Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.10.2021, Qupperneq 6

VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31.10. 2021
Ég er einn af þeim sem hafa aldrei haft
miklar áhyggjur af covid. Ég hélt að
þetta yrði bara eins og þessar svína- og
fluglaflensur og við myndum gleyma þessu eft-
ir nokkra mánuði. Ég get líka viðurkennt að
núna, hálfu öðru ári seinna, er ég orðinn pínu
leiður á þessu.
Þegar aðgerðirnar byrjuðu var ég dálítið
spenntur fyrir þessu hugtaki; sóttkví. Loka sig
af í viku eða jafnvel lengur og fá að vera í friði
að dunda sér. Lesa nokkrar bækur, horfa á
þætti sem ég átti eftir að klára og skrifa
kannski eitthvað gáfulegt. Svo myndi ég
örugglega mála nokkur herbergi, halda mér í
formi og læra eitthvað nýtt.
Það gerðist ekki.
Núna hef ég sem sagt lokið þessari viku og
get staðfest að þetta er fullkomlega ofmetið
fyrirbæri. Eftir þessa reynslu finnst mér ég
ekki vera neitt sérstakur félagsskapur, sem
eru vissulega vonbrigði fyrir mann sem heldur
að hann sé hvers manns hugljúfi. Ætli ég sé
ekki meiri hópsál en mig hefur grunað.
Ég hef líka komist að því að sennilega er ég
með frestunaráráttu. Þegar heil vika er fram
undan – nokkur vissa um að vera ekki smit-
aður – þá er nógur tími. Ég þarf ekkert að
byrja á þessu strax, ég hef alla hina dagana.
En jæja. Þeir eru búnir og ég hef eiginlega
ekki gert neitt.
Eða jú, það er kannski aðeins of langt geng-
ið að segja að ég hafi ekki gert neitt. Ég komst
nefnilega ekki að því að ég er með flokkunar-
áráttu. Þannig hef ég skipulagt öll þau svæði á
heimili sem safna drasli. Alls kyns skúffur og
skápa sem verða fyrir valinu þegar maður
heldur á einhverju sem maður vill eiga en veit
ekki hvað maður á að gera við.
Í þessari tiltekt hef ég fundið um 20 fatarúll-
ur, sem við notum til að losna við kattahár,
annað eins af skóreimum, rafhlöður, kattaólar,
símahulstur og jólaskraut. Ef ég myndi leggja
saman usb-snúrurnar sem ég hef fundið
myndu þær ná í kringum húsið. Og ég hef
fundið svo marga penna, að þótt ég skrifaði
hverja einustu mínútu í hundrað ár, þá næði ég
ekki að klára í þeim blekið.
Ég er búinn að raða nespresso-hylkjunum.
Tvisvar. Ég lagaði til í bílskúrnum og flokkaði
golffötin mín eftir veðri. Ég er líka búinn að
þrífa kylfurnar mínar og skoða á netinu allar
golfferðir sem farnar verða frá Íslandi næstu
mánuðina.
Þetta snýst vissulega um að drepa tímann
og ég hef drepið. Ég er búinn með tvo Call of
Duty-leiki þar sem ég hef vissulega þurft að
drepa allt frá nasistum til hryðjuverkamanna í
fjarlægum Sov-
étlýðveldum. Ég
get ekki neitað
því að drjúgur
tími í þessari viku
fór í að verja
vestrænt lýðræði.
Ekkert að þakka.
Ég sorteraði
staka sokka
heimilisins og
komst að þeirri niðurstöðu að líklega hafa
sumir þeirra verið stakir svo lengi að þeim
verður vart hugað líf.
Svo hef ég talað við vin minn, þann sem ber
ábyrgð á þessari sóttkví, í tvo til þrjá tíma á
dag. Um miðjan dag á sunnudaginn fyrirgaf ég
honum að hafa haft af mér ferð til Manchester.
Því er svo við þetta að bæta að þessa sóttkví
kláraði ég í heimafötunum. Reyndar sömu föt-
unum næstum alla vikuna. Það mun líklega
ekki gerast næst því ástkær eiginkona mín
hefur lýst því yfir að hún muni kveikja í heima-
peysunni minni.
Í næstu sóttkví ætla ég að klæða mig á
hverjum degi og vera duglegur. Ég lofa.
’
Eftir þessa reynslu finnst mér
ég ekki vera neitt sérstakur
félagsskapur, sem eru vissulega
vonbrigði fyrir mann sem heldur
að hann sé hvers manns hugljúfi.
Ætli ég sé ekki meiri hópsál en
mig hefur grunað.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Líf með sjálfum mér
Fyrir um hálfum mánuði áttum
við umhverfisráðherra áhuga-
vert samtal við danska við-
skiptasendinefnd sem hingað kom
ásamt Friðriki krónprins til að kynna
sér áherslur Íslands í orku- og lofts-
lagsmálum. Danir standa sem kunn-
ugt er framarlega í stefnumótun og
aðgerðum í þágu orkuskipta og
grænnar framtíðar. Full ástæða er til
að auka samstarf þjóðanna um þessi
málefni og víst er að við getum lært
ýmislegt af nálgun Dana.
Forskot okkar Íslendinga á flestar
aðrar þjóðir þegar kemur að hlutfalli
vistvænna orkugjafa, í krafti grænna
auðlinda okkar og skynsamlegrar
hagnýtingar á þeim, er slíkt að það
væri meiriháttar slys að glata því nið-
ur. Við þurfum þess í stað að viðhalda
því, sækja fram
og nýta það sem
stökkpall til að
ná enn betri
árangri í lofts-
lagsmálum og
skapa í leiðinni
aukin verðmæti.
