Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.05.2021, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.5. 2021
M
örgum var létt þegar vopna-
hlé var tilkynnt á blettinum
litla fyrir botni Miðjarð-
arhafs sem skók heims-
byggðina í tvær vikur eða
svo.
Mátti ekki byrja á vopnahléi?
Vopnahlé hefur þann kost að áhugamenn nær og fjær
standa allir með því. Ekki verður séð hvað Hamas-
hreyfingin, sem víða er flokkuð sem hryðjuverka-
starfsemi, hefur haft upp úr krafsi sínu að þessu sinni.
Aðeins ein skynsamleg skýring hefur fengist á því að
Hamas tók að senda úr sínu mikla þéttbýli eld-
sprengjuflaugar í þúsundatali. Hún er sú að þær send-
ingar væru hluti af margboðuðum hefndaraðgerðum
klekastjórnarinnar í Tehran. Andlegur leiðtogi henn-
ar, Ali Khamanei erkiklerkur, tilkynnti þær þegar
helsti sérfræðingur hans í framleiðslu kjarnorkuvopna
var veginn í fyrirsát og eins þegar öflug netárás hafði
verið gerð á stjórnstöðvar slíkra verkefna. Mossad var
kennt um verkið og hefur því hvorki verið játað né
neitað. Aðgerðirnar eru taldar geta seinkað laumuspili
Íransstjórnar við að koma sér upp kjarnorkuvopnum.
Eftir að valdataka Joes Bidens varð ljós voru þetta
bersýnilega talin óhjákvæmileg viðbrögð. Framan-
greind áföll bættust við hið stærsta þeirra þegar
Trump forseti heimilaði að hershöfðinginn Quasem
Soleimani yrði felldur þegar óvænt færi gafst á honum
í bílalest nærri Bagdad-flugvelli í Írak. Hershöfðing-
inn var þjóðhetja í Íran og stóð mjög nærri æðsta
klerkinum og helstu leyniþjónustur vestrænna ríkja
töldu sig vita að hann hefði skipulagt eða átt síðasta
orðið um margvísleg hermdar- og hryðjuverk sem
gerð voru af leppum Íransstjórnar eða útsendurum
hennar.
Biden veldur engum ótta
Vafalítið er talið að Íransstjórn taldi víst að ísraelska
leyniþjónustan Mossad hefði verið á bak við tvö og
jafnvel öll þrjú fyrrnefnd áföll þeirra.
Leiðtogi Írans hefur hvað eftir annað og ítrekað
hótað því að þessara atburða yrði „grimmilega hefnt“.
Það liggur í augum uppi að ákvörðun um stórfelldar
eldsprengjuárásir á Ísrael er ekki tekin á Gaza heldur
í Tehran.
Reyndar var beðið með að hefja þær þar til Biden
Bandaríkjaforseti hefði látið fella niður bann Trumps
við fjárstuðningi við Palestínumenn og Hamas-
sveitirnar á Gaza, nema látið yrði af hryðjuverka-
starfsemi þeirra.
Þvert á allar spár einkenndi tiltölulega lág spenna
samskipti Ísraels og Palestínumanna á valdatíma
Trumps. Spár „sérfræðinga og fræðimanna“ um að
ákvörðun forsetans um að flytja sendiráð Bandaríkj-
anna frá Tel Aviv til Jerúsalem myndi setja allt í upp-
nám á svæðinu gengu ekki eftir. Þvert á móti náðust í
framhaldinu allvíðtækar sáttargjörðir á milli Ísraels-
stjórnar og allmargra ríkja Araba. En þegar millj-
ónatugirnir, í dollurum talið, frá Biden voru komnir í
fjárhirslur Abbasar forseta og að nokkru, því miður,
einnig til vígamanna Hamas, þótti yfirboðurum þeirra
í Tehran óþarft að bíða lengur. Upp væri runnin ögur-
stundin.
Gazalegir málaliðar
En þótt skilja megi létti þeirra sem bera mestan
þunga af þessum árásum og átökum eftir vopnahléið
þá er ekkert sem bendir til þess að aðilarnir séu
nokkru nær varðandi framtíðarskipan sinna mála.
Ekkert bendir til að viðurkenndir opinberir talsmenn
Palestínumanna hafi komið nálægt upphafi þessara
árása frá Gaza eða vopnahléinu núna, sem bjartsýn-
ustu menn vonast auðvitað til að muni halda í einhver
misseri eða ár.
