Morgunblaðið - Sunnudagur - 04.04.2021, Qupperneq 20

20 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4.4. 2021
TÍMAFERÐALAG
Skoðið fleiri innréttingar á
innlifun.is
Suðurlandsbraut 26 Sími 587 2700
Opið 11-18 virka daga, 11-16 laugardaga innlifun.is ALVÖRU ELDHÚS
S
tórhátíð fer í hönd einu sinni
enn. Íslendingar hafa fleiri há-
tíðisdaga árlega en nokkur
önnur þjóð, sem vitað er um. Hjer er
hraði lífsins ekki meiri en það, að við
getum tekið okkur nokkurra daga frí
frá lífsbaráttunni, ef okkur dettur
það í hug. Þetta er
vafalaust gott, úr því
við teljum okkur hafa
ráð á því.“
Þannig komst Vík-
verji að orði í Morg-
unblaðinu á skírdag
fyrir 75 árum, 18. apríl
1946.
Víkverji talaði um að
hátíðisdagarnir væru
mörgum nauðsynleg
og kærkomin hvíld frá
stritinu. Sumir legðu á
sig meira líkamlegt
erfiði um helgar, en
hvíldu þá væntanlega
sína andlegu krafta í
staðinn. „Og flestir
munu fegnir fríinu, hvernig
svo sem þeir eyða því.“
Fram kom í Morgun-
blaðinu að dagblöðin í
Reykjavík kæmu ekki út
næstu fimm daga. Raunar
var páskafríið lengsta frí,
sem starfsfólk blaðanna
fékk á þessum tíma, að
sjálfu sumarfríinu undan-
teknu. „Mörgum þykir súrt í brotið
að fá ekki blöðin sín, en blaðamenn,
prentarar og aðrir starfsmenn við
blöðin eru menn eins og aðrir og
þurfa að fá sína hvíld,“ skrifaði Vík-
verji.
Gott að vita af þessu.
Leiðarahöfundur blaðsins gerði
skíðaferðir æskumanna á fjöllum að
umtalsefni og sagði þær án efa hafa
betrandi áhrif. „Þessi sókn til
fjallanna í páskafríinu er orðinn fast-
ur siður fjölda fólks, og er hann vissu-
lega góður og lofsverður. Fólkið, sem
temur sjer fjallgöngur í frístundum
sínum, sækir í sig aukinn kraft og
þrótt með útiverunni og hreyfing-
unni. Ekki aðeins líkaminn endur-
nærist, heldur einnig sál-
in. Því ekkert er meira
göfgandi en dvöl úti í
náttúrunni í tignarlegu
umhverfi.“ En hvernig
var með stjórnmála-
mennina, sem púluðu á
Alþingi dag og nótt –
fengu þeir ekkert frí? Því
var svarað í leiðaranum:
„Það stóð til, að reyna að
ljúka þingstörfum fyrir
páska. Voru góðar
horfur á, að þetta
myndi takast. Rík-
isstjórnin og stuðn-
ingsflokkar hennar
höfðu unnið kapp-
samlega að því, að
jafna ágrein-
ing í ýmsum
málum, sem
fyrir lágu, svo
að afgreiðslan
gæti geng-
ið greið-
lega. Gekk
þetta mjög
að óskum
og komst brátt mikill skriður á þau
mál, sem óafgreidd voru.“
Dó vegna okkar synda
Hin kristilegu gildi voru Morgun-
blaðinu ofarlega í huga um páskana
fyrir hálfri öld, svo sem sjá má á
grein eftir sr. Árna Pálsson í Söðuls-
holti, sem birtist á skírdag, 8. apríl
1971. „Páskaboðskapurinn er kjarni
kristindómsins. Með honum er allt
sagt og upplýst. Kristur dó vegna
okkar synda og vegna ástar drottins
á okkur reis hann upp frá dauðum,“
skrifaði sr. Árni. Og ennfremur: „Við
eigum á páskum að bera merki þess,
að við vitum engan dag glaðari, enga
hátíð meiri á árinu en þessa, eins og
sálmaskáldið túlkar svo:
„Sigurhátíð sæl og blíð
hljómar nú og gleði gefur,
Guðsson dauðann sigrað hefur,
nú er blessuð náðartíð.
Nú er fagur dýrðardagur.“
Á þessum dýrðardegi heyrum við
raddir allrar íslenzku þjóðarinnar
lofa guð, já, allra játenda kristninnar.
