Morgunblaðið - 28.08.2021, Qupperneq 18

Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
M
atthías Matthíasson tók ný-
verið við sem fram-
kvæmdastjóri hjá Borg-
arplasti og verður gaman
að fylgjast með hvert hann leiðir fé-
lagið. Matthías býr yfir mikilli reynslu
af sölu og þjónustu við sjávarútveginn
en hann var áður framkvæmdastjóri
flutningasviðs Eimskips og fór þar áð-
ur fyrir starfsemi Komatsu í Dan-
mörku.
Spurður hvort róttækra breytinga
sé að vænta kveðst Matthías ætla að
halda óbreytti stefnu að svo stöddu.
„Við höldum áfram að byggja á þeim
sterka grunni sem lagður hefur verið
af fyrri stjórnendum á þeim fimmtíu
árum sem liðin eru frá stofnun Borg-
arplasts,“ segir hann.
Fyrirtækið hefur þróast jöfnum
skrefum og látið að sér kveða bæði á
innlendum og erlendum mörkuðum.
Starfsemin hefur í gegnum tíðina að
mestu byggst upp í kringum þjónustu
við íslenskan sjávarútveg og þróun á
hagkvæmum og góðum umbúðalausn-
um fyrir sjávarafurðir, að sögn Matt-
híasar „Undirstaðan er framleiðsla á
kerjum til notkunar í sjávarútvegi en
með samrunanum við Plastgerð Suð-
urnesja árið 2018 bættust frauð-
plastkassar fyrir ferskan fisk og hús-
eingrun við vöruframboðið.“
Matthías segir einkar brýnt að
huga vel að þörfum sjávarútvegsins
sem reiði sig á sterkbyggð, létt og
endingargóð ker. Hann segir að líkja
megi kerjavæðingu íslensks sjávar-
útvegs á sínum tíma við gámavæðingu
skipaflutninga því plastkerið var risa-
stökk í meðhöndlun sjávarfangs frá
því sem áður var. „Eins og rauðu blóð-
kornin sem flytja súrefni um líkamann
flytja kerin sjávarafurðir í lokuðu
hringrásarkerfi frá veiðum til vinnslu
og á markað, og jafnvel til kaupenda
Geta hæglega þjónað sínu hlutverki í fimmtán ár
Með notkun plastkerja
urðu kaflaskil í íslensk-
um sjávarútvegi og risa-
stökk var tekið í með-
höndlun og kælingu
sjávarafurða.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
pappakössum svo lengi sem fiskurinn
er í hitastýrðu umhverfi frá upphafi til
enda ferðarinnar, en því miður geta
flutningskeðjur sjávarútvegsins verið
bæði langar og flóknar og um leið og
bretti af fiski er tekið út úr kæligámi
eða lest flugvélar og látið standa við 20
gráðu hita í einhvern tíma byrjar hrá-
efnið fljótt að skemmast ef einangr-
unar frauðplastsins nýtur ekki við.“
Morgunblaðið/Eggert
Ef ekki væri fyrir kerin væri íslenskur sjávarútvegur staddur á allt öðrum stað í dag hvað varðar afköst og gæði.
ekki komið fram á sjónarsviðið val-
kostur sem geti keppt við frauðplastið
hvað varðar styrk, vatnsþéttni og ein-
angrunargetu. „Hafa þarf hugfast að
frauðplastkassar eru notaðir til að
verja dýrmæt matvæli og tryggja
bæði að hráefni fari ekki til spillis og
að gæðaorðspor framleiðandans skað-
ist ekki. Það mætti, ef því er að skipta,
flytja ferskan fisk á milli landa í
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Rotþrær, olíuskiljur og fráveiturör eru mikilvægur hluti af starfseminni og m.a.
framleidd úr endurnýttum plastafgöngum sem verða til við kerjaframleiðsluna.
úti í heimi. Hönnun kerjanna einfaldar
flutninga og veitir góða hitaeinangrun
svo varan skilar sér til viðtakanda í
eins góðu ástandi og mögulegt er,“
segir hann. „Ekki má heldur gleyma
því að öll sú þróunarvinna sem hefur
átt sér stað við hönnunina nýtist í dag
fyrir ýmislegt fleira en sjávarafurðir,
svo sem við geymslu og flutning á
mjólkur- og kjötafurðum.“
Þarf að skoða líftíma kersins
Matthías undirstrikar að Borgarplast
leggi mikla áherslu á að umgangast
náttúruna af virðingu, og gæti þess að
endurvinna allt sem fellur til í fram-
leiðslunni. „Þá höfum við einnig mark-
að okkur sjálfbærnistefnu þar sem
markmið okkar er að reksturinn sé til
fyrirmyndar út frá viðurkenndum við-
miðum um umhverfismál ásamt því að
leggja áherslu á að innleiða hug-
myndafræði hringrásarhagkerfisins.“
Segir Matthías plast búa yfir ein-
stökum eiginleikum og vandséð að
önnur efni geti komið alfarið í staðinn
en miklu skipti að umgangast plastið
rétt og farga því eða endurvinna með
réttum hætti. Í tilviki kerja undir
sjávarafurðir verði að taka með í
reikninginn þau umhverfisáhrif sem
hljótast af notkun kersins yfir líftíma
þess:
„Það er ekki óalgengt að fiskiker
endist í fimmtán ár enda er vandað til
við hönnun þeirra og framleiðslu.
Gerðar hafa verið áhugaverðar til-
raunir með framleiðslu kerja þar sem
bæði einangrun og skel kerjanna er úr
sama plastefninu sem auðveldar end-
urvinnslu en þau ker hafa þann ókost
að vera töluvert þyngri sem svo aftur
getur gert störf sjómanna um borð í
skipum erfiðari, aukið slysahættu og
hækkað flutningskostnað þar sem
meira eldsneyti þarf til að flytja við-
bótarþyngdina í kerjunum,“ segir
Matthías. „Það er meiri áskorun að
endurvinna ker sem steypt er úr
tveimur ólíkum plasttegundum, en
slíkt ker er ekki endilega verra fyrir
umhverfið.“
Að því sögðu bendir Matthías á að
hjá Borgarplasti sé allt plast endur-
unnið eins og frekast er unnt og eru
t.d. afgangar sem falla til þegar fiski-
ker eru steypt settir í sérstaka kurl-
unarvél og síðan nýttir til annarrar
framleiðslu, t.d. í rotþrær, olíuskiljur
og fráveituvörur sem er annar mik-
ilvægur þáttur í starfsemi fyrir-
tækisins.
Matthías bætir við að það sé út-
breiddur misskilningur að frauð-
plastkassar séu ekki endurvinnanlegir
en eins og alltaf hvíli það á endanot-
andanum að umgangast vöruna rétt
og koma henni í hendur aðila sem hafa
rétta búnaðinn og þekkinguna til að
endurvinna hráefnið. „Við endur-
vinnum allt frauðplast sem til fellur
við okkar frauðplastframleiðslu og
nýtum það í framleiðslu á húsein-
angrun. Þá höfum við einnig lagt okk-
ar af mörkum með því að taka við
frauðplasti til endurvinnslu frá stóru
íslensku tölvuþjónustufyrirtæki þar
sem daglega fellur til mikið af frauð-
plasti utan af tölvubúnaði.“
Frauðplastið ver verðmæti
Matthías segir áhugavert og mik-
ilvægt að fylgjast vel með þróuninni í
umbúðalausnum fyrir sjávarafurð-
irnar en það gerist best í nánu sam-
starfi við alla hagsmunaaðila. Enn hafi
„Eins og rauðu blóðkornin
sem flytja súrefni um lík-
amann flytja kerin sjáv-
arafurðir í lokuðu hringrás-
arkerfi frá veiðum til
vinnslu og á markað, og
jafnvel til kaupenda úti í
heimi.“
18 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 2021
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
Matthías segir að umhverfis-
áhrif ólíkra gerða plastkerja
verði að skoða með tilliti til
alls notkunartíma þeirra.