Fiskifréttir - 02.09.1983, Qupperneq 8

FRETTIR
föstudagur 2. september 1983
SKIPAMÁLNING
Eyjólfur Lárusson verkstjóri hjá Hraðfrystihúsi Keflavíkur.
Hafsteinn Guðnason á hafnarvoginni.
Slegist í för með krappri lægð til Keflavíkur
„Fiskverð ekki of hátt
en gengið er kolrucjlað“
Það var ekki beysið skapið í veður-
guðunum þegar Fiskifréttir brugðu
undir sig betri fætinum og heimsóttu
Keflvíkinga síðla í ágústmánuði.
Suður með sjó var suðaustan stormur
og rigning og bræla úti fyrir. Bátarnir
hrökkluðust inn undan strekkingnum
fyrir allar aldir, lögðust að um kaffi-
leytið með fremur rýran afla. Haf-
steinn Guðnason á vigtinni tjáði mér
að í Keflavík legðu upp um 25 bátar
og auk þess nokkrir togarar. Sjálfir
eiga Keflvíkingar tvo togara, Bergvík
og Aðalvík. „Þetta hefur verið salla-
rólegt sumar og vertíðin var eins og
allir vita ákaflega léleg,“ sagði Haf-
steinn en bætti við að bátarnir væru
nú loks farnir að hreyfa sig á línu eftir
að hafa legið í allt sumar.
Á snurvoð frá 1932
Um það leyti sem ég datt upp í
vindinn áleiðis niður á höfn renndi
Reykjaborg RE 25, 29 tonna bátur
gerður út frá Keflavík, að bryggju-
sporðinum. A Reykjaborginni er
fimm manna áhöfn og skipstjórinn
heitir Oskar Jónsson. Þeir eru fáir
sem standa jafn vel undir nafni og
Oskar stendur undir skipstjóra-
nafnbótinni, þar sem hann sat uppi
í brú þrekinn og útitekinn, í blárri
sjóarapeysu með kastskeyti og tott-
andi pípu, rólegur, yfirvegaður og
æðrulaus (efaðist ég ekki um).
Imynd skipstjórans uppmáluð.
Oskar hefur enda alið nær allan
aldur sinn á sjó, byrjaði árið 1932
og hefur verið á snurvoð (dragnót)
meira og minna frá þeim tíma. í
stríðsbyijun hóf hann að stjórna
eigin bát og gerði sjálfur út þar til
fyrir hálfu öðru ári að hann tók við
Reykjaborginni. Hvernig skyldi
hafa gengið í sumar?
„Svona soðning. Við höfum
fengið nálægt 185 tonnum frá
miðjum júní. Þetta er lélegt í dag,
tvö tonn. í gær fengum við þó 5V2
tonn. Maður getur ekki annað en
verið ánægður, þetta hefur verið
svoddan ótíð í allt sumar.
Leiddist talið síðan inn á málefni
þorsksins.
- Þorskurinn er ekki búinn en
það hefur gengið á hann. Við fáum
þorsk hér í Garðssjó, norður af
Garðinum, og hann er mjög stór.
Ætl’ann sé ekki 10 til 12 kíló að
meðaltali, stærri en nokkur neta-
fiskur. Aftur á móti vantar alveg
smáfiskinn, hann sést ekki. Ann-
ars er koli uppistaðan í aflanum
hjá okkur.
Og því næst að gæðamálunum.
- Það er svosem lítið að bæta á
bátunum. Hvað okkur varðar
fengum við til dæmis 100% gæða-
mat á trollinu í Grindavík í vetur.
Það er helst að bæta verður
vinnslurásina í húsunum, sérstak-
lega við móttöku og geymslu. Það
sem annars þarf að vara sig á við
veiðamar er að draga ekki of lengi.
Við drögum til dæmis aldrei lengur
en þijá tíma. Hvernig heldurðu að
fiskurinn sé orðinn þegar búið er að
draga í 5 til 6 tíma? Hann kremst
bara og skemmist. Eg tala nú ekki
um þegar togararnir láta flottrollin
liggja í 10 eða 12 tíma. Það segir sig
sjálft að fiskurinn skemmist við
slíkar aðfarir.
Strákarnir höfðu þegar hér var
komið við sögu lokið við að skipa
tonnunum tveimur upp á vörubíl
og voru að ljúka tiltekt og frágangi.
Að endingu var mér boðið í túr hve-
nær sem mér sýndist.
