Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.05.2021, Side 6

VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.5. 2021
Stundum eigum við það til að festast í hópifólks sem er algjörlega sammála öllusem við segjum. Í mesta lagi er smá
blæbrigðamunur á þeim skoðunum sem þessi
hópur hefur en hann er samt svo smávægileg-
ur að í raun eru allir sammála.
Þetta er kallað bergmálshellir og skýr-
inguna er einna helst að finna í háþróuðum
algóritma samfélagsmiðla. Þeir tefla saman
þeim sem eru sammála og halda hinum utan
við samtalið. Þannig verður til heimur þar sem
fólk upplifir að í raun séu allir meira eða minna
sammála um flest það sem máli skiptir. Og líka
að þeir sem hafi aðra skoðun hafi greinilega
rangt fyrir sér.
Við þurfum að vera vakandi fyrir þessu og
passa okkur á að lokast ekki inni í hellinum því
stundum heyrum við ekkert af því sem gerist
utan hans.
Þess vegna var hressandi að heyra fyrir-
spurn frá þingmanni Miðflokksins um hug-
takið „inngrip“ í umræðum um sóttvarnalög:
„Inngrip er sem sagt götun eða skurður í
húð eða ísetning áhalds eða framandi efnis í
líkamann eða rannsókn á líkamsholi. Komið
hafa fram athugasemdir, veit ég, um að í þessu
sé heimild til að setja flögu, sem er væntanlega
úr einhverjum málmi eða öðru slíku, undir
húð. Getur hv. þingmaður farið yfir það með
mér hvort hafa þurfi áhyggjur af þessu, hvort
það sé réttur skilningur að þetta feli í sér
heimild til þess að setja einhverja míkróflögu
undir húð sem væri hægt að skanna með ýms-
um hætti? Eru þær áhyggjur sem hafa verið
reifaðar við mig varðandi það á rökum reistar?
Það væri gott ef hv. þingmaður gæti farið yfir
það og þennan lið sérstaklega, hvað hann feli í
sér nákvæmlega.“
Í pontu kom þreytulegur heimilislæknir og
þingmaður VG og útskýrði eins kurteislega og
hann gat að þetta væri algjört kjaftæði. Það
væri ekki, samhliða bólusetningu, verið að
setja örflögur eða róbóta í fólk.
Þetta var ekki samtal í einhverjum hópi á
Facebook. Þetta var fyrirspurn á Alþingi. Um
hábjartan dag.
Ég hefði ekki vitað af þessu nema af því að
ég heyrði óvart útvarpsviðtal. Þar var þessi
fyrirspurn spiluð í viðtali við ágæta konu sem
sagðist reyndar vita að þetta væri lygi hjá
lækninum. Víst væri þessi heimild fyrir hendi.
Hún sagði líka að í raun væru bóluefnin við Co-
vid-19 órannsakað genabreytandi eitur, auka-
verkanir væru miklu fleiri en okkur væri sagt
frá, allt væri þetta
samsæri lyfjaris-
anna, stjórnvalda,
Bills Gates og að
sjálfsögðu Evr-
ópusambandsins.
Bætti svo við: „Ef
þetta væri í alvöru farsótt þá væri fólk deyj-
andi út um allt.“
Þetta er reyndar ekki fyrsta viðtalið sem ég
heyri við þessa konu. Í öðru viðtali taldi hún að
þennan heimsfaraldur, og reyndar ýmislegt
fleira, mætti rekja til spennu milli Satúrnusar
og Úranusar, þar sem Satúrnus vildi halda
fólki niðri en Úranus þrýsta hlutum upp á yfir-
borðið. Eins og til dæmis ætti við um eldgosið.
Það mætti sumsé rekja til reikistjörnu í ríflega
þrjú þúsund milljarða kílómetra fjarlægð! Svo
mætti ekki gleyma Neptúnusi (ríflega 4.500
milljarða kílómetra frá jörðu) því þar væri líka
mikil spenna.
Ef þið þurfið að ná í mig þá verð ég í hell-
inum mínum.
’
Þetta var ekki samtal í
einhverjum hópi á Facebook.
Þetta var fyrirspurn á Alþingi.
Um hábjartan dag.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Í hellinum
Þegar Covid-aðgerðir rík-isstjórnarinnar eru teknarsaman kemur í ljós að þær
nema alls um 210 milljörðum króna,
samanlagt fyrir árin 2020 og 2021.
Kröftugur stuðningur hefur dregið
úr efnahagshögginu af faraldrinum
bæði á fólk og fyrirtæki og hjálpar
okkur nú að ná betri viðspyrnu held-
ur en ella hefði orðið.
Ánægja með
efnahagsaðgerðir
Í könnun Gallup fyrir fjármálaráðu-
neytið kemur fram að mikil og vax-
andi ánægja er með efnahags-
aðgerðir stjórnvalda á meðal
fyrirtækja. Næstum 60% svarenda
lýstu yfir ánægju með þær og aðeins
10% sögðust óánægð. Athyglisvert er
að ánægjan með
aðgerðirnar var
mikil í öllum
stærðarflokkum
fyrirtækja.
