Morgunblaðið - Sunnudagur - 09.05.2021, Blaðsíða 15

„Ég hoppa stundum upp í bíl eða þyrlu og
er þá með jarðfræðihamar með, sem er mjög
mikilvægt verkfæri. Svo tek ég til baka með
mér bút af steininum. Þá fer ég með sýnið á
tilraunastofuna og losa steingervingana úr
berginu með því að brjóta það niður. Oft þarf
ég að sjóða sýnið og svo nota ég sápu eða
sýru til að finna steingervingana sem ég
skoða svo undir smásjá. Steingervingar finn-
ast nánast í öllu bergi sem hefur verið undir
sjávarmáli,“ segir Hanna.
Í doktorsnáminu fann Hanna sex nýjar
tegundir götunga.
„Það var rosalega gaman, enda gerist það
ekki oft,“ segir hún og útskýrir fyrir blaða-
manni að í vissum aðstæðum hafi götungar
varðveist fullkomlega í kalksteini.
„Hér á Svalbarða fann ég svona frábær-
lega varðveitta götunga. Eins og þeir hafi
frosið í tíma, en oftast hafa þeir þjappast
saman og eru erfiðir að greina. En þessir
voru fullkomnir og þá gat ég séð öll smáat-
riði. Ég gat lýst sex nýjum tegundum og
betrumbætt lýsingar á öðrum.“
Hanna er hógvær þegar hún ræðir sína
uppgötvun.
„Þetta er stórt fyrir okkur míkróstein-
gervingafræðinga. En ef vísindamenn finna
sambærilegan kalkstein, til dæmis í Kanada
eða Síberíu, er sennilegt að þeir myndu finna
sömu götungategundir.“
Myrkur allan sólarhringinn
Lífið í Longyearbyen á Svalbarða vekur for-
vitni blaðamanns.
„Hér er heimskautalífsstíll. Ef maður fer
út í búð á veturna fer maður í öll fötin sín því
hér er 25-30 stiga frost og svo vindkæling. Á
sumrin eru hér svona 5-6 gráður, en eitt
sumarið fór hitinn upp í 16 gráður í tvo daga.
Þá þustu allir út á stuttermabolum,“ segir
Hanna og brosir.
„Það er ekki oft peysuveður hér.“
Hanna segir að þau lifi að mörgu leyti
ósköp venjulegu lífi, þrátt fyrir kuldann og
fámennið.
„Hér er mikið menningarlíf; hér er bæði
djass- og blúshátíð og svo er bíó hérna. Það
er fullt af veitingastöðum og börum, vegna
ferðamannanna. Þeir koma hingað nánast
allan ársins hring, nema helst yfir hávetur-
inn. Frá nóvember og fram í febrúar er hér
kolniðamyrkur. Algjört myrkur allan sólar-
hringinn. Og öfugt á sumrin, þá er sól allan
sólarhringinn,“ segir Hanna og segir myrkr-
ið yfir vetrarmánuðina ekki trufla sig.
„Mér finnst það allt í lagi, enda vön myrkr-
inu á Ísafirði á veturna, þótt það sé ekki
svona eins og hér. Maður venst þessu en auð-
vitað hlakkar maður til að fá sólina og hér er
haldin sólrisuhátíð. En svo verður maður
smá leiður á henni því hún er allan sólar-
hringinn. En það er ekki fyrir alla að búa hér
og sumir höndla ekki myrkrið.“
Ísbjörn á tjaldstæði
Hefurðu séð ísbirni?
„Já, en ekki í návígi. En þeir hafa komið
inn í bæinn og aðallega á sumrin. Þeir eru
líka búnir að uppgötva sumarbústaði hérna
hinum megin við fjörðinn. Það eru alla vega
tvær kynslóðir ísbjarna sem hafa farið þang-
að í leit að æti,“ segir Hanna og segir að því
miður hafi þeir drepið fólk, síðast í fyrrasum-
ar.
„Það var einn ferðamaður drepinn í fyrra á
tjaldsvæðinu. Það er oft sett upp vörn í
kringum tjaldsvæði, en það var ekkert þá.
Ísbjörninn var hinum megin við fjörðinn
deginum áður og það var vitað af honum. Svo
hefur hann bara synt yfir,“ segir hún og seg-
ir ísbjörninn hafa náð að drepa ferðamann-
inn þar sem hann svaf í tjaldi sínu, en fimm
dauðsföll af völdum ísbjarna hafa verið á
Svalbarða frá 1971.
„Það er skylda að ferðast um með riffil ef
maður fer út úr bænum, eins og í fjall-
göngur,“ segir Hanna og segist ekki þurfa
riffil á leið út í búð. Hún viðurkennir þó að
dauðsfallið í fyrra inni í miðjum bæ hafi hrist
upp í henni.
„Maður verður var um sig eftir svona
árás.“
Hanna segir að hún og kærastinn stundi
mikið vetraríþróttir, fari á snjósleða, á skíði
og í fjallgöngur.
„Það er samt erfitt að stunda vetrar-
íþróttir yfir veturinn þegar það er svo mikið
kolniðamyrkur. Það er ekkert mjög gaman
að fara í fjallgöngur í myrkri,“ segir hún og
segir að þau haldi sig mest inni yfir hávetur-
inn og hafi það huggulegt.
Langar í venjulegt líf
Nú eru tímamót hjá Hönnu og Petter en þau
hyggjast kveðja Svalbarða, pakka niður og
flytja til Molde í Noregi. Þar hefur Petter
fengið vinnu og Hanna hyggst setja kraft í
fyrirtækið sitt. Hún sér fram á að vinna sem
ráðgjafi hjá olíufyrirtækjum.
„Ég stefni á olíuiðnaðinn og þá er erfitt að
búa á Svalbarða þegar maður þarf að fara að
vinna á olíuborpalli. Það er spennandi að
vinna á borpalli og maður er stundum að
stjórna því hvort borað sé eða ekki. Það eru
miklir peningar þarna í spilunum þannig að
þetta er mikil ábyrgð,“ segir Hanna og segist
vera búin að fá nokkur verkefni en sér fram
á bjartari tíma þegar olíuverð hækkar í kjöl-
far endaloka veirunnar.
Er eitthvert Covid-smit á Svalbarða?
„Nei, ekkert smit. Ég fékk bólusetningu í
gær. Norska ríkisstjórnin ákvað að setja
okkur í forgang. Ástandið er svo viðkvæmt
hér því það er bara eitt sjúkrahús og það
væri slæmt ef hér kæmi upp hópsmit.“
Hvernig leggst það í þig að yfirgefa Sval-
barða eftir sex ár?
„Það er allt í lagi. Þetta er mjög spes sam-
félag, en ég á eftir að sakna þess. En venju-
legt líf er eitthvað sem mig langar að prófa
aftur.“
Hanna Rósa hefur notið
sín vel á Svalbarða en
hyggst nú flytja til Noregs.
Hanna og Petter njóta
vetraríþrótta á Svalbarða
þegar ekki er of dimmt.
9.5. 2021 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15