Morgunblaðið - 08.12.2021, Blaðsíða 24

24 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. DESEMBER 2021
Ragnheiður Birgisdóttir
ragnheidurb@mbl.is
„Titillinn vísar í sköpunarsögu, per-
sónulega sköpunarsögu,“ segir
Soffía Bjarnadóttir um fimmta
skáldverk sitt, ljóðabókina Verði
ljós, elskan.
„Ég er svolítið að fást við það
hvort maður geti skapað sjálfan sig
aftur og aftur, endursköpun sem ég
held við þráum öll á einhverjum
tímapunkti eða jafnvel reglulega. Að
finna okkur upp aftur og einhvern
veginn losa okkur undan þeim viðj-
um og álögum sem við erum föst í,
kannski arfi kynslóða, og undan ein-
hverri sjálfseyðingu og meðvirkni.
Ég er líka að fjalla um leiðina úr
álögum og sjálfum sér og inn í ný-
fundna fegurð, af því ég held að eina
leiðin til að lifa sé að finna fegurðina
í hinu smáa og hinu stóra. Það er
kannski svona grunnþemað.“
Í gegnum verkið liggur leiðarstef,
þótt í því leynist margar litlar sögur.
„Þetta er saga af elskendum sem
splundrast og um leiðina aftur heim
og inn í fyrirgefningu,“ segir Soffía.
„Þegar ég var að byrja að skrifa
þetta var ég að hugsa um sannleika í
skáldskap. Ég ætlaði ekki að vera
með neinn tilbúning. Ég ætlaði að
segja satt. Og hvernig segir maður
satt? Þetta tengist líka hugmyndinni
um skömm og hvernig maður talar
um hana. Skömmin lifir í þögninni
og skugganum og ef maður ætlar að
uppræta hana, hvort sem hún er
aldagömul eða glæný, þarf maður að
tala um hana. Maður þarf að horfast
í augu við hana og segja frá. Maður
þarf að skilja hana og kannski taka
eitthvað í sátt. Þetta er einhvers
konar sáttaferli.“
Ljós að leita ljóss
Verkið fjallar líka á ýmsan hátt
um leitina að ljósinu, en Soffía vill
meina að það búi meðal annars innra
með okkur. „Í einu ljóði í bókinni
segir: við erum öll ljós að leita ljóss.“
„Verði ljós“ er auðvitað vísun í
Biblíuna en með því að bæta við
„elskan“ í titlinum gerir Soffía setn-
inguna persónulegri. „Það er ein-
hver þrá eftir hinu æðra, eftir ljós-
inu og trú á að ljósið geti sigrað allt
þetta myrkur.“
Innra líf og andleg leit urðu Soffíu
að yrkisefni. Henni er tengingin við
æðri öfl hugleikin og hún segist velta
því fyrir sér „hvernig maður magnar
upp kraft í eigin lífi“. Í verkinu sé
mikill sársauki og sorg en líka ást,
hlýja og fegurð. „Ég hef ótrúlega
mikla trú á mildi og fegurð í heim-
inum.“
Innblásturinn kemur til Soffíu úr
ýmsum áttum. „Náttúran veitir inn-
blástur. Hún færir okkur inn í
ákveðið ástand, ég fer mikið í sjó-
sund og það fær mig til að vera í
núinu. Og svo held ég að list og
skáldskapur sé stærsti innblást-
urinn.“ Hún finnur líka innblástur í
lífi fólks, í manneskjunni sjálfri,
samskiptum hennar og tengslum.
„Það er brunnur sem maður getur
leitað í endalaust, reynsla mín og
annarra. Skáldskapur er skilning-
arvit og kannski spádómur.“
Kraftur og töframeðal
„Innblástur og sköpunarferlið er
mér mjög hugleikið. Ég hef velt mik-
ið fyrir mér hvernig listaverk verða
til, hvaðan þau spretta, því þau eru
svo stórkostleg gjöf,“ segir hún.
„Allt lífið mitt hefur verið skáld-
skapur, það er mín kirkja, mín trú.
Ég er mikið að fjalla um skáldskap-
inn sem einhvern magnaðan kraft,
eitthvað töframeðal.“
Í verkinu blandast saman prósa-
ljóð og texti sem er á hefðbundnara
ljóðaformi, auk þess sem texti á leik-
ritaformi kemur fyrir. „Ég er voða
mikil ljóðastelpa og hef alla tíð verið,
ég hef mikið lesið ljóð og kannski lif-
að í ljóði í einhverjum skilningi. Það
er mjög nálægt andardrættinum að
vinna með ljóð og þá er alveg sama
hvort það er prósi eða ljóðaformið
sjálft.“
Soffía hefur gaman af prósa-
ljóðum og segir þau vera eins og litl-
ar sögur. „Ef það tekst vel til þá get-
ur maður fangað svo sterkt ástand.
Prósaljóðið skapar sögu en á sama
tíma sýnir maður rétt svo inn í eitt-
hvert augnablik, svo ertu farin út
aftur. Svo elska ég líka hefðbundin
ljóð,“ segir skáldið og bætir við að
þessi ólíku form hafi ólík áhrif á lest-
ur.
