Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.12.2021, Side 6

6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.12. 2021
VETTVANGUR
S
tundum er sagt að það eigi ekki að
laga það sem ekki er bilað. Og
stundum er líka sagt að það sé
óþarfi að fá einhvern til að vinna verk
sem þegar er unnið. Og svo var okkur
kennt að henda ekki peningum.
Mér finnst þetta allt vera pæling þegar
ég les í fréttum um fjárlagafrumvarp að
ríkið ætli að opna sína eigin streymis-
veitu í gegnum Kvikmyndasjóð Íslands.
Nú ætla ég ekki að vera leiðinlegur en
þetta hljómar eins og hér séu hugmyndir
ekki hugsaðar til enda.
Mér finnst líklegast að einhver hafi
hallað sér aftur í stólnum og hugsað:
Hvenær sá ég eiginlega Stellu í orlofi
síðast? Eða Skilaboð til Söndru? Var
ekki Bubbi Morthens í henni? Það væri
nú gaman að sjá hana aftur.
Þetta er svo sem ekkert galin pæling.
Við eigum býsna merkilega kvikmynda-
gerðarsögu, þótt hún sé ekki löng. Vissu-
lega gæti verið gaman að sjá mikið af
gamla efninu sem hefur verið framleitt.
Það er örugglega einhver sem væri til í
að hámhorfa á Undir sama þaki eða
Fornbókabúðina. Jafnvel einhver sem
væri til í að eyða einu kvöldi í Tríó. En
höldum við í alvöru að það sé ekki til
önnur lausn á því en að ríkið stökkvi til
og búi til apparat í kringum það?
Í fyrsta lagi eigum við íslenskar
streymisveitur. Sjónvarp Símans og Stöð
2 eru með fínar veitur og RÚV meira að
segja líka, þótt hlutir hverfi oft þaðan út
fullsnemma. Það væri örugglega ekki
meira en eitt símtal sem þyrfti til að fá
þau til að setja upp eina möppu sem héti
íslenskar kvikmyndir.
Það er nefnilega það sem þessi fyrir-
tæki eru að gera núna. Síminn og Stöð 2
eru einmitt í þeim bransa að selja að-
gang að íslensku efni. Það er stundum
erfitt enda hörð samkeppni sem kemur
frá ríkinu í gegnum RÚV sem nær til sín
stórum hluta auglýsingatekna. Við verð-
um sennilega öll löngu dauð áður en það
breytist.
En hafið ekki áhyggjur. Þessi nýja
streymisveita á ekki að vera í samkeppni
við aðrar! Í alvöru? Á hún sem sagt að
vera svo glötuð að hún hafi ekki áhrif á
hinar? Það er mjög áhugaverð niður-
staða.
Og kannski er það bara ég en mér
finnst þetta allt soltið óljóst. Það á að
setja 510 milljónir „í framkvæmd kvik-
myndastefnu með áherslu á bætt sjóða-
kerfi og starfsumhverfi“ og þetta er sem
sagt hluti af því. Við fáum ekki að vita
hvernig það skiptist og því síður hver
framlögin
verða næstu
ár. En í ljósi
reynslunnar
getum við gert
ráð fyrir því að
þetta sé komið
til að vera og
orðið að fastri
línu á fjár-
lögum. Það er
alltaf hressandi.
Mér finnst þetta í alvöru eins og ríkið
ætlaði að opna verslun þar sem hægt
væri bara hægt að kaupa íslenskar
vörur. Þar sem maður gæti valsað um og
náð sér í Flórubúðing, Sólblóma, Vallas
og súrsaða selshreifa.
En þið megið ekki misskilja mig. Kvik-
myndagerð er mikilvæg og hefur svo
sannarlega skilað sínu. Ekki aðeins efna-
hagslega heldur ekki síður fyrir sjálfs-
mynd þjóðar. Við eigum að hlúa að
henni. En kommon!
Hlutverk ríkisvaldsins er að koma inn
þar sem þess er þörf en ekki síður að
láta hluti eiga sig þar sem engin þörf er
á afskiptum. Lausnin er að leyfa öðrum
að vaxa og dafna í friði í stað þess að
kæfa allt með misskilinni umhyggju.
’
Mér finnst líklegast að ein-
hver hafi hallað sér aftur í
stólnum og hugsað: Hvenær sá
ég eiginlega Stellu í orlofi síðast?
Eða Skilaboð til Söndru. Var ekki
Bubbi Morthens í henni? Það
væri nú gaman að sjá hana aftur.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Misskilin umhyggja
Þ
egar ég var ráðherra í ríkis-
stjórn fyrir nokkrum árum
kom Alþjóðagjaldeyrissjóð-
urinn í heimsókn til að leggja ís-
lenskum stjórnvöldum lífsreglurnar
í kjölfar efnahagshruns.
Hann hafði reyndar stundum
komið áður með ábendingar um
hvað betur mætti fara á Íslandi og
var það allt á eina bókina lært. Meiri
markaðsvæðingu vildi hann og aftur
meiri markaðsvæðingu. Og þegar
farið hafði verið að þessum ráðum
varð efnahagshrun eins og menn
muna. En þá var hann sem sagt
mættur aftur til að ráðleggja.
