hundruð kílómetrar á milli land-
anna!“
Morgunblaðið/Ásdís
Kristjana og Jonathan hittu oft kónga og þjóðhöfðingja og þá var farið í íslenska þjóðbúninginn.
Jonathan klæðist hér hvítum anorakk, sem er þjóðbúningur karla á Grænlandi.
Jonathan og Kristjana Motzfeldt sjást hér í fallegum
selskinsjökkum. Þau giftu sig árið 1992.
Hrafn Jökulsson hefur unnið mikið
starf á Grænlandi með Hróknum.
’Þeir eru mjög léttir,brosmildir og hlæjamikið. Þetta er yndislegtfólk. Grænlendingar eru
óhemjugóðir við börnin
sín og glatt fólk.