Það er mikil-
vægt að fram-
lengja ekki þessar
stuðningsaðgerðir
lengur en nauðsynlegt er. Fyrir um
það bil mánuði var kynntur nýr efna-
hagspakki stjórnvalda sem mögu-
lega, og vonandi, verður sá síðasti
vegna Covid-19-faraldursins.
Við virðumst nú vera á góðri leið út
úr þessu einstaka ástandi og þá þurfa
öflugar og arðbærar atvinnugreinar
aftur að standa á eigin fótum.
Fram undan er vöxtur
Það er líka mikilvægt að fram kemur
í könnuninni að fjárhagsstaða fyrir-
tækja er áfram góð hjá meirihluta
svarenda. Meirihluti fyrirtækja seg-
ist standa vel fjárhagslega til að tak-
ast á við tímabundin áföll á næstu
mánuðum vegna Covid.
Þriðjungur fyrirtækja sem svara
ætlar að fjölga starfsfólki á næstu
þremur mánuðum, sem er metfjöldi í
sambærilegum Covid-könnunum á
vegum Gallup.
Sérstaklega er ánægjulegt að sjá
að nú telja nær 70% svarenda í ferða-
þjónustu að starfsfólki muni fjölga á
næstu þremur mánuðum, en eins og
nærri má geta sker ferðaþjónustan
sig algjörlega úr í þessum könnunum
hvað varðar fækkun starfa frá upp-
hafi faraldursins.
Bjartsýnina má líka lesa út úr töl-
um Seðlabankans um útlán bankanna
til fyrirtækja. Frá því í desember
hafa þau aukist um 40 milljarða
króna. Til samanburðar jukust þau
ekki um nema átta milljarða allt árið
2020. Þetta bendir til þess að bjart-
sýni sé ríkjandi og vöxtur fram und-
an. Og að öllum líkindum er full inni-
stæða fyrir því.
Að skapa eða skattleggja
Til lengri tíma veltur auðvitað allt á
því hvernig þjóðarskútunni verður
stýrt á komandi misserum. Núver-
andi ríkisstjórn hefur gert vel í því að
leggja hvað mesta áherslu á nýsköp-
un, rannsóknir og þróun. Ég er stolt
af þeirri áherslu og trúi því að með
henni séum við raunverulega að gera
Ísland sterkara. Fyrir okkur öll. Sú
áhersla er þegar farin að bera ávöxt í
formi nýrra starfa og öflugra fyr-
irtækja. Við trúum því að sú upp-
skera muni halda áfram að vaxa.
Reynslan sýnir að freistingin er
sterk til að hækka skatta ef enginn er
um borð sem spyrnir við slíku – ekki
síst þegar ríkissjóður hefur orðið fyr-
ir höggi eins og núna. Skattahækk-
anir síðustu vinstristjórnar munu
hafa verið 112 talsins á einu kjör-
tímabili fari ég rétt með. Óneitanlega
er viðeigandi að
sú tala sé akk-
úrat númerið hjá
Neyðarlínunni.
Reynslan sýn-
ir nefnilega
fleira – og meðal
annars þetta:
Það er skyn-
samlegra að gefa fólki svigrúm til að
skapa fremur en að skattleggja alla
skapaða hluti. Þá skiptir líka máli að
smíða ekki óþarfa hindranir svo fólk
geti skapað verðmæti, að kerfið sé
ekki hindrun í sjálfu sér og loks að
taka burt óþarfa hindranir. Hér er
verk að vinna.
Uppstokkun eða
niðurskurður
Þá er ljóst að við þurfum að hugsa út
fyrir hin þekktu og hefðbundnu box
verkefna á vegum hins opinbera.
Auka þarf stórkostlega nýsköpun í
þeim öllum. Í heilbrigðismálunum
einum munu útgjöld aukast verulega
á næstu þremur áratugum, eða sem
nemur 3% af vergri landsframleiðslu,
sé eingöngu horft til öldrunar þjóð-
arinnar. Þetta kemur fram í áætlun
um langtímahorfur í efnahagsmálum
og opinberum fjármálum til 30 ára í
samræmi við lög um opinber fjármál.
Fjármála- og efnahagsráðherra birtir
áætlunina og er þetta í fyrsta sinn
sem slík áætlun er birt. Ýmislegt
annað áhugavert má lesa í þeirri
skýrslu en þetta eina dæmi um
áskoranir næstu ára segir okkur að
það mun þurfa kjark til að nálgast
mikilvæga starfsemi hins opinbera
með fjölbreyttari hætti en við gerum
í dag. Því fylgja vissulega áskoranir
en líka ótrúleg tækifæri og spennandi
framtíðarsýn.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Ábyrg sigling út
úr kófinu
Úr ólíkum
átttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
’
Kröftugur stuðningur
hefur dregið úr efna-
hagshögginu af faraldr-
inum bæði á fólk og fyrir-
tæki og hjálpar okkur nú
að ná betri viðspyrnu.
L auga rna r í Rey k javí k
Fyrir
líkama
og sál
w w w. i t r. i s
S ý num hve r t öð ru t illit s s e mi og
virðum 2 m e t ra f ja rlægða rmörk in
Nú finnur
þú það sem
þú leitar að
á FINNA.is