Eldhúsbókin - 10.01.1970, Blaðsíða 15

r
GÓÐ HEILSA ER GULLI BETRI
Þjáist þú af vanmáttarkennd?
(framh. af bls. 5)
Hún baðst fyrir, og hún reyndi sjálfs-
sefjun, en það var eins og hún œtti i höggi
við ósýnilegan andstceðing. Þegar hún var
ein, leið henni vel, en um leið og hún var
köfnin innan um annað fólk, hvarf hún
aftur inn i skelina.
FALLEGRI EN KLARA
Kvöld eitt var hún á gangi eftir götunni
þegar hún hitti Klöru stjúpsystur sina og
ungan mann sem með henni var. Klara
kynnti þau hvort fyrir öðru, en Jóna taut-
aði einhverja afsökun og hvarf á brott,
hið skjótasta. Nokkrum dögum seinna var
hún að leita sér að bók i safninu þegar
glaðleg rödd sagði fyrir aftan hana: „Get
ég orðið þér að liðiT'
Jóna cetlaði alveg niður úr gólfinu af
feimni, en þetta var sami ungi maðurinn
og Klara hafði verið með. Hún reyndi að
komast undan með þvi að segjast verða að
flýta sér heim. Þá kvaðst hann skyldu
fylgja henni. Hún var of reynslulaus og
vandrceðaleg til að geta afþakkað boðið,
og á leiðinni heim mcettu þau Klöru sem
varð strax afbrýðisöm og bálreið.
Ungi maðurinn varð heimagangur hjá
þeim, en hann sóttist meira eftir félags-
skap Jónu en Klöru. Fyrir bragðið varð
ncestum ólíft á heimilinu fyrir rifrildi og
skömmum. Klara dró ekki dul á gremju
sína, stjúpmóðirin varð enn kuldalegri en
áður, og á endanum flutti Klara að heim-
an og fékk sér_ vinnu í annarri borg.
Ungi maðurinn fylgdi henni á járn-
brautarstöðina og lét þess getið, að sér
þcetti fyrir því að hafa orðið til að valda
óþcegindum innan fjölskyldunnar. Jóna
hlustaði þegjandi, en gat að síðustu ekki
á sér setið lengur. „Hvers vegna léztu
eins og þú tcekir mig fram yfir Klöru?“
spurði hún cest. „Þurftirðu að vera að
gera gys að mérY‘
Hann hló dátt. „Þú ert nú meiri kján-
inn! Eg er miklu hrifnari af þér en
henni.“ Og um leið og lestin rann af stað
V__________________________________________
Hjá lækninum
Fullorðnir hafa — eða eiga að hafa — 32
tennur. Tönnin hefur rót og krónu, sem
tannhálsinn tegnir saman.
Tannrótin situr föst í kjálkanum, tann-
hálsinn er þakinn af tannholdi, og krónan
ætti að vera mjallahvít, og mynda ásamt
hinum tönnunum fallegan tanngarð.
Sannleikurinn er hins vegar sá, að sára-
fátt fulltíða fólk nú á tímum hefur galla-
lausar tennur.
Tönnin situr í kjálkanum eins og í grópi,
tannholunni. Að utan er rótin klædd bein-
lagi. Úr því greinast slíðurtrefjar, sem
tengja tönnina við kjálkabeinið. Tönnin er
vandlega felld og fest í tanngróp sitt, án
þess að vera gróin við það. Oft kemur fyrir
að tennur losna þótt þær séu óskemmdar.
Sjúkdómur, paradentose, veldur þvi.
Tennur geta þó losnað af fleiri orsökum,
algengust er bólga í tannholdi. Það losnar
þá frá tönninni, og smápoki myndast milli
tannar og tannholds. í poka þennan safnast

bcetti hann við: „Og þrátt fyrir þessa
hrœðilegu hárgreiðslu þina og fötin sem
þú gengur i ertu mörgurn sinnum fallegri
en Klara.“
SÁLFRÆBI OG DÁLEIBSl.A
Jóna sá, að honum var alvara, og hún
varð alveg agndofa, þvi að fram að þessu
hafði hún alltaf álitið sig vera sérstak-
lega ólaglega og klunnalega manneskju.
Hún sat og hugleiddi þetta í lestinni
og komst að þeirri niðurstöðu, að hún
hefði verið að eyðileggja fyrir sjálfri sér
með því að ganga ósmekklega til fara og
gera alltaf svona litið úr sér.
Hún fór að lesa kvennablöð og fylgjast
með tizkunni, og hún keypti sér falleg föt
og leitaði ráða hjá snyrtisérfræðingum og
fyrsta flokks hárgreiðslumeistara. Sér til
undrunar og ósegjanlegrar gleði komst
hún að þvi, að útlit hennar var i
rauninni óvenjulega aðlaðandi þegar hún
tók að leggja rcekt. við það, en hún varð
ósjálfrátt vandræðaleg innati um annað
fólk og gat ekki notið sín þegar margir
voru viðstaddir. Enda þótt hún vœri ein-
mana og þráði að eignast vini, var henni
ómögulegt að venja sig af að forðast fólk
sem hún hefði getað stofnað til kunn-
ingsskaþar við.
í kvennablöðunum las hún ýmsar
greinar með sálfræðilegum ráðleggingum
sem vöktu áhuga hennar, og hún leitaði
upþi bœkur um sálfræði á bókasöfnunum
og fann þar skýringar á sálarástandi sinu
og tilfinningalegum hömlum.