Eitt er mér sérstaklega minnis-
stætt úr þessu síðara ráðleggingar-
ferli og það var að
ekki ætti undir
nokkrum kring-
umstæðum að
hlusta á viðhorf
hins almenna
starfsmanns.
Þvert á móti
skyldi setja hann í
kalda sturtu –
þannig var það
orðað – til að kenna honum hver það
væri sem stjórnaði og réði. Talað var
um að stjórna ofan frá, top-down
eins og það var kallað á ensku og alls
ekki bottom-up, frá gólfinu og upp.
Og núna fæ ég ekki betur séð en
nemendurnir séu orðnir fullnuma í
þessari stjórnunaraðferð. Það sann-
færðist ég um þegar þingflokkum og
flokksráðum var tilkynnt um hvað
formenn stjórnarflokkanna þriggja
hefðu ákveðið að skyldi vera í stjórn-
arsáttmála og hverjir ættu að gegna
ráðherraembættum og þá hvaða
embættum. Þau sem töldu sig vera
líkleg til að verma stólana biðu líkt
og börnin jólapakkanna, voða spennt
að vita hvaða ráðherrar þau ættu að
verða. Ég fékk ekki betur skilið en
að svona hefði þetta verið og því
engar ýkjur.
Þetta er þó ósköp saklaust miðað
við það sem fylgdi í pakkanum. Á
bak við hulin tjöld var Stjórnarráðið
nefnilega tekið í holskurð, ráðu-
neytum sundrað og síðan einstakir
þættir sameinaðir öðrum. Við höfum
séð þetta áður gerast og er varla til
eftirbreytni. En nú var gengið
lengra leyfi ég mér að segja en
nokkru sinni hefur verið gert og er
ég þá að vísa til vinnubragðanna.
Þannig er menntamálaráðuneytið
nánast sprengt í loft upp. Barna-
málaráðherra er skyndilega kominn
með framhaldsskólann á sína könnu
ásamt ýmsu öðru sem tínt hafði ver-
ið til og viti menn, menningunni
hafði verið fundinn staður með við-
skiptum. Og væntanlega í anda þess
að Íslendingar bjargi heiminum með
grænni orku – guð forði okkur frá
því – þá skulu umhverfismál nú sett
undir orkumálaframleiðsluna eða
trúir því einhver að forgangsröðin
verði öfug hjá ríkisstjórn sem sér
ekkert athugavert við að markaðs-
væða andrúmsloftið og selja íslenskt
fjallaloft svo menga megi áhyggju-
minna suður í álfum. Það er jú skýr-
ingin á því að á mengunarbókhaldi
Evrópusambandsins er að skilja að
Íslendingar framleiði kjarnorku.
Hér er hins vegar engan kjarnorku-
úrgang að finna enda mengum við
bara óbeint með
þessum hætti í
gegnum kvóta-
bréf sem ganga
kaupum og sölum.
En ég spyr, er
virkilega svo
komið að fólki
þyki það vera í
lagi að gerbylta
stjórnsýslunni á
taflborði persónulegra hagsmuna
nokkurra einstaklinga sem um
stundarsakir gegna áhrifastöðum í
stjórnmálum?
Allt umræðulaust, hælst yfir því
að ekkert hafi lekið út.
Talað er um mikilvægi þess að
halda vel um vinnumarkaðsmál og
þá væntanlega stuðla að réttlátu og
uppbyggilegu vinnuumhverfi. Er
þetta leiðin? Að ráðast á vinnu-
umhverfi fjölda fólks, umræðulaust
og án fyrirvara? Hvar eru samtök
opinberra starfsmanna? Varla telja
þau svona vinnubrögð sæmandi. Ef
hægt á að vera að taka fólk alvarlega
þá verður það að sýna fordæmi í
verki og byrja í sínu umhverfi þar
sem það er ráðandi, þar getur það
sýnt hvernig fara ber með vald.
Getur verið að það séu flokks-
formennirnir sem hefði þurft að
setja undir kalda sturtu? Eða eru
það svefngenglar á Alþingi sem
þurfa að vakna?
Hitt þykist ég vita að á kennara-
stofunni hjá AGS þyki þetta til
marks um að koma sendiboða henn-
ar til Íslands hafi ekki verið til einsk-
is.
Morgunblaðið/Eggert
Nú verður
Alþjóðagjaldeyris-
sjóðurinn glaður
Úr ólíkum
áttum
Ögmundur Jónasson
ogmundur@ogmundur.is
’
Talað er um mikil-
vægi þess að halda
vel um vinnumarkaðs-
mál og þá væntanlega
stuðla að réttlátu og
uppbyggilegu vinnuum-
hverfi. Er þetta leiðin?
Útsölustaðir: Apótek, heilsuverslanir og heilsuhillur stórmarkaðanna.
DLUX 300
Handhægt og bragðgott
3000 AE í hverjum úða
• Sykurlaus munnúði
• Piparmyntubragð
• 3ja mánaða skammtur
• Óhætt að nota ámeðgöngu og
meðan á brjóstagjöf stendur
Vítamín í munnúðaformi skila hámarksupptöku í
gegnum slímhúð í munni sem gerir þau afar hentug í notkun.