Öldin - 01.03.1935, Blaðsíða 12

Öldin - 01.03.1935, Blaðsíða 12
10 Ö L D I N Soflfía Guðlaugsdóttir Þoisteinn Ö. Stephensen Gunnþórun Halldórsdóttir Alfreð Andrésson Hugtaki'S reykvískir leikarar, kann að koma mönnum spanskt fyrir. Ekki sízt þeim, sem byggja alla sína vitneskju um leiklist á tíðum bíóferSum. Þeim bregöur ókunnuglega við, þegar talaS er um leikara mitt á meSal þeirra. Gloria Swanson, Maurice Chevalier, Tutta Berntzen, Joan Crawford og Douglas Fairbanks eru þeirra menn, en Gunnþórunn Halldórsdóttur, Alfred Andrésson, Brynjólf- ur Jóhannesson og Soffía Guðlaugsdóttir er bara fólk, sem leikur hér stundum í Iðnó og venjulega ekki horfandi á það fólk, nema þaö sé með eitthvað grín, sem enginn getur tekiö alvarlega. Fæstir láta sér til huglar koma, a8 reykvísku leikararnir séu aö skapa list, sem er íslenzku þjóðlífi þúsund sinnum verðmætari en öll samanlögð filmframleiðsla annara landa. Þegar frá er talinn samanburðurinn á film- leikurum og leikurum vorum í Iðnó, hefir almenningur engan möguleika til að úrskurða á samanburðarvísu um getu reykvísku leik- aranna. Fæstir leggja leið sína til annara landa og af þeim aftur sárafáir, sem nota tækifærið til að sjá sambærilegar leiksýn- ingar. Giftir menn í siglingu hafa öðru að sinna en leiklist, og Ijósaauglýsingar fjöl- leikahúsa eða einstakra „stjörnuleikara“ draga þá heldur að sér athyglina. En þeir samborgarar vorir, sem lagt hafa á sig, að leita uppi góðu leikhúsin í hinum kyrlátari hverfum stórborganna eða bæjarleikhúsin í borgum Norðurlanda með allt að ioo þús. íbúum, hafa skrítna sögu að segja. Þeim likar alveg eins vel að sjá Brynjólf Jóhann- esson leika séra Sigvalda, Alfred leika1 Krist- ján búðarmann, Gunnþórunni Nillu, Soffíu Steinunni o. s .frv., og hina erlendu leikara sambærileg hlutverk. Verði nú orð þessara manna ekki tekin trúanleg, þá koma hingað annað kastið útlendingar, sem leggja leið Xj&ylwísldx sína í Iðnó, til að sjá hvað leiklistinni líður, og margir hafa látið svo um mælt, að þeir undruðust, hversu vel einstakir leikendur léku, þrátt fyrir það, að alt þeirra starf er unnið í „eftirvinnu“ og aðbúnaður slæmur. Sumir hafa þá líka undrast þá vizku, að byggja leikhús upp á 2 miljónir króna, en styrkja leikflokkinn, sem er ,að skapa þá leiklist, sem þar á að eiga inni, með svo litl- um styrk, að hann hrekkur ekki einu sinni fyrir skemtanaskatti af sýningunum. En svo vér snúum oss að leikurunum, hvert er þá þeirra afrek? Er yfir höfuð um nokk- urt leikaraafrek að ræða í sama skilningi og afrek annara listamanna? Málverk, högg- mynd? Er meðferð leikarans á hlutverki, sí- gilt listaverk, tilbúið til prófunar eftir henti- semi á hvaða tíma sem er, líkt og málverk eða höggmynd? Nei, afrek leikarans verður að prófast á sköpunarstund þess. Æfi þess er ekki lengri. Það er eins og hjóm á vatns- yfirborði. Á augabragði til, á augabragði horfið. Prófunin liggur í hlutkend áhorfand- ans, en dómurinn er venjulega lagður í hend- ur fárra útvaldra, sem láta hann „á þrykk út ganga“. Nú skildi maður ætla, að sam- vizkusamur leikdómari geti dæmt svo um leik, að ekki einasta samtíð hans, heldur og seinni tíma menn geti gert sér nokkurn veg- inn rétta hugmynd um afrek leikarans, lista- verkið, sem hér um ræðir, og prófað gildi þess. En þetta getur enginn leikdómari gert, hversu samvizkusamur og óhlutdrægur sem hann kann að vera. Dómurinn yrði í mesta

x

Öldin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Öldin
https://timarit.is/publication/1626

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.