Hún gerði sér Ijóst, að hún var enn
undir djúpum sefjunaráhrifum frá stjiipu
sinni. Hún hegðaði sér eins og hún væri
„heimsk", „klunnaleg" og „ólagleg", þótt
hún vissi i rauninni, að hún var það alls
ekki. En vanmáttarkenndin var orðin svo
rótgróin i eðli hennar, að henni var um
megn að sigrast á neikvæðum hömlum i
undirvitund sinni.
Þá las liún um konu nokkra sem átt
hafði í miklum erfiðleikum sakir upp-
burðaleysis og ótta. Sú kona hafði lækn-
azt við dáleiðslu. Jóna sá, að lýsingin á
ásigkomulagi hennar var hliðstæð þvi sem
hún hafði sjálf átt við að striða, og hún
gerði sér grein fyrir, að dáleiðsla myndi
vera leiðin til að komast djúpt ofan í
undirvitundina og þurrka út neikvœðu
tilfinningarnar og hugmyndirnar sem
stjúpa hennar hafði gróðursett þar.
Hún las allt sem hún náði i um dá-
leiðslu, en fór samt ekki á fund dávalds,
vegna þess að hún vildi fremur öðlast
aukið vald yfir sjálfri sér en afsala sér
þvi i hendur annars aðila, jafnvel þótt
aðeins væri um stundarsakir.
VANMÁTTARKENNDIN HORFIN
Þá fékk hún að vita, að hægt væri að
nota kerfisbundna sjálfssefjun i sama til-
gangi, og hún leitaði ráða hjá kunnum
dávaldi og sálfræðingi sem kenndi henni
aðferðina til þess. Hann hjálpaði henni
til að eyða áhrifum hinna neikvœðu sefj-
ana frá stjúpunni og beindi hugsun henn-
ar inn á nýja og jákvæða braut.
Hömlurnar í undirvitund hennar hurfu
smátt og smátt, og Jóna fann, að þvi
frjálslegri sem hún varð i viðmóti, þeim
mun auðveldara reyndist henni að kynn-
ast fólki og eignast vini. Og að sama
skapi gat hún notað sjálfssefjun sina með
betri árangri þegar hún sannreyndi jafn-
óðum áhrifamátt hennar.
Nú er Jóna orðin sjálfstæð og örugg i
framkomu, og enginn sem kynnist henni
gœti imyndað sér, að fyrir tveim—þremur
árum hafi hún „horfið i fjöldann" og
jafnan vakið litla athygli. Hún er komin
i prýðilega stöðu síðan hæfileikar hennar
fengu loks að njóta sin, og hún er vissu-
lega heillandi kona og allt annað en
„heimsk", „klunnaleg" eða „ólagleg". Van-
máttarkennd hennar er horfin, og hún er
bæði vel metin og vinsæl. En hún gleymir
aldrei þvi sem hún átti við að striða með-
an hún var fangi í búri eigin hugmynda,
og hún gerir sér far um að hjálpa öðrum
sem likt er ástatt fyrir, hvetja þá og hug-
hreysta. Hún hefur sannað i lifi sinu
hvernig sjálfssefjun getur áorkað breyl-
ingum er virðast i ætt við kraftaverk, og
með því að virkja mátt hugans hefur hún
öðlazt sálarró, sjálfsöryggi og lífsánægju.
Aff hverju losna tennurnar?
matarafgangar, sem rotna og skemma vef-
inn, sem heldur tönninni fastri.
Heilbrigt tannhold fellur fast að tönninni
og myndar þríhyrninga milli hinna einstöku
tanna og lokar þétt svo ekkert kemst milli
tannanna.
Ef tannholdið bólgnar, myndast pokar og
tannholdið losnar. Oft þrútnar það og vill
stundum blæða úr því. Smám saman losna
svo tennurnar.
Það villir um, að þetta verður án þess að
gera boð á undan sér. Enginn sársauki fylg-
ir, og ekki ber á neinu fyrr en um seinan.
Annað mál er, af farið er reglulega til tann-
læknis, og hann uppgötvar sjúkdóminn á
byrjunarstigi.
Bæði tannlos og tannskemmdir eru menn-
ingarsjúkdómar. Margir frumstæðir þjóð-
flokkar, sem lifa á einfaldri fæðu, hafa
óskemmdar tennur og tannhold til dauða-
dags.
Aðalorsökin fyrir tannsjúkdómum okkar
er rangt fæði. Við notum tennurnar ekki
nógu mikið. Nútíma matur er of mjúkur
undir tönn, og of sætur. Rúgbrauð, harð-
fiskur, rófur og annað harðmeti hæfir tönn-
unum og heldur þeim við. Kökur, grautur,
kjötbollur og þess háttar kemur tönnum og
tannholdi að engu gagni. Tannholdið lýtur
sömu lögmálum og vöðvarnir. Sé það ekki
notað rýrnar það.
Hafi tennurnar á annað borð losnað, er
ekki hægt að festa þær á nýjan leik. Því
verður að lækna sjúkt tannhold í tæka tíð,
áður en tennurnar losna. Tannlæknirinn
getur það.
Annað mál er að sjálfsagt er að gera allt
til að halda tannholdinu heilbrigðu. Þótt
ekki sé kleift að taka upp aftur frumstæða
fæðu, skyldum við daglega tyggja eitthvað
hart, svo sem hart brauð, gulrætur og fleira.
Tannholdið á að nudda með tannburstanum,
en á réttan hátt svo ekki sé gerður meiri
skaði en gagn.