„Ég hef oft rekið mig á að fólk er
svolítið hrætt við ljóð og óvant að
lesa þau. Svo er algengt að þegar
ljóðinu er gefinn séns þá opnast nýr
gluggi. Ljóð neyða mann til að
hægja á. Mér finnst ljóðið dásamlegt
í þessu hraða samfélagi. Ég les alltaf
ljóð, ég hef alltaf tíma fyrir þau.“
Morgunblaðið/Unnur Karen
Skáldið „Ég er líka að fjalla um leiðina úr álögum og sjálfum sér og inn í nýfundna fegurð, af því ég held að eina
leiðin til að lifa sé að finna fegurðina í hinu smáa og hinu stóra,“ segir Soffía um ljóðabók sína Verði ljós, elskan.
Skáldskapur er mín kirkja
- Skáldið Soffía Bjarnadóttir gefur frá sér nýja ljóðabók, Verði ljós, elskan
- Skrifar um persónulega endursköpun og leitina að ljósinu, í ljóði og prósa
Árlegir jólatónleikar Kammerkórs
Seltjarnarneskirkju verða haldnir í
kvöld, miðvikudag, klukkan 20.
Stjórnandi kórsins er Friðrik Vign-
ir Stefánsson, organisti Seltjarnar-
neskirkju.
Á efnisskránni eru fjölbreytt tón-
listaratriði frá ýmsum tímabilum
tónlistarsögunnar og þar með talin
jóladægurlög, meðal annars fjörug
og falleg jólalög eins og fram kem-
ur í tilkynningu. Kórfélagar munu
leika á hljóðfæri og syngja einir eða
með öðrum. Allir er velkomnir og
ókeypis inn. Grímuskylda er á tón-
leikunum og kirkjunni skipt í tvö
hólf.
Glaðbeitt Kammerkór Seltjarnarneskirkju
kemur fram á árlegum jólatónleikum.
Jólatónleikar
kammerkórs
Myndlistarmað-
urinn Birgir Rafn
Friðriksson
stendur um þess-
ar mundir fyrir
sýningar-
verkefninu Dú-
ettar á Garða-
torgi 1 í
Garðabæ. Sýn-
ingin er í 5 þátt-
um, eins og um
leiksýningu væri að ræða. Teflt er
saman einungis tveimur verkum í
senn og er 2. þáttur nú hafinn.
„Verkin eru ólík að gerð en eiga það
sameiginlegt að varða sama málefni
[…] Með því að stilla fram aðeins
tveimur verkum tengjast verkin
saman sjónrænt, eins og raddir í tví-
söng og mynda dúett fyrir fólk að
upplifa,“ segir í tilkynningu.
Dúettar BRF á
Garðatorgi
Hluti úr einu verka
BRF á sýningunni.
Söngkonurnar Marína Ósk og Stína
Ágústsdóttir koma fram ásamt
hljómsveit á tónleikum Jazzklúbbs-
ins Múlans í Flóa í Hörpu í kvöld,
miðvikudagskvöld, klukkan 20.
Söngkonurnar hófu samstarf sitt
árið 2018, þá báðar búsettar í
Stokkhólmi. Í tilkynningu segir að
lítil hugmynd að jólatónleikum á ís-
lensku hafi undið upp á sig „og ári
seinna fæddist heil hljómplata sem
fékk nafnið Hjörtun okkar jóla.
Platan kom út í desember 2019 og
hlaut lof gagnrýnenda“. Tónlistin
er samsett úr norrænum jólalögum,
lítt sem vel þekktum, og hafa þær
Stína og Marína samið íslenska
texta við þau flest. Tónlistin er sögð
hlustendavæn, hugljúf og hlý og
einstaklega passandi fyrir desem-
berrökkrið. Auk laga af fyrr-
nefndri plötu munu þær stöllur
flytja vel valin jólalög í djössuðum
útsetningum, en gítarleikarinn
Mikael Máni Ásmundsson hefur
yfirumsjón með þeirri deild og er
einnig rafgítarleikari verkefnisins.
Andri Ólafsson bassaleikari og bak-
raddasöngvari veitir þríeykinu lið.
Marína Ósk og Stína djassa jólalögin
Morgunblaðið/Arnþór Birkisson
Jólatónleikar Marína Ósk, sem hér er,
syngur með Stínu Ágústsdóttur.
Hver er saga
íslensku kart-
öflunnar? Það
er spurningin
sem meðlimir
sviðslistahóps-
ins CGFC
spyrja sig í
fyrirlestri sín-
um í sagna-
kaffi í nýju
Borgar-
bókasafni í Úlfarsárdal í kvöld,
miðvikudagskvöld, og hefst dag-
skráin klukkan 20.
Sviðslistahópurinn CGFC lagðist
„í gríðarlega rannsóknarvinnu fyr-
ir heimildarverk um kartöfluna en
í ár eru 280 ár liðin frá því að
fyrstu kartöflunni var stungið nið-
ur í íslenska mold“, segir í tilkynn-
ingu frá Borgarbókasafni. „Í ferl-
inu fékk frumkvöðullinn Helga
Gísladóttir frá Unnarholtskoti loks
sína tilskildu viðurkenningu en
hún ræktaði upp nýtt yrki af kart-
öflum (Helgan) sem hlaut við-
urkenningu sem úrvalskartafla,
ein af aðeins þremur tegundum á
Íslandi.“
Hver er saga íslensku kartöflunnar?
CGFC hugsa um
kartöflurnar.