Rekstrargrundvöllurinn
er oftast ekki til
Neðan frá höfninni hraktist ég
undan vindi upp að Hraðfrystihúsi
Keflavíkur sem er eign kaupfélags-
ins og SÍS. Hraðfrystihúsið er
annað tveggja í Keflavík og næst
stærsta frystihús Suðurnesja, Mið-
nes í Sandgerði mun vera ívið
stærra. Þriðja hraðfrystihúsið, hús
Keflavíkur h/f, brann fyrir
skömmu og var starfsemi þess að
mestu flutt til Sandgerðis. Auk
frystihúsanna em starfandi þijár
saltfiskstöðvar í Keflavík. Hjá
Hraðfrystistöð Keflavíkur eru um
160 manns á launaskrá og stöðin
gerir út togarana tvo sem eru í eigu
Keflvíkinga. Auk þess Keflvíking,
350 tonna bát sem er á sölulista.
Uppi á 2. hæð hraðfrystihússins
sat yfirverkstjórinn, Eyjólfur Lár-
usson, á bak við skrifborð og blað-
aði í skjölum. Eg stakk frum-
legheitunum niður í tösku. Spurði
nefnilega: hvernig gengur?
- Það er víst sama sagan og
endranær; rekstrargmndvöllur
þessa húss sem annarra er ærið
sveiflukenndur og oftar en hitt er
hann hreinlega ekki til. í fyrra-
sumar var allt rekið á núlli en nú er
ástandið heldur skárra. Bolfiskur-
inn er fyrir ofan núllið en karfinn
er helsta vandamálið enda karfi 60-
70% af aflanum.
í vetur sem leið var hraðfrysti-
húsinu lokað um rúmlega þriggja
mánaða skeið vegna rekstrarerfið-
leika. Eðlilega var spurt hvað
þyrfti að gera svo viðunandi rekstr-
argrundvöllur skapaðist.
- Að mínu mati er fiskverðið
sjálft ekki of hátt. Hinsvegar er
gengið kolruglað. Það gefur auga
leið að við verðum að fá raunverð
fyrir fiskinn til að hafa uppi í til-
kostnað. Nú, þar að auki eru
skattar og skyldur allt of þungur
baggi á fiskvinnslunni. En stærsta
vandamálið er fjármagnskostnað-
urinn sem allt ætlar að drepa,
banka- og lánakerfið hreinlega
mergsýgur okkur. Annars er það
hálfgert einkavandamál þessa
húss hve tæki og húsnæði er úr sér
gengið. Það þarf nauðsynlega að
endurnýja allt innvolsið í húsinu.
En slíkt kostar óhemju fé og það
liggur ekki á lausu. Það skiptir hins
vegar miklu að þettásé drifið í gegn
sem fyrst.
Togaramir tveir höfðu verið út af
Vestfjörðum og fiskað sæmilega,
50-70% aflans var þorskur, smár að
vísu. Um þetta leyti höfðu þeir þó
gefist upp á þeim gula og fært sig
sunnar og voru í karfaslóðum djúpt
út af Eldey. Og auðvitað barst talið
að lokum að gæðamálunum.
- Það hefur mikið verið rætt um
fiskmatið og ekki að ástæðulausu.
Að mínu mati hefur skort heildar-
skipulagninu á matinu og það er
örugglega misjafnt eftir stöðum.
Það er eðlilegt að gæði fisksins
skuli vera meiri á Vestfjörðum en
til dæmis hér fyrir sunnan. Togarar
þaðan þurfa styttra að sækja á
miðin og landa því oftar. Hinsvegar
er mikill munur á mati til dæmis á
Akranesi, í Reykjavík og hér á
Suðurnesjum sem hlýtur að stafa af
misjöfnu mati. Raunhæf leið til að
koma í veg fyrir skemmdir af fiskin-
um væri kannski að setja reglur um
hámarksúthald togaranna. Það
kæmi þó væntanlega niður á
rekstrargrundvelli skipanna. En
að öllu jöfnu er matið dómur en
ekki leiðbeining. Því ætti að leggja
meiri áherslu á fyrirbyggjandi
aðgerðir, svosem fræðslu og áróður.
Innnan úr kontórnum leiddi Eyj-
ólfur mig inn í vinnslusalinn þar
sem konur voru í óða önn að gera að
fiski. Allar hræddust þær mynda-
vélina og flissuðu og skríktu, sér-
staklega skólastelpurnar sem eru
að hætta nú um mánaðarmótin. Er
þá hætt við vinnuaflsskorti að sögn
Eyjólfs og eftirlitskonunnar Lauf-
eyjar Osk Guðmundsdóttur.
Laufey fullvissaði mig um að frá
Hraðfrystihúsi Keflavíkur færi
ekkert nema 1. flokks afurð.
Og síðan lá leiðin út í kaldann og
rigninguna á ný og við tók upp-
hleyptur Keflavíkurvegurinn.
-TT.