Reyndar hafði Abbas, leiðtogi Palestínumanna á
Vesturbakkanum, og sá sem helst nýtur viðurkenn-
ingar sem slíkur, viðrað hugmyndir sínar um að
standa fyrir kosningum á Vesturbakkanum og eftir at-
vikum á Gaza á ný eftir 15 ára langt hlé. Sagðist hann
stefna á slíkt á vor- eða sumarmánuðum þessa árs.
Hann féll þó frá meintum fyrirætlunum og kenndi
þá Ísrael um að honum væri ekki auðið að framkvæma
þær.
En þótt slíkar ásakanir séu hefðbundnar og ætíð
innan seilingar er staðreyndin sú að Hamas-liðar gera
núorðið lítið sem ekkert með það sem hinn 85 ára
gamli forseti Palestínu hefur fram að færa.
Þeirra hernaðarlegu fyrirmæli koma ekki frá
Ramallah heldur frá Íran, sem og fjárstuðningur og
vopnabúnaður í stórum stíl.
Samningamenn al Sisi, forseta Egyptalands, lögðu
nótt við dag til að knýja á um vopnahlé, enda er hann í
hópi fárra sem báðir aðilar treysta sæmilega og gekk
milliganga hans loks eftir. Hosni Mubarak, forseti
Egyptalands, reyndi iðulega á sinni tíð að ganga á
milli stríðandi fylkinga, sem var þó mikið hættuspil.
Það sannaðist á fyrirrennara hans, Anwar Sadat, sem
var óvenjulega hugrakkur stjórnmálamaður og galt
loks fyrir það með lífi sínu.
Barack Obama hallaði sér hins vegar óvænt að
Múhammed Morsi og Bræðralagi múslíma og skildi
Mubarak eftir í uppnámi, sem var með ólíkindum
óskynsamleg merkjasending Bandaríkjaforseta til
umheimsins þá.
Skítugar vorhreingerningar
Í kjölfar alls þessa komu svo vorhreingerningar for-
setans með nokkrum (litlum) leiðtogum Evrópu sem
þjóðirnar, sem fengu hreingerningu, eru enn að súpa
seyðið af. Tugir milljóna létu lífið og Evrópa situr enn
uppi með flóttamannabylgjur sem skullu á álfunni í
kjölfarið. Táknrænt fyrir þær ógöngur er að Evrópu-
sambandið er enn að greiða yfirgengilegar fúlgur ár-
lega til Tyrklands Erdogans fyrir að halda milljónum
manna innan gaddavírsgirðinga hjá sér og glittir þar
hvergi í lausn eða í framtíð fyrir blessað fólkið sem
blekkt var til farar.
Að auki hefur þetta heimaskítsmát ESB þýtt að for-
setinn hefur heljartök á búrókrötunum þar og kansl-
ara Þýskalands og forseta Frakklands. Hvenær sem
fundið er hið minnsta að Erdogan hótar hann að lyfta
upp gaddavírsgirðingunum sem halda „skjólstæð-
ingum“ ESB innilokuðum, svo þeir fá sig hvergi
hreyft. Og fer þá allur vindur úr móðguðum erindrek-
um. Það var helst í stóra stólamálinu sem von der
Leyen var um það bil að fara að ybba gogg, en mundi
þá eftir gaddavírsgirðingunum og kyngdi.
Verðbólgin veirulok?
Nú er tekið að losna um heiminn í veirufári.
Og þá er spurningin sú hvort hann sé viðbúinn því.
Flest bendir því miður til að þeir sem „stjórna“ efna-
hagsþróuninni austan hafs og vestan verði langt á eftir
henni, eins og er hið þekkta afbrigði í hnattrænum
efnahagsmálum.
Óttinn snýr í augnablikinu helst að verðbólgunni,
sem er búin að reima á sig skóna og komin í starthol-
urnar. Ýmsir telja reyndar að hún sé þegar hlaupin.
Því öfugt við hlaupara á stórmótum þá þarf hún ekki
skot úr rásbyssu. Verðbólgan fer af stað þegar hennar
tími er kominn. Og minnir í því efni mest á veiruna
sjálfa.
Þeir sem „stjórna efnahagsþróuninni“ eru í hlut-
verki slökkviliðs. Ekkert slíkt kemur á staðinn áður en
Grímur Thomsens
eru loks á útleið
’
Það liggur í augum uppi að ákvörðun um
stórfelldar eldsprengjuárásir á Ísrael er
ekki tekin á Gaza heldur í Tehran.
Reykjavíkurbréf21.05.21