Syrpa - 01.03.1949, Blaðsíða 4

AÐALBJÖRG SIGURtíARDÓTTIR:
1908 — 1949
„15. marz 1908.
SÍ.MASKEYTI
til Austra frá Ritzaus Bureau
Kbh. 14/5. kl. 1.40 e. m.
Millilandanefndin að undanteknurn Skúla
Thoroddsen ber upp frurnvarp til sameigihlegra
laga, er leggja skuli fyrir rikisþing og alþingi.
Aðalákvæðið er: ísland er frjálst, sjálfstœtt, óaf-
salanlegt larid, sameinað Danmörku rneð sam-
eiginlegum konungi og með sameiginlegu mál-
unum, sem ákveðin eru með þessum lögum, og
myndar þannig sarnan með Danmörku ríkjasam-
bandið: (Statsforbindelse) Alríkið danska.
Konungurinn kallast framvegis konungur Dan-
rnerkur og íslands. Sameiginlegu rnálin að rnestu
leyti hin sömu og áður. íslandi veitist tilhliðrun
hvað snertir strandvarnir og rétt innborinna
manna. Gjört ráð fyrir stofnun œðsta dómstóls á
íslandi. Fáninn verður sameiginlegur út á við;
íslendingar geta tekið upp heimaflagg. Lands-
sjóður íslands greiðir sinn liluta af hirðeyri kon-
ungs. Islendingar \og Danir njóta sama réttar i
Danmörku og á íslandi.
Eftir 25 ár má endurskoða lögin, siðan má að
nokkru leyti afnema sameiginlegu málin, ef sarn-
komulag ruest ekki; samt er kosningasambandið,
stjórn utanríkismála og hermálin óuþpsegjanleg.
Rikissjóður Danmerkur greiðir íslandi / ]/!>
milljón króna í eitt skipti fyrir öll.
Skúla Thoroddsen virðisl frumvarpið ekki vera
Ijóst, kveður hann ísland vera sjálfstætt riki,
(suveræn Siat) jafnréttliátt Danrnörku. Bar hann
upjr breytingartillögu um að Ísland sé skýrt
viðurkennt sjálfstœtt riki. Öll sarneiginleg mál
nema konungssambandið uþpsegjanlegt. Breyt-
ingartillagan var felld með öllum atkvœðum,
gegn atkvœði Skúla Thoroddsens.
(Prentað á fregnmiða í gœr.)
Þau munu hafa komið flestum á óvart tiðind-
in, er skeyti þetta hermir, eigi sízt þar sem fregnir
þœr, er áður uoru komnar af árangri millilanda-
nefndarinnar og þrentaðar eru i skeyturn hér á
öðrum stað i blaðinu, bentu ótvírœtt til þess, að
úrslitin mundu hafa orðið annan veg.
Það mun óefað mega telja það vist, að þessu
frumvarpi millilandanefndarinnar mun verða
tekið með almennum óhug hér á landi, og ekki
nokkur minnstu líkindi til annars en að þjóðin
muni hafna þvi með miklum meiri hluta atkvœða
og þá að sjálfsögðu fulltrúar hennar á Alþingi
lika.
Vér getum ekki betur séð en að hér sé stórt
sþor stigið aftur á bak frá sjálfstæði voru, þar sem
vér eigum að binda oss um aldur og ævi við
Danmörku og megum aldrei sjálfir ráða utanrikis-
málum vorum. Sumt er það auðvitað í frumvarpi
þessu, sem er til bótafrá því, sem nú er, en þetta:
að ísland skuli vera ætíð og ævinlega hluti úr
„alríkinu danska“ og láta Dani jafnan hafa á
hendi utanrikismál vor, — það er óhafandi og
hneisa fyrir oss að binda slikan klafa um háls
vorn.
Og vér teljum sennilegt, að eigi verði mikill
flokkadráttur um þetta mál og menn verði að
mestu sarntaka og lítið hjáróma i þvi að hrópa:
„Vér mótmœlum allir.“
Ekki er samt alveg óhugsandi, að eitthvað felist
hér á bak við, er vér liöfum eigi fregnað ennþá, en
sem nefndarmenn geti skýrt oss frá, þegar þeir
koma, eitihvað það, er geri frumvarp þetta eigi
eins drunga- og háskalegt eins og það eftir skeyt-
inu virðist. vera. Og ekkert skyldi gleðja Austra
meira en ef það reyndist svo.
En hvort. sem. er, þá viljum vér ekki kasta
þungum. steini á nefndarmenn vora. Hlutverk
þeirra hefur verið afar erfi.lt, en enginn minnsti
vafi er á þvi, að vilja t.il þess bezta oss til handa
40
SYRPA