Morgunblaðið - 17.12.2021, Blaðsíða 18

» Við ættum
að hugsa
fallega til allra
fátækari þjóða
heims.
Ég vil óska lands-
mönnum að mega hug-
hreystast, og reyna að
halda úti jólagleði
sinni, þótt blikur virðist
nú vera á lofti í hern-
aðarmálum, á milli
Rússlands og Nató, svo
sem vegna Úkraínu.
Enda virðist vitað
mál, að hagvöxturinn
og lífskjörin muni
halda áfram á uppleið sinni, líkt og
sýndi sig líka á kaldastríðs-
áratugunum, vegna þess að það
byggist á áframhaldandi tækniþróun!
Og þó að ekki sé algerlega hægt að
útiloka kjarnorkustríð milli kjarn-
orkustórvelda, þá sýnir sagan að þau
hafi samt getað haldið hagsmunaró
sinni varðandi stórfellda beitingu
þeirra, og því sé ólíklegt að slíkt muni
alfarið skipta sköpun fyrir Ísland!
Við ættum því nú að hugsa fallega
til allra fátækari þjóða heims, sem og
kjarnorkuvopnavelda þeirra, því eðli-
legt er að þau, líkt og Rússland nú,
gjaldi varhug við Nató-þrýstingi
Vesturlanda hinna ríku.
Við skulum því minnast góðu hlið-
anna á mislyndum þjóðarleiðtogum
sem og annarra nú, svo sem: Rúss-
lands, Bandaríkjanna, Hvíta-
Rússlands, Úkraínu,
Kína, Indlands, Pakist-
ans, N-Kóreu, Frakk-
lands og Bretlands, og
vona að þau lönd sjái öll
áfram að sér!
Jafnvel getur verið,
að þótt við séum nú aftur að hljóta
martraðar-minningar af kaldastríðs-
toga, þá gæti það á endanum orðið já-
kvæð áminning um að hægja ekki á
okkur í öllum mannúðarmálunum!
Um leið skulum við vera tilbúin að
kveðja undanhaldandi blessaðan Co-
vid-púkann með vonarbrosi. En í
hans tíma orti ég þó gleðiljóð sem hét
Hamingjan í kófinu og var það svona:
Eftir langvinnan faraldur
kórónu-drepsóttarinnar hér
tek ég aftur gleði mína,
og finnst nú, í viku, að
ég hafi þó aldrei verið sælli!
Ég sem hef þó haft að leiðarljósi
að gera alla daga jafn sæla!
Þá hlýtur þetta að vera hamingja!
Eftir Tryggva V.
Líndal
Tryggvi V. Líndal
Höfundur er skáld og menningar-
mannfræðingur.
Jólafriðurinn ríki
sem lengst!
18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. DESEMBER 2021
augavegi 29 | sími 552 4320 | www.brynja.is | verslun@brynja.is
Vefverslun brynja.is
L
Opið
til 22 til jóla,
til 23 á
þorláksmessu
Vandaðir brennipennar og fræsarar
frá PG mini og Pebaro
Brennipenni PG
Verð 8.880
Brennipenni
30w stiglaus
Verð 27.500
Brennipenni 20w
Verð 16.790
Fræsari 350st
Verð 19.490
Fræsari gler
Verð 10.490
Brennipenni
20 aukahlutir
Verð 6.450
Brennipenni
Pebaro
Verð 5.490
Árið 2012 komst
sitkagrenitré á Sel-
tjarnarnesi í hámæli
þegar það tók að skarta
rauðum könglum sem
voru svo skærir að lit
að það var engu líkara
en að tréð hefði verið
skreytt. Margir
furðuðu sig á þessu.
Það var hins vegar
ósköp eðlileg skýring
sem lá að baki. Tréð
var að blómstra.
Það sem mér þótti áhugaverðast
við þetta allt var þó ekki skærrauði
liturinn á könglunum heldur sú stað-
reynd að það eru einungis kvenkyns
sitkagreni sem blómstra svona fal-
lega og þá aðeins ef þau hafa náð
fimmtugsaldri. Eftir það blómstra
þau með reglulegu millibili. Með öðr-
um orðum þurftu þessi mögnuðu
kventré sinn tíma til að
vaxa og þroskast áður
en þeim tókst að
blómstra í allri sinni
dýrð. Allt er fimm-
tugum fært!
Þessi gamla frétt
kom upp í huga minn á
dögunum þegar ég fór
að velta fyrir mér við
hvaða aðstæður það er
sem ég blómstra helst
og hvað fælist yfirhöfuð
í því að blómstra í leik
og starfi.
Hvenær erum við lík-
legust til að detta í flæði, finnast stað-
ur og stund renna saman í eitt, vera
full innblásturs og orku og skila af
okkur bestu vinnunni? Svarið er lík-
lega misjafnt fyrir okkur öll en senni-
lega er það þegar við erum að vinna á
styrkleikunum okkar við eitthvað
sem við höfum brennandi áhuga á.
Fyrir mig er það m.a. þegar ég er að
setja fram og miðla upplýsingum,
þekkingu og reynslu í formi kynn-
inga, fyrirlestra og námskeiða. Mér
finnst fátt skemmtilegra.
En við getum ekki alltaf verið í ess-
inu okkar. Öll verkefni, hversu
skemmtileg sem þau eru, hafa sínar
leiðinlegu hliðar. Það má vera að gerð
og miðlun þekkingar og upplýsinga sé
minn ofurkraftur en reikningagerð og
bókhald vegna þeirra námskeiða og
fyrirlestra sem ég held er það sann-
arlega ekki. Þegar ég vinn í slíkum
verkefnum byrja fallegu blómin mín
fölna.
Og kannski er það ekkert svo
slæmt. Blómgun er nefnilega mjög
orkufrekt ástand. Meira að segja
sitkagrenið blómstrar ekki á hverju
ári heldur tekur sér oft hlé í eitt til
tvö ár til að byggja sig upp fyrir
næsta stórátak. Í náttúrunni er það
að blómstra ekki stöðugt ástand
heldur hringrásarferðalag. Fræin
byrja að spíra þar til vöxturinn
kemst á flug. Þá byrjar blómgunin,
fyrst hægt en svo af fullum krafti þar
til allt iðar af lífi og kallast á við um-
hverfið. Því næst byrja ný fræ að
myndast og allt útheimtir þetta svo
mikla orku að blómin fara að fölna
sem endar með því að fræin falla til
jarðar. Og eftir að hafa tekið því ró-
lega eftir öll átökin og legið í dvala
um stund hefst ferlið á ný og áður en
langt um líður er allt komið í blúss-
andi blóma á ný. Þetta kennir okkur
kannski að það er ekki endilega hollt
að vera í blómsturham alla daga, allt-
af.
En hvers vegna gerum við þá svona
ríka kröfu á okkur sjálf (og aðra?) að
vera alltaf blómstrandi? Að vera alltaf
í stuði og með hámarksafköst? Ég hef
að minnsta kosti rekið mig á það oftar
en einu sinni að ef ég er ekki „móti-
veruð“ í drasl eða bara eitthvað illa
stemmd, þá fer ég gjarna í niðurrifs-
gírinn og fer að velta því fyrir mér af
hverju í ósköpunum ég geti ekki bara
verið hress og í dúndurstuði. Hvaða
helvítis aumingjaskapur þetta sé eig-
inlega. Hættu þessu væli stelpa og
rífðu þig upp! (huglægt svipuhögg).
Ég hef lúmskan grun um að ein-
hverjir séu að tengja.
En með þessari nýju opinberun
um hringrásarferðalag blómstrunar
er ég að átta mig á því að kannski,
þegar ég er ekki alveg í húrrandi
stuði, er ég bara að sá fræjum, spíra
og byggja mig upp fyrir næsta vaxt-
ar- og blómgunartímabil, fyrir næsta
stórátak. Bara svona eins og sitka-
grenisstelpurnar.
Eftir Ragnhildi
Ágústsdóttur » Með þessari nýju
opinberun um
hringrásarferðalag
blómstrunar er ég að
átta mig á því að
kannski, þegar ég er
ekki alveg í húrrandi
stuði, er ég bara að sá
fræjum, spíra og
byggja mig upp fyrir
næsta vaxtar- og
blómgunartímabil.
Ragnhildur
Ágústsdóttir
Höfundur er frumkvöðull, stjórnandi
og félagskona í FKA.
Að blómstra í leik og starfi
Ekki er laust við að
upp í hugann komi orð-
ið „sýndarmennska“
þegar hlustað er á um-
ræðurnar um loftslags-
mál hér á landi. Trúa
menn því í raun að við
Íslendingar höfum ein-
hver áhrif á lofthjúp
jarðar?
Íslenskir ráðamenn
héldu til Parísar á 25.
loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna árið 2015. Í framhaldinu skuld-
bundu þeir þjóðina til þess að draga
úr mengandi útblæstri um 44% fyrir
árið 2030. Reyndar bætti Katrín Jak-
obsdóttir forsætisráðherra um betur
og jók magnið í 55%, sennilega til
þess að fylgja ESB.
Eitthvað skolaðist jafnræði
ríkjanna til. Við eigum að hafa náð
markmiði okkar fyrir árið 2030, en þá
ætla þær þjóðir, sem mest menga í
heild, að hefja niðurskurðinn. Á Ind-
landi og Kína búa 2.800.000.000, tvö
þúsund og átta hundruð milljónir.
Hvað haldið þið að þær
þjóðir hefðu verið búnar
að draga mikið úr út-
blæstri = mengun ef þær
hefðu byrjað við sama
rásmark og við árið 2015?
Ég er nærri því viss um
að þá hefðu mælingar á
mengun sýnt jákvæðari
niðurstöður.
Ég á erfitt með að
skilja hvernig ráðamenn
okkar hugsa. Hvaða til-
gangi þjónar það að okk-
ar litla samfélag, með 0,4
milljónir íbúa, sé að rembast við að
draga úr mengandi útblæstri allt síðan
2015 til þess að „bjarga“ jörðinni á
meðan 7.000.000.000, sjö þúsund millj-
ónir, manna virðast lítið sem ekkert
vera að vinna að niðurskurði á út-
blæstri og þær þjóðir nota enn 93% af
jarðefnum til orkuvinnslu? Millj-
ónaþjóðum hentar best að reikna
mengun á einstakling en náttúrunni
hentar það ekki. Hún verður varla vör
við mengun frá 0,4 milljónum manna
en alveg örugglega þegar fjöldinn er
orðinn átta þúsund milljónir. Dæmið er
því miður ekki rétt sett upp. Hvernig
væri að reikna t.d. hve mörgum sinn-
um meira súrefni 8.000.000.000 menn
taka úr sameiginlega lofthjúpnum til
öndunar og menga svo með útöndun
en 0,4 milljónir manna? Við erum lán-
söm þjóð, búum við nægt vatn og vist-
væna orku. En það réttlætir ekki að
okkur sé refsað fyrir það, því við erum
ekki vandamál jarðarinnar, svo fá sem
við erum. Misskiljið mig ekki, ég hvet
auðvitað til þess að við höldum áfram
að byggja upp vistvænan lífsstíl en ég
er ósáttur við að einhver loftslags-
sjóður ætli að sekta okkur ef við náum
ekki umræddum árangri. En það
munar um mengun frá – hvað eigum
við að segja – 7.000.000.000 manns.
Nýlega er lokið 26. ráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna í Glasgow. Frá
okkur mættu 50 fulltrúar með um-
hverfisráðherra í fararbroddi. Ekki
heyrðist mér annað en þeir væru sátt-
ir við samkomuna.
Ungi umhverfissinninn Greta
Thunberg gaf ráðstefnunni ein-
kunnina blablabla og skyldi engan
undra. Þar upplýstist að ekkert hefði
dregið úr mengandi útblæstri frá lok-
um Parísarráðstefnunnar árið 2015
og að Indverjum og Kínverjum hefði
tekist að bjarga kolaiðnaði sínum frá
banni og olíuríkin náð sama árangri.
Í Evrópu búa 750 milljónir manna,
sem flestir eru upplýstir um meng-
andi orkunotkun. Vandamálið er að
þar eru aðeins fimm lönd sem hafa
vistvæna orku svo nokkru nemi. Það
eru Ísland, Noregur, Svíþjóð, Aust-
urríki og Sviss. Íbúar þeirra landa eru
hins vegar aðeins um 30 milljónir
þannig að lóð þeirra vega ekki þungt
til lausnar málinu.
Ekki má gleyma heimsálfunum As-
íu, Ástralíu, Afríku og N- og
S-Ameríku, sem flestar eru meira og
minna óskrifað blað, eins og loft-
gæðamælingar frá ráðstefnunni 2015
bera vott um. Í þessum álfum búa um
90% jarðarbúa eða um 7.000 milljónir
manna.
Hinn manngerði hagvöxtur krefst
aukinnar neyslu til vaxtar, annars
hrynja samfélög manna, og það geng-
ur ekki, enda þótt það kalli á aukna
neyslu, sem aftur kallar á meiri fram-
leiðslu, sem skapar meiri mengun.
Svo er það hlýnun jarðar, sem þvert á
móti vill minni framleiðslu og minni
mengun.
Já, það er erfitt tveim herrum að
þjóna.
Við Íslendingar erum aðeins peð á
taflborði heimsins og kannski væri
okkur hollt að horfast í augu við þá
staðreynd. Sem dæmi má nefna að
Kanada tók á móti 24.000 flótta-
mönnum frá Afganistan. Ef miðað
væri við fólksfjölda ættum við að
taka við tveimur.
Mikil umræða fer nú fram um
orkubreytingu fiskveiðiflota okkar,
með ærnum tilkostnaði. Af hverju
spyrjum við ekki hvenær ESB ætli
að orkubreyta í flota
sínum, sem telur bæði veiðiskip,
flutninga- og farþegaskip auk her-
skipa, og verðum samferða þeim? Og
hvað með allan herskipaflota heims-
ins og ekki má gleyma flugflotanum,
sem enginn veit hvað menga mikið
og stórveldin passa að nefna ekki,
því sú umræða hentar þeim ekki.
Finnst ykkur ekki annars orðið
„sýndarmennska“ eiga nokkuð vel
við?
Eftir Werner Ívan
Rasmusson
Werner Rasmusson
» Segjum að 1.500
milljóna manna þjóð
mengi X mikið á einu
ári. Það tæki okkur, 0,4
milljónir Íslendinga,
3.750 ár að menga X
mikið.
Höfundur er eldri borgari.
Verndun lofthjúpsins