Fiskifréttir - 19.12.1997, Side 13

FISKIFRÉTTIR föstudagur 19. desember 1997
13
Þorskanótin
Eggert fékk 90 tonna kast
við borðstokkinn hjá mér
— segir Björgvin Gunnarsson í Grindavík
Björgvin Gunnarsson, skipstjóri og útgerðarmaður í
Grindavík, segir þorskanótina hafa verið ákaflega öfl-
ugt veiðarfæri á árunum upp úr 1960. Sjálfur segist
hann aðallega hafa verið netamaður en þó hafi hann
reynt nótaveiðarnar á vertíðunum 1964 og 1965. Björg-
vin segir skoðanir hafa verið skiptar í Grindavík um
áhrif nótaveiðanna á þorskstofninn þótt ekki hafí verið
hægt að deila um ágæti nótarinnar sem veiðarfæris.
— Ég var með Hrafn Svein-
bjarnarson III GK sem Þorbjörn
hf. í Grindavík gerði út á vertíð-
inni 1964. Við byrjuðum frekar
seint á þessum veiðiskap en vor-
um lengst af á netum. Einn af
frumkvöðlum þorskanótaveið-
anna var Haraldur Agústsson
sem þá var með Guðmund Þórð-
arson RE. Við Haraldur vorum
ágætlega málkunnugir og mér er
það minnisstætt að einn daginn
þegar við vorum á netaveiðum á
Selvogsbanka að ég heyrði í Har-
aldi í talstöðinni og var hann þá
að leita að lóðningum til að kasta
nótinni á. Haraldur var þá ein-
hvers staðar í nágrenni Vest-
mannaeyja og ég sagði honum að
drífa sig til mín. Hér væri góður
kökkur af þorski og hreinn og
fínn botn. Hann tók mig á orðinu
og þegar hann kom á svæðið þá
kastaði hann nótinni rétt við eina
baujuna okkar og fékk 50 tonn af
stórum og góðum þorski. Þarna
voru myljandi lóðningar og sjálfir
vorum við að fá um 20 tonn af
þorski í sjö netatrossur.
Björgvin segir að menn hafi
gjarnan verið að sækjast eftir því
að kasta nótinni á lóðningar þar
sem þorskurinn var laus frá botni
en oftast hafi þó verið um hrein
botnköst að ræða. Botnlag þurfti
því að vera gott til þess að hægt
væri að beita nótinni.
— Það var gífurlegt magn af
þorski á ferðinni á vetrarvertíðum
á þessum árum og menn gripu ekki
til nótaveiðanna vegna þess að net-
in gæfu lítinn afla. Öðru nær. Hins
vegar varð þorskanótin fljótlega
umdeilt veiðarfæri og stafaði það
m.a. af því að sumir menn sáust
ekki fyrir í veiðiskapnum og það
vildi brenna við að áhafnir nóta-
skipanna kæmust ekki yfir að
ganga sómasamlega frá aflanum.
Allt voru þetta dagróðrar og var
aflanum landað óslægðum. Veiði-
græðgin var mikil og lífið gekk út á
það á þessum árum að fá sem mest-
an afla. Sumir skipstjóranna voru
auðvitað með hörkumannskap og
það virtist sama hve mikill aflinn
var. Alltaf komu þessir karlar með
gott hráefni að landi. Hins vegar
voru kröfurnar ekki jafn miklar þá
og nú og eins hafði það sitt að segja
að meira svigrúm var til þess að
gera verðmæti úr aflanum þá en
nú. Það, sem ekki hentaði í fryst-
ingu, fór í salt og ef þorskurinn
hentaði ekki í salt þá var hann
hengdur upp í hjalla og verkaður í
skreið.
Fór í land og heimtaði að
fá þorskanót
Björgvin segir að Eggert Gísla-
son hafi á þessum árum verið mesti
aflaskipstjóri landsmanna.
— Það er ekki nóg með að Egg-
ert sé fæddur fiskimaður, heldur
var hann ótrúlega laginn þegar
nótaveiðar voru annars vegar.
Hann hafði einnig lag á því að vera
alltaf í landi á réttum tíma og ég
minnist þess ekki að nokkru sinni
hafi verið kvartað undan því að
eitthvað vantaði upp á gæði aflans.
Eggert var með hörkumannskap
eins og flestir af mestu aflaskip-
stjórunum og veiðarnar léku í
höndunum á honum. Einu sinni
fékk hann rúmlega 90 tonn af
þorski í nótina í einu kasti svo að
segja við borðstokkinn hjá mér.
Við vorum þarna að netaveiðum
og var aflinn tregur. Þetta varð til
þess að ég fór beint í land og heimt-
aði þorskanót. Forráðamenn
Þorbjarnar létu þetta eftir mér eft-
ir nokkurt þref og ég fór út og náði
tveimur góðum köstum sama dag-
inn.
Björgvin segir að það hafi helst
verið Vestmannaeyingar sem settu
sig upp á móti notkun hennar.
— Þegar þorskanótin var bönn-
uð árið 1971, að mig minnir, voru
veiðarnar mikið til dottnar niður
og einhverjir kenndu þessu veiðar-
færi um að hafa farið illa með
þorskstofninn. Að mínu mati var
nótin gott veiðarfæri til þess að ná í
ákveðna þorskárganga og þá aðal-
lega elsta og stærsta þorskinn. Við
fengum auðvitað aulafisk í netin
en nótin var drýgst þegar kom að
því að veiða allra stærsta fiskinn. A
þessum árum notuðum við aðal-
lega sjö og kvart og sjö og hálf
tommu þorskanet þótt stundum
væru notuð net með allt að átta
tommu möskva. Núna eru menn
farnir að nota allt að níu tommu
net til þess að ná í stærsta þorskinn
og sú breyting hefur einnig orðið á
að netin eru miklu dýpri nú en
áður. Á þessum árum notuðum
við ekki dýpri net en 36 möskva
en núna eru 50 og allt upp í 60
möskva djúp mjög algeng. Þegar
þorskanótaveiðarnar stóðu sem
hæst þá fór saman góður afli í
netin og nótaveiðarnar voru því
hrein viðbót. I Vestmannaeyjum
bættist þorskanótaaflinn við
toppinn á vertíðunum og menn
áttu í mesta basli með að komast
yfir að vinna aflann en á Suður-
nesjunum og víðar virtist vera
meiri dreifing í veiðunum þannig
að framboðið var jafnara. Hvort
það var þetta eða eitthvað annað
sem olli óánægju Vestmannaey-
inga veit ég ekki en mér þykir
það sennileg skýring, segir
Björgvin Gunnarsson.
hann úti á plönum. Það var tak-
markaður ís hér í byggðarlaginu en
ég minnist þess ekki að við höfum
lent í vandræðum vegna saltleysis.
í ljósi þess hve fiskvinnslufyrir-
tækin voru lítt búin tækjum, lyftur-
um og fleiru, á þessum árum þá
jaðrar það við kraftaverk að hægt
væri að komast yfir að vinna afl-
ann. Okkur tókst auðvitað ekki að
vinna nema hluta aflans í hæstu
gæðaflokka og aðal gallinn við
nótaþorskinn var sá að hann var
slæmur í þunnildunum og fékk því
iðulega um flokk við saltfiskmatið.
Það var reynt að hengja eitthvað af
stóra þorskinum upp fyrir Níger-
íumarkað en það þýddi ekkert. Ef
hann tolldi uppi í hjöllunum þá
kom fyrir að holdið rann af honum
og hann hentaði engan veginn til
skreiðarverkunar, segir Einar Sig-
urjónsson.
í móttökunni í ísfélaginu á vetrarvertíð. Nótaþorskurinn var hrein viðbót
við hefðbundinn vertíðarafla
Olía á hafi úti
Olíuskip á vegum High Sea Services verða með:
• Svartolíu - IFO 30
• Gasolíu
• Vatn
• Smurolíu
Á eftirfarandi svæðum:
• Reykjaneshryggur
• Barentshaf
• Flæmski hatturinn
• Fljaltlandseyjar
• Önnur svæði eftir samkomulagi
Gára ehf
- skipamiðlun Skútuvogi lb • 104 Reykjavík • Sími: 581 1688 • Fax: 581 1685
3&S Auglýsingar5155558 r
FRETTIR ^ Askrift5155555