En forskotið fer
óðum minnkandi eftir því sem við-
leitni annarra þjóða til að ná árangri
verður kröftugri.
Sem dæmi um þá viðleitni má
nefna „orkueyjarnar“ tvær sem Dan-
ir hafa ákveðið að byggja úti á hafi og
munu safna um fimm gígavöttum af
raforku frá vindorkugörðum á sjó og
beina henni áfram til Danmerkur og
mögulega einnig til annarra landa.
Til að setja þetta í samhengi er hér
um að ræða tvöfalda raforkufram-
leiðslu Íslands. Bretar framleiða nú
þegar um 10 gígavött með vindorku á
sjó og ætla að fjórfalda það magn á
næstu tíu árum. Yfirlýst markmið
Breta er að öll raforka þar í landi
verði framleidd án losunar gróður-
húsalofttegunda 2035 – og þar með
stæðu Bretar jafnfætis okkur Íslend-
ingum hvað þetta varðar.
Áform sem þessi varpa ljósi á hve
naumt forskot Íslands er. Og umfang
þessara risaverkefna minnir okkur á
hve við erum smá í samanburði. En
smæðin getur unnið með okkur og
hún kemur ekki í veg fyrir að við get-
um sótt fram og orðið fyrsta land
heims til að verða óháð jarðefna-
eldsneyti.
Við þurfum orku í stað olíu
Áætlað hefur verið að við þurfum um
600 megavött af raforku til að klára
orkuskipti í samgöngum á landi og
um 600 til viðbótar til að setja fiski-
skipaflotann og innanlandsflug á vist-
vænt eldsneyti. Þetta er ekki óheyri-
legt magn af raforku en þó umtals-
vert, því það jafngildir um einum
þriðja af raforkunotkun okkar í dag.
Til viðbótar þurfum við orku fyrir ný
græn atvinnutækifæri. Auðvitað ger-
ist þetta ekki allt á einu bretti en við
þurfum að byrja strax. Nýir orku-
kostir þurfa að vera fyrir hendi, en
sjálfheldan sem rammaáætlun er
komin í ógnar því markmiði. Við eig-
um álitlega orkukosti í bæði vatnsafli
og jarðvarma en þriðji orkukost-
urinn, vindorkan, er orðinn mjög
hagkvæmur og gæti séð okkur fyrir
umtalsverðu magni af raforku með
litlum óafturkræfum umhverfisáhrif-
um.
Það er tómt mál að tala um metn-
aðarfull loftslagsmarkmið fyrir Ís-
land án þess að horfa til þess hvað
eigi að koma í staðinn fyrir jarðefna-
eldsneytið – bensínið og olíuna – sem
við nýtum í dag. Aðrar þjóðir eru á
fleygiferð við að þróa og innleiða nýj-
ar lausnir; vetni, metan og ýmsar út-
gáfur af rafeldsneyti. Við þurfum að
setja aukinn
kraft í slík verk-
efni og bjóða þau
velkomin. Við
höfum bæði auð-
lindir og þekk-
ingu til að vera
vagga nýrra
lausna þegar
orkuskipti eru annars vegar. Fjár-
festar eiga að sjá í Íslandi kjörinn
vettvang fyrir þróun slíkra lausna og
við eigum að greiða götu þeirra.
Tímamótasamstarf
um förgun
Á sama tíma og við þurfum að fram-
leiða nýjar tegundir eldsneytis í stað
olíu og bensíns, og nýta til þess
græna innlenda orku, fögnum við líka
áformum um að ná árangri með öðr-
um leiðum. Til dæmis með bættri
orkunýtingu í anda hringrásar-
hagkerfisins, eins og nýting glat-
varma frá járnblendiverksmiðju El-
kem er gott dæmi um. Þá bárust
góðar fréttir frá CarbFix í vikunni
þegar tilkynnt var samstarf fyrir-
tækisins við álver Rio Tinto í
Straumsvík um föngun kolefnis frá
álverinu. Samstarfið felur í sér að á
lóð álversins verði komið upp fyrstu
móttöku- og förgunarstöð heims fyrir
koltvísýring, en þar verður honum
dælt niður og hann bundinn varan-
lega sem steindir í berglögum. Yfir-
lýsing Rio Tinto um að tæknin verði
nýtt víðar í starfsemi þessa stóra al-
þjóðlega fyrirtækis lofar góðu fyrir
þessa byltingarkenndu íslensku
tækni, sem hefur þannig alla burði til
að festa sig enn betur í sessi. Og sam-
starf fyrirtækjanna minnir okkur á
að alþjóðleg tengsl og samstarf fela
oft í sér mikil tækifæri.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Leið okkar til forystu
í loftslagsmálum
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
’
Það er tómt mál að tala
um metnaðarfull lofts-
lagsmarkmið fyrir Ísland
án þess að horfa til þess
hvað eigi að koma í stað-
inn fyrir olíu og bensín.
Þriðji orkukosturinn,
vindorkan, er orðinn
mjög hagkvæmur og gæti
séð okkur fyrir umtals-
verðu magni af raforku.
Sindrastóll
Hönnuður: Ásgeir Einarsson (1927-2001)
Sindrastóllinn er bólstraður
með íslenskri lambagæru.
Verð frá: 229.000 kr.
Sólóhúsgögn ehf. Gylfaf löt 16-18 112 Reykjavík 553-5200 solohusgogn. is
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS