Morgunblaðið - 08.04.2021, Qupperneq 24

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 2021
Ágúst Ingi Jónsson
ailj@mbl.is
Niðurstöður nýrrar rannsóknar á
hegðun humars sýna greinilega
dægursveiflu tengda við sólargang,
hegðun eftir dýpi og takmarkað far
einstaklinganna. Allt eru þetta nýj-
ar upplýsingar sem varpa ljósi á
margt sem grunur lék á en hefur
ekki verið rannsakað eða kynnt áð-
ur á sambærilegan hátt, segir m.a. í
skýrslu um verkefnið, sem unnið
var af sérfræðingum Hafrannsókna-
stofnunar undir verkefnisstjórn
Jónasar P. Jónassonar fiskifræð-
ings.
Atferli leturhumars var kannað
haustið 2020 á tveimur svæðum í
Jökuldjúpi, á 115 metra og 195
metra dýpi. Á hvorri slóðinni voru
merktir 16 humrar með smáum
hljóðmerkjum, límdum á bakskjöld
dýranna. Á hvoru svæði var sett
niður net níu hlustunardufla með
100 metra bili, auk straumsjár.
Humrarnir voru merktir í lok ágúst
og duflin tekin upp í lok nóvember,
en fáar beinar athuganir í náttúru-
legu umhverfi hafa verið gerðar á
atferli leturhumars. Upplýsingar
bárust frá öllum merkjum en tíu
humrar af 16 voru metnir lifandi á
hvorum stað. Sex dýr á hvorum
stað voru með viðveru innan hlust-
unarsvæðisins mestallan tímann.
Nýtist við skipulagningu
Atferli eða virkni dýranna var
mismunandi á hvoru svæði fyrir sig
en dægursveifla var mjög greinan-
leg og tímabil virkni styttist þegar
leið á haustið samfara styttri sól-
argangi.
Við humarveiðar er yfirleitt togað
í nokkuð langan tíma á svæðum frá
um 100 metrum niður á 250 metra
dýpi. Upplýsingar um mestu virkni
innan hvers dýptarbils, innan árs-
tíða geta þannig nýst við skipulagn-
ingu veiða, þar sem hægt er að toga
á mismunandi dýpi yfir daginn, seg-
ir í skýrslunni. Mikilvægt er þó að
kanna og vakta fleiri umhverfis-
þætti líkt og þörungablóma sem
stjórnar miklu varðandi birtuskil-
yrði og veiðanleika.
Áður óþekkt hegðun
Leturhumar er mikilvæg nytja-
tegund í hlýsjónum við Ísland.
Humarinn dvelur í holum á leir-
botni sem hann grefur og viðheldur.
Hann er einungis veiðanlegur þegar
hann yfirgefur holuna en aflabrögð
geta verið mjög sveiflukennd. Hing-
að til hafa upplýsingar um virkni
dýranna einkum byggst á upplýs-
ingum frá veiðum og tilraunum við
eldisaðstæður.
„Niðurstöður rannsóknarinnar
hafa opnað sýn á áður óþekkt hegð-
unarmynstur mikilvægrar nytjateg-
undar við Ísland,“ segir í skýrsl-
unni. Jónas verkefnisstjóri segir að
atferlið yfir vormánuði og sumar-
nóttina þegar vertíð stendur hvað
hæst kalli á frekari rannsóknir.
Minni virkni humars
með styttri sólargangi
- Forvitnilegar niðurstöður úr rannsókn með hljóðmerkjum
á atferli leturhumars - Hegðun eftir dýpi og takmarkað far
Ljósmynd/Svanhildur Egilsdóttir
Hljóðmerki Unnið við að merkja humar á Jökuldýpi í lok ágúst í fyrra.
Humarinn var merktur í myrkri um borð í ljóslausu rannsóknaskipinu.
Afurðaverð á markaði
6. mars 2021, meðalverð, kr./kg
Þorskur, óslægður 338,87
Þorskur, slægður 344,62
Ýsa, óslægð 383,84
Ýsa, slægð 322,09
Ufsi, óslægður 130,93
Ufsi, slægður 153,30
Djúpkarfi 30,00
Gullkarfi 195,09
Blálanga, slægð 13,20
Langa, óslægð 157,27
Langa, slægð 120,77
Keila, óslægð 44,07
Keila, slægð 37,44
Steinbítur, óslægður 110,13
Steinbítur, slægður 151,64
Skötuselur, óslægður 101,00
Skötuselur, slægður 785,42
Grálúða, slægð 604,12
Skarkoli, óslægður 215,00
Skarkoli, slægður 455,03
Þykkvalúra, slægð 619,52
Langlúra, óslægð 125,62
Bleikja, flök 1.430,75
Regnbogasilungur, flök 3.176,00
Grásleppa, óslægð 158,32
Hlýri, slægður 154,65
Hrogn/ýsa 258,96
Hrogn/þorskur 349,52
Lúða, slægð 578,32
Lýsa, óslægð 61,83
Lýsa, slægð 36,02
Náskata, slægð 10,00
Rauðmagi, óslægður 128,21
Rækja 279,06
Skata, óslægð 11,00
Skata, slægð 82,44
Stóra brosma, óslægð 42,41
Stóra brosma, slægð 75,00
Stórkjafta, slægð 105,00
Undirmálsýsa, óslægð 176,68
Undirmálsýsa, slægð 158,57
Undirmálsþorskur, óslægður 199,11
Undirmálsþorskur, slægður 208,72
Sími 557 8866 | www.kjotsmidjan.is | Fossháls 27, 110 Reykjavík
Opnunartími
8:00-16:30
Mjög gott úrval af gæðakjöti
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
Karítas Ríkharðsdóttir
karitas@mbl.is
„Þetta verð sem er verið að bjóða er
allt of lágt. Skelfilegt hvað það hefur
lækkað frá því að það var 330 krónur
á kílóið á vertíðinni 2019,“ segir Örn
Pálsson, framkvæmdastjóri Lands-
sambands smábátaeigenda, í samtali
við 200 mílur um stöðu grásleppu-
veiða í ár.
Verðið fyrir kílóið af landaðri,
óskorinni grásleppu var 225 krónur í
fyrra en verðið sem býðst í ár er um
130 krónur. Þá eru veiðiheimildir
fyrir hrognkelsum meiri í ár en þær
hafa nokkurn tímann verið og hefur
veiðidögum á hvert leyfi nú verið
fjölgað úr 25 í 40.
Leyfilegt að skera hveljuna
Í ár var sú breyting gerð á reglu-
gerð um nýtingu afla og aukaafurða
að heimilt er að varpa hvelju af grá-
sleppu fyrir borð. Þetta er gert til að
koma til móts við stöðu á mörkuðum
en ekki hefur gengið að selja hvelj-
una frá því að heimsfaraldur hófst.
„Staðan er þannig að ég er ekki
farinn á grásleppu, og ég fer líklega
ekki,“ segir Halldór Rúnar Stefáns-
son, formaður smábátafélagsins
Fonts. Hann segir að ekki fari marg-
ir félagsmenn í Fonti á grásleppu í
ár. „Sumir ætla að prófa þetta, öðr-
um veit ég af sem ætla ekki, bæði út
af lélegu verði og vegna þess að Ora
mun ekki kaupa grásleppuhrogn í ár.
Líklega fer enginn frá Þórshöfn en
einhverjir frá Bakkafirði.“ Smábáta-
sjómenn á Þórshöfn geta ekki lagt
upp hjá Ísfélagi Vestmannaeyja í ár
þar sem félagið hefur verið í sam-
starfi við Ora. „Það er varla grund-
völlur til að fara á grásleppu. Ein-
hverjir renna hýru auga til
byggðakvóta, þ.e. að leggja grá-
sleppuna inn sem mótframlag, annað
er ekki að græða á þessu,“ segir
Halldór.
Eins og staðan var skömmu áður
en blaðið fór í prentun voru 38 bátar
búnir að landa grásleppu í ár og 84
búnir að virkja leyfi, þar af um helm-
ingur á E-svæði sem nær yfir Norð-
austurland.
Morgunblaðið/Líney
Trillur Halldór telur ólíklegt að nokkur muni fara á grásleppu á Þórshöfn.
Varla grundvöll-
ur fyrir vertíð
- Fáir grásleppusjómenn farnir af stað