Þeir syngja guði dýrð um náðarhag-
inn þegar trúin sér eilíft ljós.“ Veður-
stofan átti von á umhleypingasömu
veðri og fremur óstilltu um páskana
1971. Talið var að skiptast myndu á
SA-læg átt og SV-læg og jafnvel
norðlæg. „Og möguleiki er á hreti eða
hretum, svo bezt er að vera við öllu
búinn,“ sagði í frétt á baksíðu Morg-
unblaðsins.
„Í gær var sæmilega fært um land-
ið, þó var það víða nokkuð að breyt-
ast, og farið að snjóa. En flug gekk
ágætlega. Reiknaði Flugfélag Ís-
lands með að flytja hátt á fimmta
þúsund manns um páskana, sem er
mest skólafólk á leið í frí og íþrótta-
fólk að fara á skíðamótið og skíðavik-
una,“ kom jafnframt fram í fréttinni.
Upprisan lykilatriðið
Morgunblaðið var einnig í trúar-
legum stellingum fyrir aldarfjórð-
ungi en skírdag bar upp á 4. apríl
1996. Jesús Kristur var til umfjöll-
unar í leiðara blaðsins og þeim sem
draga kenningu hans í efa og fylgja
henni ekki sjálfir svarað.
„Upprisan er einmitt lykilatriðið,
sem greinir Krist frá öllum öðrum
spámönnum og stórmennum sög-
unnar,“ stóð í leiðaranum. „Fyrirheit
upprisunnar um sigur á dauðanum og
eilíft líf er mikilvægasta uppspretta
trúar á Krist og kærleiksboðskap
hans. Upprisan varð fyrstu fylgj-
endum Krists staðfesting þess, að
það sem hann hafði sagt var satt; að
hann var Guðs sonur. Hún heldur
áfram að vera sú sama staðfesting
fyrir alla kristna menn. Þess vegna
hafa páskarnir, hátíð upprisunnar,
sérstaka þýðingu fyrir okkur.“
Víkverji var einnig með hugann við
páskana í pistli sínum og lagðist í
sagnfræðigrúsk. „Þótt ýmsum finnist
kannski páskahátíðin löng, þá hafa
páskar stytzt talsvert í gegnum ald-
anna rás. Þannig var fjórheilagt á
páskum í kaþólskum sið á Íslandi.
Sést það bæði í Kristinna laga þætti
Grágásar og Kristnirétti Árna bisk-
ups Þorlákssonar frá 1275. Við siða-
skiptin varð hins vegar þríheilagt og
stóð svo fram til 1770 þegar þriðji í
jólum, páskum og hvítasunnu voru
felldir úr tölu helgidaga ásamt nokkr-
um fleiri.“
Margir Íslendingar voru á faralds-
fæti um páskana 1996, svo sem sjá
má á bréfi Ingólfs Guðbrandssonar
ferðamálafrömuðar til Velvakanda:
„Auk einstaklinga eru tveir hópar á
vegum Heimsklúbbs Ingólfs komnir
til Karíbahafsins að halda páska og
sá þriðji á leiðinni. Þrjátíu manna
hópur er nú á siglingu milli eyja á
lúxusskipinu Sensation frá Carnival--
skipafélaginu, en þegar siglingunni
lýkur á páskadag koma flestir far-
þeganna hingað til vikudvalar í við-
bót.“
Ekki var alls staðar skellt í lás hér
heima, þannig boðaði Listasafn
Kópavogs til Páskabarokks á laug-
ardeginum, þar sem fram komu
Sverrir Guðjónsson, Guðrún Birg-
isdóttir, Martial Nardeau og fleiri og
Richard Wagner-félagið sýndi óper-
una Parsifal af myndbandi (geisla-
diski) í safnaðarheimili Dómkirkj-
unnar á föstudaginn langa.
Passíusálmarnir voru lesnir í Hall-
grímskirkju og Akureyrarkirkju.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Afgreiðslustúlkur í matvöruverslun með páskaegg árið 1975.
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Nú er blessuð
náðartíð
Það er alltaf sérstakur hátíðarblær yfir páskunum
hér á landi. Hvað segið þið um að koma með
okkur í tímaferðalag, 25, 50 og 75 ár aftur í tímann
og rifja upp hvað þá bar hæst í Morgunblaðinu?
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Páskaskraut er ómissandi á
hverju heimili. Hér hvíla litlir
ungar úr frauðkúlum, festum
saman með tannstöngli, sig í
eggjabakka um páskana 2002.
Forsíða
Morgun-
blaðsins á
skírdag ár-
ið 1971.
Alltaf er jafn spennandi að opna
páskaeggið og sjá hvaða góðgæti
þar er að finna. Ekki liggur fyrir
hvaða ár þetta ágæta egg var opnað.